آلودگی هستهای و تشعشعات رادیو اکتیو از عوامل مضر برای انسان و طبیعت محسوب میشود. در حالی که کاربرد مواد هستهای باید در شرایط خاصی صورت بگیرد، اخیرا اخباری از وجود تشعشعات رادیواکتیوی در یک مدرسه آمریکایی و همچنین کشف مواد رادیواکتیو در یک خودرو در ترکیه منتشر شده است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران در حال حاضر، مکانهای ترسناکی در نقاط مختلف جهان وجود دارد که به شدت تحت تاثیر آلودگیهای رادیواکتیو قرار دارند. هنگامی که یک سایت هستهای بنا میشود، در صورت عدم رعایت نکات ضروری، تشعشات رادیو اکتیو آن منتشر میشود. این در حالی است که برخی معتقدند مهم نیست که چقدر نکات ایمنی در این سایتها رعایت شده باشد، در هر صورت امکان انتشار تشعشعات رادیواکتیو وجود دارد. انفجار در این سایتها همانند آنچه در چرنوبیل و فوکوشیما رخ داد علاوه بر فاجعه انسانی، بحران زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت.
این تشعشعات صدها سال در طبیعت باقی میمانند و به گونههای زیست محیطی آسیب میرسانند. در این گزارش به آلودهترین مکانهای روی کره زمین به تشعشعات رادیواکتیو اشاره شده است.
سایت هستهای «هانفورد» (The Hanford Site)
در دهه ۱۹۵۰ میلادی آمریکا با خوشحالی وارد عصر اتمی شد و سایت هستهای در هانفورد واشنگتن ساخته شد. این کارخانه بخشی از پروژه دهه ۴۰ منهتن بود که وظیفه آن تولید پلوتونیوم بود. چند سال پس از جنگ جهانی دوم تولید پلوتونیوم در این سایت افزایش یافت. به گونهای که تولید یک کیلو گرم پلوتونیوم، صدها هزار گالن زباله رادیواکتیوی بر جای میگذاشت. مقامات این سایت معتقد بودند که امکان فروش این زبالههای نیز وجود دارد. اماآنها نه تنها موفق به فروش این لجنهای مرگبار نشدند بلکه در ذخیره آن نیز به مشکل برخوردند.
با گذشت سال ها، کانتینرهای زیر زمینی نگهدارنده زبالههای هستهای که قرار بود موقت باشند، کاملا بی سر و صدا به محلی دائمی برای نگهداری زبالههای هستهای تبدیل شد و به مرور زمان ترک خوردند. این رویه باعث شد محتویات کانتینرها وارد خاک شوند و بزرگترین آلودگی زیست محیطی در آمریکا رقم بخورد.
بی توجهی کمیسیون انرژی اتمی آمریکا به این موضوع به انتشار آلودگی در آبهای زیر زمین منجر شد و در نهایت هانفورد و زمینهای اطراف آن به بزرگترین منطقه آلوده به رادیواکتیو در نیمکره غربی تبدیل شد.
پس از ایجاد بحران، مقامات آمریکای فرایند پاکسازی را آغاز کردند. این روند چندین دهه ادامه داشته و در این مدت دهها هزار کارگر بیمار شدند و میلیاردها دلار هزینه شد. با این حال، این منطقه همچنان به دلیل تشعشعات هستهای آلوده است.
سایت هستهای مایلوسو (Mailuu-Suu)
مایلوسو، شهری در استان جلال آباد قرقیزستان است بیشترین آلودگی رادیواکتیو را در آسیای مرکزی دارد. از آنجا که این منطقه به طور طبیعی غنی از معادن اورانیوم است، زبالههای سمی آن نیز در اطراف آن دفن شده است. در مجموع حدود دو میلیون متر مکعب از زبالههای رادیو اکتیو در ۲۳ نقطه ان دفن شده و با سیم خاردار مشخص شده است.
متاسفانه این بحرانی است که آینده این شهر را نیز تحت تاثیر قرار داده است. در سال ۱۹۹۲ رانش زمین در این منطقه موجب جاری شدن ۱۰۰۰ متر مکعب زباله رادیواکتیو به رودخانه شد.
