مرتضی رضوانفر که مدتی برای پژوهشِ آثار ایرانی در شهر جهانی دربند در روسیه حضور داشته است، توضیح می‌دهد: «روی کتیبه‌ی نخست این مسجد تاریخی نام حضرت محمد (ص) همراه با این اذکار نوشته شده است: «لا اله الا الله، محمد رسول الله، علی ولی الله/اللهم صل علی محمد النبی و الوصی و البتول و السبطین و السجاد و الباقر و الجعفر و الکاظم و الرضا و التقی و النقی و العسکری و المهدی(ع)»
به گزارش ایسنا و کتیبه‌ی دوم با این کلمات منقوش شده است: «حمد بیحد واحد یکتا، بخداوند خالق اکبر/ در زمان شه عدالت دین، شاه سلطان حسین دین‌پرور/ ابتداء بهار و موسم گل، جمع گشتند مردمان اکثر/بذل کردند تحفه(ای) هر یک، بهر تعمیر مسجد و منبر»
این مسجد تاریخی را «محمود دربندی» در سال ۱۱۲۴ قمری احداث کرده است.
شهر تاریخی دربند که به دست قباد و فرزندش خسرو انوشیروان ساخته شد، در سال ۲۰۰۳ میلادی به عنوان یک شهر ساسانی در یونسکو به ثبت رسیده است، همچنین به عنوان قدیمی‌ترین شهر روسیه و تنها شهر شیعه‌نشین این کشور شناخته می‌شود. دربند در طول حیات خود آثار و نمادهای بسیاری از فرهنگ ایرانی را تا امروز حفظ کرده است، می‌توان به قلعه ساسانی نارین قلعه و دیوار ۴۰ کیلومتری شهر یا آثار اسلامی در دوره‌ی صفوی و قاجاری اشاره کرد.
رضوانفر پیش از این گفته بود: «کتیبه‌های ساخته شده در بسیاری از حمام‌ها و بازارهای تاریخی در این شهر (دربند روسیه) از بین رفته‌اند، اما مساجد و قبرستان‌ها به دلیل قداستی که دارند، دست‌نخورده‌تر باقی مانده‌اند. در ایران، محرابی ندیدم که شعر فارسی داشته باشد. اصولا در ساخت کتیبه‌های محراب از خطوط درهم و گل‌های اسلیمی استفاده می‌کنند تا خوانا نباشد و حواس نمازگزار پرت نشود. ولی عشق و علاقه به زبان فارسی باعث شده که در باکو و دربند، شعر فارسی را به محراب ببرند.»
