از ماه‌ها قبل از شروع سال تحصیلی جدید و حتی پیش از شروع ثبت نام مدارس، بحثی که از جانب مسئولان مطرح شد و یکی از مطالبات رسانه‌ها نیز بود، شفاف سازی میزان شهریه، کمک هزینه و هر نوع وجهی است که خانواده‌ها بنا به نوع مدرسه‌ای که فرزندشان در آن تحصیل می‌کند (غیر دولتی، دولتی، نمونه دولتی، سمپاد، شاهد و.) باید بپردازند یا بهتر است بگوییم وجهی که اجباری در پرداخت آن ندارند، محل بحثی است که تا امروز نیز ادامه دارد.
به گزارش مهر یکی از مهمترین محل‌های بحث پرداخت شهریه، همان کمک هزینه مدارس دولتی است. با توجه به اینکه این مدارس در هنگام ثبت نام مجاز به دریافت وجهی نبودند حالا با شروع سال تحصیلی سیل درخواست‌هایی که از جانب این مدارس به سمت اولیا برای پرداخت کمک هزینه- از طریق دانش آموزان- گسیل می‌شود و نحوه ارائه این درخواست‌ها در نوع خود قابل تامل است.
بسیاری از خانواده‌ها معتقد هستند تحصیل فرزندانشان خصوصا در مدارس دولتی باید رایگان باشد و قانون نیز از این حق دفاع می‌کند، اما از آنجایی که چند سال است سرانه مدارس که در بودجه پیش بینی می‌شود، تحقق پیدا نمی‌کند، مدارس می‌مانند و همین کمک‌های مردمی که آن هم قانونی است، اما شرط لازم و کافی آن این است که هیچ اجباری در پرداخت آن نباشد.
مسئولان آموزش و پرورش در معاونت‌ها و اداره کل‌های مختلف این وزارتخانه و حتی وزیر آموزش و پرورش بار‌ها بر این نکته تاکید کرده اند که بهترین محلی که خانواده‌ها می‌توانند هزینه کنند، محل تحصیل فرزندانشان است و این روز‌ها مدارس بدون کمک‌های مردمی نمی‌چرخد؛ اما در عین حال تاکید مسئولان بر اجباری نبود این پرداختهاست.
از طرف دیگر برای شفاف سازی پرداخت‌ها و هزینه‌ها در تک تک مدارس کشور، از سال ۱۳۹۳ حسابی ایجاد شد به نام حساب یکپارچه و تمام مدارس موظف شدند حسابی را تحت این عنوان داشته باشند و هر نوع دریافتی را از این طریق حاصل کنند. این حساب یکپارچه یکبار به صورت رسمی اجرا شد، اما وقفه‌ای در اجرای آن به لحاظ قانونی و با منع قانونی از سمت دیوان محاسبات کشور رخ داد و یک دوره اختیار این حساب به مدارس واگذار شد، اما دوباره این حساب به صورت یکپارچه از سر گرفته شد.
اما آیا این حساب یکپارچه توانسته تمام ورودی و خروجی «پولی» در مدارس را کنترل کند؟
در حال حاضر متداول این است که نامه‌ای با این مضمون از سوی مدارس در اختیار دانش آموزان قرار می‌گیردتا به اولیا برسانند: «ولی محترم با سلام و احترام، ضمن تشکر از همیاری و همکاری شما عزیزان در امر تعلیم و تربیت فرزندانتان به منظور رفع کاستی و بهبود فعالیت‌های آموزشی و پرورشی از شما اولیای محترم خواهشمندیم کمک‌های مردمی خود را به شماره حساب ۴۱۵۰.... نزد بانک ملی شعبه.. به نام .. واریز و فیش مربوطه را به آموزگار کلاس یا معاونین مدرسه تحویل فرمایید. ضمنا یادآوری می‌شود کمک‌های نقدی می‌تواند در چند نوبت به صورت ماهیانه نیز واریز گردد.».
