شناسنامه معتبرترین و کامل ترین سند هویتی ایرانیان است که تحولات سجلدی کامل افراد حتی مشخصات کامل پدر و مادر و همسر و فرزندان نیز در آن ثبت می شود.
شناسنامه بهترین سند برای احراز هویت است که می توان به آن اطمینان کرد و بر اساس قوانین امکان هیچ دخل و تصرفی در آن وجود ندارد و چنانچه افراد قصد تغییرات در مندرجات آن را داشته باشند یا باید مدارک متقن قانونی و رسمی ارائه و یا آن را جعل کنند.
یکی از مهمترین کاربردهای مهم و اساسی شناسنامه در بین نفوس ایرانی، تعیین دقیق سن افراد و تجرد یا تاهل افراد است. برای همین ثبت ازدواج با جزئیات لازم در شناسنامه یکی از مهمترین اسناد تاهل افراد محسوب می شود و با توجه به اینکه این سند قابل استناد و اطمینان همه نهادها و افراد است، همه ایرانیان تاهل و یا تجرد افراد را از طریق شناسنامه استعلام می کنند.
هر چند این بند دارای چند تبصره است، اما نبود امکانات و تجهیزات کافی برای ثبت واقعه ازدواج به صورت آنلاین در سال های گذشته زمینه بروز بسیاری از تخلفات در زمینه ازدواج را فراهم کرده بود .
افراد در حالی که دارای همسر و فرزند بودند، می توانستند با استفاده خلاء های موجود در فرآیند ثبت ازدواج بارها و بارها بعنوان فرد مجرد ازدواج کنند و بدون هیچ مشکلی همزمان دارای چندین خانواده باشند.
بروز این پدیده به مشکلات فراوانی برای افراد و خانوداه ها منجر شده و در برخی موارد به دعواهای حقوقی انجامیده است .
در سال های نه چندان دور دفاتر ثبت ازدواج و طلاق باید پس از ثبت واقعه ازدواج این رویداد را با نامه ای رسمی به سازمان ثبت احوال اطلاع می دادند تا در سامانه اصلی ثبت شود. بعضا برخی از این نامه ها یا از روی عمد و یا سهو ارسال نمی شد و افراد با وجود داشتن زن و فرزند می توانستند با درخواست شناسنامه المثنی بعنوان فرد مجرد دوباره اقدام به ازدواج کنند.
این در حالیست که در برخی موارد نیز با وجود ارسال نامه از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق به سازمان ثبت احوال، به دلایل مختلف این واقعه ثبت نمیشد و مشکلاتی را برای افراد ایجاد می کرد .
همین مشکلات برای رویداد طلاق نیز صادق بود و در واقع افراد سال ها پس از جدایی همچنان بعنوان متاهل و یا همسر شخص مطلقه محسوب می شدند و بطور قطع مشکلاتی را برای افراد ایجاد می کرد.
در بسیاری از موارد نیز پس از طلاق، با درخواست شناسنامه المثنی تمام مدارک موجود از این ازدواج پاک می شد و فرد به عنوان اولین ازدواج وارد زندگی مشترک دوم خود می شد.
سیف الله ابوترابی سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان؛ با تائید مشکلات موجود در این زمینه گفت: همه این مشکلات مربوط به سال های قبل است.
وی افزود ثبت دستی و سنتی وقایعی همچون ازدواج و طلاق خطای زیادی داشت و بروز چنین مشکلاتی در نظام قبلی ثبت احوال طبیعی بود.
سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور با اشاره به تغییرات گسترده و بروز رسانی فرآیند ثبت احوال افراد گفت: فرایند قبلی و ثبت وقایع ازدواج و طلاق بصورت نامه نگاری و سنتی کاملا منقرض شده و از مرداد سال 96 دفاتر ثبت ازدواج و طلاق به صورت آنلاین می توانند این وقایع را به صورت برخط در سامانه ثبت کنند و در صورت وقوع ازدواج و طلاق، این تغییرات بصورت آنلاین و همزمان در پرونده افراد ثبت می شود .
ابوترابی با تاکید بر اینکه ثبت و تغییرات مربوط به وضعیت ازدواج افراد دارای یک تبصره خاص است، گفت: بر اساس قانون زوجینی که ازدواج کرده و این واقعه در دفاتر ثبت ازدواج بصورت رسمی ثبت شده است، در صورت طلاق با تایید نهادهای رسمی مانند محاکم قضایی و دادگاه خانواده و درصورت باکره بودن دختران، می توانند درخواست شناسنامه جدید کنند و در شناسنامه جدید اطلاعات مربوط به ازدواج آنان حذف می شود .
وی افزود: این افراد پس از طلاق قطعی در سامانه ثبت احوال بعنوان مجرد ثبت می شوند و در صورت استعلام واقعه ازدواج آنان درج و ثبت نخواهد شد.
سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور با اشاره به حذف طلاق از قسمت ازدواج در شناسنامه گفت: ازدواج های پیشین که منجر به طلاق شده باشند، پس از صدور شناسنامه المثنی تنها در قسمت طلاق ثبت می شوند.
ابوترابی در ادامه گفت: تنها آخرین ازدواج مشروط بر طلاق ازدواج های قبلی در قسمت ازدواج ثبت می شود.