فوکوشیما
در ۱۱ مارس سال ۲۰۱۱ زلزله بزرگی شرق ژاپن را تکان داد و پس از آن هجوم امواج سونامی، عملکرد این شهر را متوقف کرد. گذشته از آمار تلفات بالای ۱۹ هزار نفری این رویداد طبیعی، فاجعه دیگری در تاریخ این کشور رخ داد. بر اثر زلزله سیستمهای خنک کننده سه راکتور هستهای غیرفعال شد و در ظرف سه روز نشت مواد رادیواکتیو ذوب شده آغاز شد. حدود ۱۰۰ هزار نفر از این منطقه تخلیه شدند و تلاش کارشناسان برای خنک کردن مخازن نتیجهای نداشت. از آنجا که این نیروگاه در فاصله ۱۰۰ متری اقیانوس قرار داشت، حیطه آلودگی طبیعی و زیست محیطی گسترش یافت و پاکسازی آن مشکل بود. ده سال از این حادثه میگذرد و منطقه فوکوشیما همچنان قابل سکونت نیست. تعدادی از شرکتها با استفاده از ربات درصدد پاکسازی محیط زیست منطقه هستند.
سایت چرچ راک (Church Rock uranium mill)
در سال ۱۹۷۹ بیش از ۱۱۰۰ تن از زبالههای سایت هستهای چرچ راک در نیومکزیکوی آمریکا به طور تصادفی وارد رودخانه پوئرکو شد. این بزرگترین انتشار تصادفی زبالههای رادیواکتیو در آمریکاست که علاوه بر آسیب رساندن به محیط زیست و پوشش جانوری، موجب نقص عضو نوزادان و بیماریهای کلیوی در ساکنان منطقه شد.
آلودگی رادیواکتیو در بخشهایی از این منطقه پاکسازی شد، ولی شرکتها پاکسازی کامل را غیرممکن اعلام کردند.
مایاک (Mayak)
مایاک یک سایت نظامی مخفی بود که مدت کوتاهی پس از جنگ جهانی دوم در جنوب اورال شوروی سابق در شهر چلیابینسک ساخته شد. این سایت در تولید پلوتونیوم برای ارتش تخصص داشت.
در سال ۱۹۵۷ یکی از بدترین فجایع هستهای در این سایت رخ داد و بیش از ۷۷۰۰ مایل مربع از منطقه اطراف را آلوده و حدود ۲۷۰ هزار تن را بیمار کرد. اطلاعات چندانی درباره علت وقوع این فاجعه در دست نیست. با این حال، در سال ۲۰۰۹، با اعلام پاک سازی منطقه، جمعیت در آن اسکان داده شد.
سواحل سومالی
تا پیش از این گفته میشد سواحل سومالی محلی برای فعالیت دزدان دریایی است، ولی با انتشار آلودگی رادیواکتیو مشخص شد سواحل این کشور به محلی برای دفن زبالههای رادیواکتیو تبدیل شده است. از دهه ۱۹۸۰ بسیاری از کشورهای غربی با سوء استفاده از شرایط سیاسی در سومالی زبالههای هستهای خود را در سواحل این کشور دفن میکردند تا اینکه با انتشار آلودگی و گسترش بیماری سازمان ملل وضع اضطراری در این منطقه اعلام کرد. در سال ۲۰۰۹ با وقوع سونامی به شدت این بحران افزوده شد و در طول ۶ ماه آلایندهها به نقاط دیگری از سومالی انتشار یافنتد.
سلافیلد (Sellafield)
حادثه هستهای سلافیلد در انگلیس را با چرنوبیل روسیه مقایسه میکنند. در اکتبر ۱۹۵۷ آتش سوزی در این سایت باعث شد ۱۱ تن اورانیوم در مدت سه روز بسوزد. مقامات این سایت هستهای از انتشار خبر آن جلوگیری کردند حتی به کارگران گفته شد یک آتش سوزی بی خطر است.
چرنوبیل
فاجعه نیروگاه هستهای چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ در شمال اوکراین رخ داد. این حادثه پس از دو انفجار در نیروگاه به وقوع پیوست و در اثر این حادثه نزدیک به ۵ میلیون نفر آسیب دیدند و بیش از ۲۲۰۰ شهر و روستا تخلیه شدند.