اما در برخی مدارس طبق شواهد متعدد و پیام‌های والدین همچنان مدارس درخواست کمک‌های «نقدی- دستی» یا به صورت چک را می‌کنند؛ و باز از سوی دیگر با تاکید بر اینکه این روز‌ها بر کسی پوشیده نیست که مدارس بدون کمک‌های مردمی امکان باز ماندن و گردش امور را ندارد، اما اجباری نبودن این کمک‌ها همچنان باعث می‌شود برخی خانواده‌ها نسبت به پرداخت هر نوع وجهی در این مدارس یک اکراهی داشته باشند و بعضا نیز مدارس رقم‌های ثابتی را به اولیا اعلام می‌کنند که دیگر اعلام یک رقم ثابت آن را از حالت اختیاری بودن خارج می‌کند. حتی مدارسی هستند که با وجود دریافت وجهی که به صورت رقم ثابت از اولیا دریافت کردند، رقم افزایش شهریه را نیز بر اساس تورم مطالبه می‌کنند و رخ دادن این اتفاقات در مدارس دولتی و از یک سو قانون رایگان بودن تحصیل، اصرار مسئولان به اختیاری بودن کمک‌های مردمی، عدم پرداخت سرانه مدارس که جزو وظایف آموزش و پرورش است، بی اطلاعی خانواده‌ها از مشکلات عدیده مالی آموزش و پرورش و از همه مهمتر برخی رفتار‌های غلطی که در برخی مدارس با دانش آموزانی که اولیا آن‌ها کمک هزینه پرداخت نمی‌کنند، باعث شده است تا پرونده این موضوع همچنان باز بماند.
هر نوع دریافت دستی پول در مدارس ممنوع است
علیرضا کمرئی مدیرکل ارزیابی عملکرد و رسیدگی به شکایات آموزش و پرورش در گفتگو با خبرنگار مهر درباره حساب یکپارچه مدارس گفت: ما تنها یک حساب در هر مدرسه داریم و آن هم یک حساب دولتی است نزد بانک ملی و هیچ حساب دیگری را به رسمیت نمی‌شناسیم و خواهشم از اولیا این است که جز این حساب از هیچ طریق دیگری پرداختی به مدارس نداشته باشند. اگر غیر از این مسیر هر نوع کمک داوطلبانه یا غیرداوطلبانه و... پرداخت شود تخلف محسوب می‌شود. ما هم از برخی والدین شنیده ایم که گلایه می‌کنند برخی مدارس دو دستگاه کارت خوان از دو بانک در مدرسه دارند و همین شاهدی بر تخلف برخی مدارس است، چون تنها یک دستگاه کارتخوان باید در مدارس وجود داشته باشد و مربوط به همان حساب اصلی باشد.
وی ادامه داد: ما تمام موارد تخلف را ردیابی می‌کنیم و باید مطمئن باشید هر نوع تخلفی را رسیدگی می‌کنیم. حساب یکپارچه مدارس یکی از طرح‌های ما برای شفاف سازی مالی مدارس نزد خانواده هاست. هر نوع دریافت دستی پول در مدارس ممنوع است. حتی اگر با عناوین پول کتاب، پول اردو یا هر چیز دیگری دریافت شود.
مدیرکل ارزیابی عملکرد و رسیدگی به شکایات آموزش و پرورش درباره برخی وجوهی که اختیاری است به صورت اجباری از والدین دریافت می‌شود نیز اظهار کرد: یک پارادوکسی این میان وجود دارد که ما به مدارس سرانه نمی‌دهیم، اما برای مردم هم سخت جا می‌افتد که چرا باید کمک هزینه تحصیل فرزندانشان در مدارس دولتی را بدهند. اما مردم باید بدانند ما منابع محدودی داریم و برای تخصیص سرانه مدارس نیز دچار مشکل هستیم. اما همچنان تاکید می‌کنیم که نباید این مساله دست آویزی برای مدیران مدارس باشد که با اجبار و اکراه از والدین وجهی دریافت کنند. ما باید هر نوع وجه را از مسیر قانونی به مدارس برسانیم که قانون می‌گوید یا این وجه از طریق کمک‌های دولتی و در قالب سرانه باید به مدارس داده شود یا طبق آیین نامه اجرایی مدارس که در آن مشارکت داوطلبانه مردم را مجاز دانسته است.
کمرئی در پایان گفت: از نظر ما مدیر واحد آموزشی باید آنقدر توانایی‌های حرفهای اش را توسعه دهد که بتواند خانواده‌ها را توجیه کند که متوجه محدودیت‌های مالی مدارس شوند و داوطلبانه برای مشارکت وارد فضای مدرسه شوند.
