هر ساله گردهمایی عظیم سالیانه مسلمانان دنیا برای انجام فرایض حج، بزرگ‌ترین مراسم مذهبی دنیا را رقم می‌زند؛ از این رو یکی از مهم ترین چالش‌های پیش روی زائران مراقبت بهداشت عمومی و فردی خواهد بود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران حجاج باید در مدت زمان محدود، تمام اعمال حج تمتع را در یک فضای فیزیکی محدود انجام دهند از این رو تراکم جمعیت در طول سفر ۳۰ تا ۳۵ روزه باعث ایجاد تماس‌های نزدیک غیرقابل اجتناب می‌شود که خود می‌تواند باعث شیوع بیماری‌های مختلف عفونی و مسری شود.
انتظار می‌رود جمعیتی در این تعداد زمینه انتقال ارگانیسم‌های بیماری زایی مثل مننژیت، آنفولانزا، سیاه‌سرفه، هپاتیت و فلج اطفال را تسهیل کند؛ به عنوان مثال مننژیت مننگوکوکی به علت اندمیک بودن این بیماری در عربستان سعودی و تراکم جمعیت در مراسم حج، تراشیدن موی سر با تیغ در صورت استفاده از وسایل مشترک، بیماری‌های منتقله به وسیله حشرات به علت آب و هوای گرم عربستان و زندگی چند روزه حجاج در چادر، تب‌های خونریزی دهنده به علت ذبح قربانی از نمونه‌ها‌ی قابل ذکر است اما شایع‌ترین شکایت حجاج در این سفر معنوی علائم تنفسی شبه آنفلوانزاست که باعث اختلال در انجام اعمال حج می‌شود و حتی آنان را به بستر کشانده و گرفتار تخت بیمارستان می‌کند.
از آنجا که به‌طورمعمول زائران در یک مکان محدود و به صورت دسته جمعی زندگی می‌کنند تغییر قابل ملاحظه‌ای از نظر روش زندگی و فعالیت‌های روزمره زندگی پیدا می‌کنند که باعث می‌شود بیماری‌های قبلی آنان به دلیل عوامل خاص ایام حج وخیم‌تر شوند.
با توجه به اهمیت مراسم حج و شیوع بیماری‌های عفونی مختلف مانند عفونت‌های مننگوکوکی، آنفولانزا و بیماری‌های اسهالی انجام اقدامات پیشگیرانه مانند واکسیناسیون و رعایت نکات بهداشتی فردی پیش از مناسک حج و طی آن بسیار ضروری به نظر می‌رسد.
با رعایت نکات ساده و در عین حال مهم پیش و پس از عزیمت حجاج می‌توان تا حدود زیادی شرایط بهتری برای سلامت حجاج در طول سفر ایجاد کرد؛ بیماری‌های واگیردار، مسمومیت غذایی، توجه نکردن زائران به توصیه‌های بهداشتی، آشنا نبودن به برنامه رژیم غذایی مناسب، بی توجه‌‌ای زائران به توصیه‌های پزشکان و مدیران کاروان، دفع ناصحیح زباله در کاروان‌ها، نامناسب بودن وضعیت دستشویی‌ها و نقص در آموزش‌ها مهم‌ترین چالش‌های سلامت پیش روی حجاج است.
چه کنیم در عربستان دچار بیماری نشویم؟
محمدتقی انوشه متخصص تغذیه در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به نکات تغذیه‌ای به حجاج، اظهار کرد: زائران حج باید در طول سفر به نکات بهداشتی توجه کنند تا در این سفر معنوی دچار بیماری نشوند؛ شستشوی دست و رعایت آداب تنفسی از جمله نکات بهداشتی است که زائران باید به آن توجه کنند، اگر امکان شستن دست را ندارند می‌توانند همراه خود پد شستشو یا دستمال مرطوب داشته باشند، زائران باید توجه کنند تا در طول سفر رعایت بهداشت بسیار مهم است چرا که عدم رعایت بهداشت آغاز بیماری است.
وی با اشاره به ویروس کرونا به عنوان شایع‌ترین بیماری واگیر تنفسی در بین زائران گفت: کرونا خانواده بزرگی از ویروس‌هاست که از ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماری سارس را شامل می‌شود. تب، سرماخوردگی و عفونت تنفسی از علائم بیماری کروناست و افراد به محض مشاهده این علائم باید پزشک مراجعه کنند تا بیماری شدت پیدا نکند.
این متخصص تغذیه بیان کرد: به دلیل اینکه هوای کشور عربستان گرم است زائران باید دقت کنند تا در معرض ویروس‌ها و عفونت‌ها قرار نگیرند؛ قرار گرفتن افراد در برابر سیستم‌های تهویه‌ای و تعریق زیاد ممکن است باعث بروز ناراحتی‌های تنفسی شود.
انوشه اظهار کرد: بسیاری از زائران در طول سفر به دلیل پیاده روی زیاد دچار کم آبی می‌شوند به همین دلیل حجاج باید همیشه بطری آبی همراه داشته باشند و به طور مداوم آب بنوشند تا همزمان با تعریق زیادی که دارند، کاهش آب بدن تامین شود.
وی یادآوری کرد: علائمی مانند سرفه‌های خشک، تب، گرفتگی صدا، خس خس سینه، بدن درد و لرز از علائم بیماری است که فرد حتما باید با یک پزشک مشورت کند و تحت درمان قرار گیرد چرا که ممکن است فرد دچار مشکلات تنفسی، سرماخوردگی و آنفلوآنزا باشد که به‌طورمعمول با علائمی، چون سرفه، گلودرد، گرفتگی و آبریزش بینی و تب خود را نشان می‌دهد و فرد باید برای جلوگیری از بیماری به پزشک متخصص مراجعه کند.
