هر ساله با برودت هوا و ورود سرما به کشور مردم وسایل گرمایشی مثل بخاری و شومینه نصب می‌کنند و در گاهی مواقع رعایت کردن نکات ایمنی درنصب بخاری‌ها میتواند موجبات خطرات جبران ناپذیری را برای افراد در پی داشته باشد، انتشار گاز مونوکسید کربن خطراتی از قبیل آتش سوزی، مرگ و اغما در بر دارد به طوریکه سالانه ۹۰۰ نفر را به کام مرگ می‌کشاند.
مسمومیت با مونواکسید کربن
محمد اسماعیل مطلق مشاور معاون بهداشت وزارت بهداشت در مدیریت کاهش خطر و بلایای معاونت گفت: مسمومیت با مونواکسید کربن از دسته مسمومیت‌های ناشی از استنشاق و تنفس این گاز در یک محیط آلوده است و دلیل این مسمومیت بی رنگ، طعم و بوی بودن گاز منوکسید است، این مسمومیت به دلیل مسدود شدن ورودی دودکش، تهویه و ورود گاز مونوکسید به داخل محیط و خارج نشدن گاز منتشر شده به وجد می‌آید و با علائم سردرد، سرگیجه و سوزش چشم که همانند یک سرماخوردگی و یا آنفلونزا ساده است خود را نشان می‌دهد و در نهایت منجر به مرگ افراد می‌شود.
وی اظهار کرد: استنشاق و قرارگیری در معرض گاز کربن مونوکسید باعث جذب این گاز در ارگان‌های بدن از جمله قلب، مغز و شش‌ها می‌شود و میتواند خطرات جبران ناپذیری را برای افراد به دنبال داشته باشد.
مهمترین علائم مسمومیت با گاز کربن مونوکسید
مشاور معاون بهداشت وزارت بهداشت در امور کاهش خطر و بلایا تصریح کرد: از مهمترین علائم مسمومیت با گاز کربن مونوکسید می‌توان به سردرد، سرگیجه، تهوع، استفراغ، درد‌های شکمی، بیهوشی، تشنج و اغما، سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و تنگی مردمک‌ها اشاره کرد.
وی بیان کرد: سوخت ناقص وسایل گرمازای سوختنی با سوخت‌های فسیلی (نفت، گاز، ذغال سنگ) به صورت مداوم سبب تولید گاز مونوکسید کربن می‌شود، باید دانست که استفاده از بخاری‌های مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا دارای دودکش نامناسب و غیر استاندارد کاملا اشتباه است و هرگز در فضای بسته که تهویه کافی و مناسب ندارد آتش روشن نکنید.
مشاور معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: به هنگام راه اندازی وسایل گرمایشی، از سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترَک و نشتی بودن، اتصال مناسب و صحیح لوله بخاری و آبگرمکن به دودکش دیواری اطمینان حاصل کنید به طوری که هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد و شیب لوله‌های افقی در داخل واحد‌ها باید مثبت، روبه بالا و ارتفاع عمودی لوله در بیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد.
چند روش برای مقابله با گاز گرفتگی
وی افزود: توجه به داغ بودن دودکش پس از روشن کردن وسیله گرمایشی به اطمینان افراد از تخلیه گاز کمک می‌کند؛ در واقع اگر لوله دودکش بخاری شما سرد باشد گاز‌های سمی در دودکش تولید می‌شود و باید برای رفع نقص با بازکردن قسمتی از در یا پنجره گاز‌های خطرناک را رفع کرد.
مطلق بیان کرد: اگر فضای منزل با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم باشد بستن منافذ در‌ها و پنجره‌ها به منظور جلوگیری از اتلاف حرارتی بلاملانع است، اما در صورتی که از بخاری‌های گاز سوز به منظور گرمای محیط استفاده می‌شود باید مسیری برای تهویه هوا تعبیه شود تا فضای مورد نظر آلوده به این گاز خطرناک نشود.
