سازمان ملل در حال ارائه یک پیمان بین المللی به اعضای مجمع جهانی است که گفته می شود در نهایت به از بین رفتن کامل سلاح های هسته ای در سراسر جهان منجر خواهد شد. یک گزارش جدید از ناظران در سازمان ادعا کرده که پیمان ممنوعیت سلاح های هسته ای (Nuclear Weapons (TPNW)) یک تلاش تاریخی مهم است که در حال انجام است. این گزارش همچنین عدم تعادل عمیق قدرت بین قدرت های اندک دارنده سلاح هسته ای و دیگر کشورهایی که فاقد این سلاح های مرگبار هستند را نشان می دهد. در این گزارش آمده است: «میزان تعهد به TPNW سریع تر از هر پیمان دیگری در مورد سلاح کشتار جمعی (WMD) است».
اما با توجه به این که در حال حاضر بیش از ۱۴٫۴۸۵ سلاح هسته ای در جهان وجد دارد، نابودی کامل این سلاح ها و عاری شدن جهان از هر گونه سلاح هسته ای ویرانگر یک هدف دوردست و بسیار چالش برانگیز است. در ادامه این مطلب می خواهیم شما را با ۹ کشوری که دارنده سلاح هسته ای بوده و ۳۱ کشوری که دست به توسعه سلاح های هسته ای نزده و تحت حمایت کشورهای دارنده این سلاح ها قرار دارند آشنا کنیم. تمامی این کشورها باید تغییرات اساسی در سیاست های نظامی خود انجام دهند تا بتوان به آرمان سازمان ملل در داشتن دنیایی عاری از سلاح های هسته ای دست یافت.
روسیه بزرگ ترین زرادخانه هسته ای جهان را در اختیار دارد. فدارسیون روسیه در حدود ۶٫۸۵۰ سلاح هسته ای در زرادخانه های خود دارد و ارمنستان و بلاروس در پیمان هایی که با این کشور امضا کرده اند، از حمایت روسیه در هنگام حملات هسته ای و غیرهسته ای برخوردار هستند. روسیه تنها یکی از سه کشوری دارنده «سه گانه هسته ای» (triad) است که توانایی ساخت و شلیک موشک های بالستیک قاره پیمای هسته ای، موشک های بالستیک دریا پرتاب و بمب افکن های استراتژیک را شامل می شود و که مغایر با پیمان جدید سازمان ملل در زمینه منع گسترش سلاح های هسته ای است.
ایالات متحده نیز تنها کشوری است که تاکنون از سلاح هسته ای علیه دشمن خود استفاده کرده که این کار با رها کردن بمب هسته ای بر فراز شهرهای هیروشیما و ناکازاکی در آگوست ۱۹۴۵ در آخرین روزهای جنگ جهانی دوم و به منظور تسلیم کردن ژاپن رخ داد. ایالات متحده پذیرفته است که از سلاح های هسته ای خود برای محافظت از کشورهای عضو ناتو، ژاپن، استرالیا و کره جنوبی استفاده کند. بر اساس توافقاتی که بین این کشورها و ایالات متحده انجام شده، تمامی ۲۰ کشور عضو ناتو و سه کشور دیگری که پیمان های دوجانبه حمایتی با ایالات متحده منعقد کرده اند پیمان منع استفاده از سلاح های هسته ای را نقض می کنند.
ایالات متحده دارای زرادخانه ای هسته ای است که تقریباً به اندازه روسیه در آن سلاح هسته ای انبار کرده است و تنها کشور نیمکره غربی زمین دارای سلاح هسته ای است که تکنولوژی سه گانه هسته ای را نیز در اختیار دارد. همچنین این کشور تنها کشوری است که سلاح های هسته ای خود را در خاک دیگر کشورها مستقر کرده است. بر اساس گزارش دیده بان منع سلاح های هسته ای، گمان می رود ایالات متحده حدود ۱۸۰ سلاح هسته ای را در کشورهای دیگر انبار کرده باشد، هر چند تعداد این سلاح ها از زمان پایان جنگ سرد به شدت کاهش یافته است.
