اکنون که در بعضی از شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام شاهد آسیبها و تهدیدهایی هستم که گریبانگیر جامعه اسلامی ما شده است، این پرسش مطرح میشود که «آیا از دیدگاه رسانهای و ارتباطاتی فیلتر اینستاگرام در چنین شرایطی راهحل صحیحی است؟»
باید گفت: ما در مواجهه با این مشکل باید از تجربیاتی که در این زمینه در دنیا وجود دارد بهویژه از تجربیات کشورهای اسلامی استفاده کنیم؛ آنها هم مثل ما با آسیبهایی مواجه هستند، مشکلاتی از جمله «ورود به حریم خصوصی افراد»، «سوءاستفاده مالی»، «سرقت اطلاعات» و بسیاری مشکلات دیگر.
مدتی پیش تمام اطلاعات خصوصی مقامات آلمان توسط هکرها هک شد. درواقع فضای گسترده و غیرقابل کنترل اینترنت این مشکلات وجود دارد و فقط جامعه ما نیست که با آن روبهرو است. برای حل این مشکلات باید به تجربیات سالهای اخیر در جامعه خودمان رجوع کنیم و از آنها استفاده ببریم.
زمانی فیسبوک را فیلتر کردیم؛ البته فیلتر در اوضاع و احوالی که مشکلات امنیتی برای کشور ایجاد میکند طبیعی است، نباید بگذاریم پایههای امنیت سیاسی و اجتماعی جامعه از بین برود، حتی ممکن است به امنیت انتظامی ما هم لطمه بخورد. بنابراین، چنین اقداماتی بسته به شرایط موقتا لازم است و کسی هم مخالف آن نیست. اما ادامه فیلترینگ با توجه به فضای گردش آزاد اطلاعات ناموفق است. باید برای حل بحرانهای موجود به سراغ سواد رسانهای و ایجاد مصونیت برویم. بحث سواد رسانهای در طولانیمدت جوابگو خواهد بود و بحث فیلترینگ در کوتاهمدت.
متاسفانه در جامعه ما برخی از مسوولان دید برعکس دارند، به سواد رسانهای به دید مقطعی نگاه میکنند و بحث فیلترینگ را در درازمدت موثر میدانند. ما در گذشته در این زمینه تجربیات بدی داریم که نباید به آنها رجوع کنیم.
شاید بزرگترین آسیبی که فیلترینگ به همراه داشته باشد بالا رفتن آمار نصب فیلترشکن روی تلفنهای همراه و خروج مقادیر زیادی ارز از کشور باشد، این درحالی است که طبق آماری که آذریجهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به تازگی اعلام کرده است، نیمی از کاربران اینستاگرام در ایران ۲۵ تا ۳۴ سال سن دارند، ۲۴درصد از آنان بین ۱۸ تا ۲۴ سال و ۷۳درصد کاربران اینستاگرام را نوجوانان و جوانان بین ۱۸ تا ۳۴ سال تشکیل میدهند و همین امر آسیبپذیری جامعه را افزون میکند.
اگرچه به آموزش سواد رسانهای به عنوان یک ضرورت عاجل در این زمینه باید باور داشت، به موازات آن برای حفظ امنیت اطلاعات کاربران، حمایت از پیامرسانهای داخلی باید به جد پیگیری شود و به پیامرسانهای داخلی با امکانات افزونتر از پیامرسانهای خارجی احتیاج داریم اما اصلیترین دلیل مردم برای نپیوستن به پیامرسانهای داخلی ضعفهای فراوان آنهاست؛ ضعفهایی که امکان اعتماد را از مخاطب میگیرد.
اعتماد