مشاور معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: رانندگان وسایل نقلیه سنگین، به جهت پیشگیری از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن از روشن کردن گاز پیک نیک در اتاق وسیله نقلیه خود جهت استراحت و خواب جدا خودداری کنند. در این حالت اعضای بدن گِزگِز کی کند و اگر بدن شخص حساس باشد فرد دچار خونریزی بینی می‌شود.
وی افزود: افراد باید سعی کنند در صورت بروز این مشکل نایستند، زیرا علاوه بر سرگیجه وحالت تهوع، چشم‌ها در این حالت اغلب سیاهی می‌رود. در ادامه ممکن است شخص دچار بیهوشی شود.
مشاور معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: مهمترین دغدغه این روز‌های کشور و وزارت بهداشت نبود شناخت کافی از علائم و نشانه‌های این قاتل نامرئی است؛ نشانه‌هایی مسمومیت با مونوکسید شبیه یک سرماخوردگی و آنفولانزای ساده با خطری چندین برابر است.
مهمترین دلایل مرگ بر اثر گاز گرفتگی
مطلق تاکید کرد: از مهمترین دلایل مرگ بر اثر گاز گرفتگی، استفاده از وسایل گازسوز و گرمایشی بدون دودکش، نقص در دودکش و نشست گاز در فضای مسکونی، استفاده از وسایل خوراک پزی برای گرمایش، به کارگیری روشنایی گاز به مدت طولانی به خصوص در فضای بدون تهویه، ضعف در دودکش شومینه، معیوب بودن مشعل شوفاژ، آبگرمکن‌های دیواری و زمینی است، به ویژه وقتی که دودکش مناسب نباشد.
وی ادامه داد: همچنین روشن گذاشتن خودرو در پارکینگ، نبود تهویه درست و مناسب در محیط، تخلیه نشدن گاز‌های مضر و جایگزین نشدن هوای تازه نقص فنی در وسایل گرمازا، استفاده از دودکش مشترک، نقص فنی در شبکه تهویه از دیگر دلایل مرگ بر اثر گاز گرفتگی است.
آمار مرگ و میر بر اثر گاز گرفتگی
مجتبی خالدی سخنگوی اورژانس کشور گفت: با ورود موج سرما به کشور و نصب وسایل گرماشی که با سرعت بالا انجام می‌شود، امسال شاهد سیل عظیمی از بیماری‌ها مثل آنفولانزا و گاز گرفتگی ناشی از گاز مونوکسید کربن بوده ایم.
وی ادامه داد: از اول مهر ماه تا به امروز ۱۹۶۹ مسموم در اورژانس پیش بیمارستانی ویزیت شدند و ۹۷ نفر براثر گاز گرفتگی جان خود را از دست دادند. همچنین بیشترین مسمومان اعزامی به بیمارستان در استان‌های خراسان رضوی با ۲۱۰ نفر، تهران با ۱۸۵ نفر، فارس با ۱۳۶ نفر، آذربایجان شرقی با ۱۲۸ نفر بوده است و بیشترین فوتی ناشی از مسمومت با CO در استان‌های اصفهان با ۱۱ نفر، آذربایجان شرقی با ۱۱ نفر و فارس با ۱۰ نفر بوده است.
خالدی توصیه کرد: افراد باید توجه داشته باشند در صورت مواجهه با مصدومان گاز گرفتگی سریعاً آن‌ها را از محیط خارج و خونسردی خود را حفظ کنند و پس از خارج ساختن مصدوم از محیط آلوده فوراً با اورژانس با شماره ۱۱۵ (اورژانس کشور) تماس بگیند و علائم حیاتی مصدومان را کنترل و از باز بودن راه‌های تنفسیمصدوم اطمینان حاصل کنند.
وی افزود: همچنین اطلاعات محدوده گاز گرفتگی و افرادی که دچار گاز گرفتگی شده را به صورت دقیق به اپراتور‌های اوژانس متذکر شوند تا در صورت نیاز از سوی سازمان اورژانس، چند آمبولانس یا اتوبوس آمبولانس اعزام شود.