بریتانیا تنها می تواند سلاح های هسته ای خود را از ۴ زیردریایی کلاس وانگارد (Vanguard) شلیک نماید. بریتانیا یکی از کشورهای عضو ناتو است که دستکم یک زیردریایی مسلح به سلاح هسته ای را در تمام روزهای سال در حال گشت زنی دارد. در سیاست های بریتانیا آمده که این کشور هیچ کشور دیگری که فاقد سلاح هسته ای باشد را به استفاده از این سلاح ها تهدید نخواهد کرد. جت های جنگنده داسو رافال (Dassault Rafale) فرانسه توانایی حمل و شلیک سلاح هسته ای با کلاهکی ۲۰ برابر بزرگتر از بمبی که روی شهر هیروشیما انداخته شد را دارا هستند.
فرانسه که یکی از اعضای ناتو نیز به شمار می آید، تنها می تواند با استفاده از هواپیماهای جنگی یا زیردریایی های خود اقدام به شلیک سلاح هسته ای نماید. یکی از سلاح های هسته ای این کشور، موشک کروز ASMP-A با کلاهک هسته ای ۳۰۰ کیلوتنی است که قدرت آن در حدود ۲۰ برابر بمبی است که ایالات متحده روی سر شهر هیروشیما انداخت. اگر موشکی با این قدرت روی شهر واشنگتن رها شود، تعداد تلفات انسانی آن ۲۸۰٫۰۰۰ نفر خواهد بود.
در حالی که بسیاری از کشورهای دارنده سلاح های هسته ای قبول کرده اند از این سلاح ها بر علیه کشورهای فاقد سلاح هسته ای استفاده نکنند، اسراییل سیاست ابهام را در این زمینه در پیش گرفته است. گفته می شود که مرکز تحقیقات هسته ای نِگِو (Negev) در اسراییل، پلوتونیوم کافی برای ساخت ۱۰۰ تا ۲۰۰ کلاهک هسته ای تولید کرده است. با این وجود، مقامات اسراییل هیچگاه به طور علنی به در اختیار داشتن سلاح هسته ای اعتراف نکرده اند اما گزارش های مجمع دانشمندان ایالات متحده نشان می دهد که اسراییل در حال حاضر تقریباً ۸۰ سلاح هسته ای در اختیار دارد.
چین نیز سومین کشوری است که از تکنولوژی سه گانه هسته ای برخوردار است اما در توافقنامه عدم استفاده از سلاح های هسته ای بر علیه هیچ کدام از کشورهای دیگر حاضر در منطقه عاری از سلاح های هسته ای که شامل آمریکای لاتین و کشورهای حوزه کارائیب، برخی کشورهای آفریقایی، کشورهای حاشیه اقیانوس آرام شمالی و آسیای مرکزی است حضور ندارد. اگر چه کیم جونگ اون، رهبر جوان کره شمالی به صورت علنی از تمایل خود برای عاری شدن شبه جزیره کره از سلاح های هسته ای سخن گفته اما در حال حاضر هیچ مدرکی حاکی از تلاش کشورش در این زمینه دیده نشده است. گزارش ها در مورد اندازه و حجم زرادخانه هسته ای این کشور متفاوت است.
در حالی که گروه های ناظر بر این باورند که کره شمالی بین ۱۰ تا ۲۰ بمب هسته ای در اختیار دارد، بر اساس گزارشی که در روزنامه واشنگتن به چاپ رسیده، به گفته مقامات امنیتی ایالات متحده، این تعداد ممکن است به ۶۰ سلاح هسته ای افزایش یافته باشد.
تلاش ها برای توسعه موشک های هسته ای قاره پیما و زیردریایی پرتاب نشان می دهد که هند به زودی به چهارمین کشور دارنده تکنولوژی هسته ای سه گانه تبدیل خواهد شد. با توجه به تنش هایی که بین هند و پاکستان وجود داشته و دارد، بسیاری از کارشناسان ادعای مقامات هندی مبنی بر این که اولین کشور استفاده کننده از سلاح هسته ای علیه دیگری نخواهند بود را به چالش کشیده اند.
پاکستان نیز توانایی شلیک سلاح های هسته ای خود از روی زمین و هوا را دارد و گفته می شود که در حال توسعه روش هایی برای شلیک این سلاح ها از طریق دریا نیز هست که آن را به جمع کشورهای دارای تکنولوژی هسته ای سه گانه راه خواهد داد. علیرغم مواجه شدن با تحریم های متعدد، پاکستان با سرعت بیشتری نسبت به هر کشور دیگر در حال توسعه زرادخانه هسته ای خود است.
روزیاتو - حسین علی پناهی
