احمد موثقی گیلانی استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره بودجه سال ۹۸ گفت: بودجه ریزی با برنامه ریزی متفاوت است. با توجه به شرایط تحریمی حال حاضر دولت باید بر اساس همان اصول علم اقتصاد، به فکر تخصیص بهینه منابع کمیاب باشد. تخصیص بهینه منابع کمیاب مستلزم این است که دولت از هزینههای اضافی جلوگیری کرده و بر روی تخصیص منابع به سازمانها و نهادهای زیر مجموعه خود نظارت بیشتری داشته باشد.
این کارشناس اقتصاد سیاسی، سیاست پرداخت یارانه به صورت نقدی و به عموم مردم را غلط دانست و افزود: البته پرداخت یارانه به تنهایی اشکالی ندارد؛ حتی در نگرش لیبرال و دیدگاههای بانک جهانی، پرداخت یارانهها به اقشار کمدرآمد و نیازمند جامعه به صورت هدفمند انجام میشود. اما پرداخت یارانه به عموم مردم، با اهداف انتخاباتی فاقد توجیه اقتصادی است.
وی در خصوص حذف یارانه سه دهک بالای جمعیت اظهار کرد: حذف یارانه سه دهک، حداقل آن چیزی است که باید اتفاق بیفتد؛ حتی طبق آمار و ارقام حذف یارانه تعداد بیشتری از افراد باید انجام شود. همچنین تخصیص یارانه به برخی از کالاهایی که طبقات متوسط و پایین از آنها استفاده نمیکنند؛ صحیح نیست. در پرداخت یارانهها، هم باید به منطق اقتصادی در تخصیص بهینه منابع توجه نمود و هم باید این نکته را مد نظر قرار داد که اقشار پایین جامعه آسیب نبینند.
موثقی گیلانی با اشاره به اینکه سوخت با قیمت هزار تومان هیچ توجیه اقتصادی ندارد؛ گفت: اقشار ضعیف جامعه حتی یک دوچرخه هم ندارند؛ در حالیکه اقشار بالای جامعه چهار تا پنج ماشین دارند. در حقیقت با تخصیص یارانه به کالاهایی مثل یارانه سوخت، تنها به اقشار پردرآمد یارانه میدهیم.
وی افزود: با توجه به وضع موجود تحریمها، بخش عظیمی از مردم جزء اقشار کم درآمد جامعه محسوب میشوند، که مستلزم دریافت یارانه هستند؛ این گروه از مردم شرایط اورژانسی دارند و دولت با توجه به شرایط بد اقتصادی و افزایش تورم در ماههای اخیر، باید این اقشار را از شرایط حاد معیشتی نجات دهد.
استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی با تاکید بر اینکه دولت نباید دولتی توزیعی باشد؛ خاطر نشان کرد: کارکرد توزیعی با عنوان عدالت و کمک به اقشار آسیب پذیر اتفاقا به ضرر این اقشار است. با این اقدام منابع به شکلی غیر مولد توزیع شده و تولید آسیب میبیند. دولت با واردات سعی در پایین نگه داشتن قیمتها دارد و این عمل باعث میشود تا اقتصاد از ریل خارج شود.
موثقی گیلانی افزود: منابع میبایست به بخشهای تولیدی تخصیص داده شود؛ بخش خصوصی داخلی باید بتواند در یک فضای کسب و کار مناسب، فعالیت کند؛ در غیر اینصورت بخش خصوصی برای کار تشویق نمیشود. در حقیقت بخش اصلی بودجه کشور باید صرف تولید در فضای رقابتی شود.
کارشناس اقتصاد سیاسی در مورد راههای افزایش بودجه گفت: جلوگیری از بنگاه داری بانکها، قطع یارانه دهکهای ثروتمند و اصلاح سیستم مالیاتگیری از راههای افزایش بودجه است. مخصوصا از نهادهایی که از امکانات عمومی استفاده میکنند باید به خوبی مالیات اخذ شود. همچنین تامین منابع غیر از منابع نفتی و پتروشیمی و از طریق فروش جهانی محصولات دیگر میتواند بودجه دولت را افزایش دهد.
وی با تاکید بر اینکه سیاست با اقتصاد رابطه تنگاتنگی دارد؛ افزود: اگر حوزه سیاسی به خوبی آسیبشناسی شده و در راستای منطق تولید اقتصادی و توسعه قرار بگیرد. میتوانیم جذب سرمایه داشته باشیم. خوش بختانه ایران از برجام خارج نشد و امروز این آمریکاست که در افکار عمومی و دولتها زیر سوال رفته است. برقراری ارتباط و همکاریهای اقتصادی با کشورهای جهان مانند ترکیه، چین، هند و روسیه، موجب تقویت بخش خصوصی شده و باعث میشود تا اعتبار پروژههای دولتی و خصوصی تامین شود.
موثقی گیلانی با بیان پیشنهاداتی درباره به راه انداختن چرخه تولید گفت: یکی از نشانههای بیماری اقتصاد، از کار افتادن چرخ تولید برای تولیدکنندگان است؛ دولت باید با نگاه اقتصاد سیاسی، با محوریت توسعه، در سیاستگذاریهای خود چرخه تولید را مجدد راه اندازی کند. بعلاوه دولت باید در موضوع تخصیص بهینه منابع، بر دستگاههای دولتی و شرکتهای خصوصی نظارت کافی داشته و حامی کار و سرمایه باشد. دولت باید فضا را برای تولید کنندگان آماده و از سرمایهگذار حمایت کند. همچنین جلوی جریانات سواستفاده کنندای را که با استفاده از کالاهای وارداتی خارجی بجای کالاهای ایرانی به الگوی مصرف آسیب میزند و از منابع کشور و بودجه دولت در مسیرهای غیرمولد ارتزاق میکنند، بگیرد.