بسیاری از بیماری‌های ناحیه مقعد با وجود نشانه های منحصر بفرد خود دارای نشانه هایی مشابه هستند که تشخیص را کمی دشوار می کند که برخی از این علائم در ابتدا خفیف بوده و به راحتی می توان آن را درمان نمود اما در صورت پیشرفت بسیار دردناک خواهند شد و روند بهبود را پیچیده خواهند کرد.
اگر شرایط کار و زندگی شما ایجاب می کند که به مدت طولانی در حالت ایستاده یا نشسته باشید، شما در معرض ابتلا به هموروئید هستید و اگر راه درمان را نمی دانید، بهتر است با ما همراه باشید تا با بهترین روش درمانی آشنا شوید.
بواسیر یا هموروئید چیست و چگونه ایجاد می شود؟
در نیمه پایین کانال مقعد در زیر پوشش سطحی این ناحیه عصب‌های حساس و مویرگ‌های خونی بسیاری وجود دارد که در اثر التهاب و کشیدگی این مویرگ‌ها و عروق خونی مقعد بیماری بواسیر یا هموروئید ایجاد می شود.
در بعضی مواقع در اثر كشيدگى زياد، ديواره اين عروق نازك شده به نحوى كه هنگام اجابت مزاج احساس آزردگى و ناراحتى داريد.
براساس تحقیقات حدود ۵۵ درصد مردم به این بیماری مبتلا هستند و شیوع آن در زنان و مردان اکنون یکسان است، البته در گذشته به دلیل زایمان های مکرر در زنان شایع تر بود.
به طور کلی هر فشار غیر عادی به پایین راست روده و ناحیه مقعد موجب التهاب ورید های این ناحیه و در نهایت بواسیر خواهد.
این فشار غیر عادی می تواند ناشی از زور زدن هنگام اجابت مزاج، یبوست های مزمن و پر تکرار، حاملگی و یا علل دیگر باشد.
سبک زندگی غلط و ماشینی و همینطور تغذیه نامناسب در جوامع امروزی افراد را در خطر یبوست و بواسیر قرار می دهد.
بواسیر یا هموروئید از بیماری های مهلک وکشنده به حساب نمی آید اما عوارض آن زندگی روزمره را بسیار تحت تاثیر قرار می دهد.
علائم هموروئید یا بواسیر
علائم بواسیر معمولا به ناحیه ایجاد شده بستگی دارد و به طور کلی با توجه به ناحیه ایجاد شده دارای دو نوع خارجی و داخلی است:
در نوع هموروئید داخلی معمولا نمی توانید آنرا ببینید یا حس کنید زیرا در ناحیه رکتوم و انتهای راست روده قرار دارد و به ندرت ایجاد درد و ناراحتی می کند زیرا گیرنده های عصبی درد در آن ناحیه کمتر است. اما در هنگام دفع مدفوع به بواسیر فشار آمده و موجب آسیب و خونریزی خواهد شد. و گاهی نیز فشار آورده بر هموروئید داخلی منجر به بیرون زدگی آن شده که به آن پرولاپس بواسیر می گویند و با درد و آزردگی بسیاری همراه است.
بواسیر خارجی در ناحیه مقعد شکل می گیرد بجز علائم شایع آن اگر لخته خون تشکیل شود به هموروئید ترمبوزه تبدیل شده و آزاردهنده خواهد شد.
در ادامه به علائم بواسری خارجی می پردازیم:
خونريزى بدون درد هنگام حركات روده (ممکن است شما مقادير كمى از خون قرمز روشن رو هنگام دفع يا روى دستمال كاغذى ببينيد) كه شايع ترين علامت این بیماری است.
احساس خارش يا حساس شدن در ناحيه مقعد
احساس درد و ناراحتى (به دليل حضور پايانه عصبى گيرنده هاى درد در ناحيه مقعد)
تورم در ناحيه مقعد
احساس قلمبگى در ناحيه مقعد كه ميتونه حساس و دردناك باشه و ميتونه نشونه اى از ترومبوزد هموروئيد باشه (هموروئيد با لخته)
خروج ترشحات لزج بعد از مدفوع
دلایل ایجاد این بیماری دردناک
دلایل زیادی برای ایجاد این بیماری پیدا شده که اکتسابی بوده اما همچنان دليل اصلى ناشناخته است.
فشار اومدن به عروق به دليل حركات روده
فشار افزاينده به عروق در حين باردارى
زایمان طبیعی دشوار
نشستن براى مدت زمان طولانى جهت دفع مدفوع
اسهال يا يبوست مزمن
چاقى
رژيم غذايى كم فيبر
رابطه مقعدی
فشار آوردن به خود هنگام حركات فيزيكى مثل بلند كردن اجسام سنگين
پیشگیری از بواسیر یا هموروئید
بهترين راهکار براى پيشگيرى از بواسیر نرم نگه داشتن مدفوع است كه به هنگام دفع فشارى به عروق اطراف مقعد وارد نشود و به راحتى عبور كند.
برای پیشگیری از این بیماری رعايت كنيد:
مصرف غذاهايى با فيبر بالا مانند ميوه و سبز
مايعات زياد بنوشيد: روزانه ٦ تا ٨ ليوان آب بنوشيد. ساير نوشيدنى ها مثل چاى و آبميوه هم به نرم نگه داشتن مدفوع کمک می کند اما مشروبات الكلى شامل اين نوشيدنى ها نمی شود.
استفاده از مكمل هاى حاوى فيبر: اگر در رژيم غذاييتون در طول روز به ميزان كافى فيبر دريافت نمی کنید(٢٥ گرم براى خانم ها و ٣٨ گرم براى آقايان) ميتوانيد از مكمل هاى حاوى فيبر استفاده كنيد (فقط يادتون باشد وقتى ميخواين مكمل حاوى فيبر بخوريد همراهش آب به ميزان زيادى بنوشيد تا خود مكمل باعث ايجاد يبوست نشود و همراه با آب مدفوع را نرم كند)
دفع هرچه سريعتر مدفوع: به محض اينكه احساس دفع مدفوع داشتيد به دستشويى مراجعه كنيد. چون زمانى كه روده در حال حركته و احساس نياز به دفع داره با فشار كمترى مدفوع دفع ميشه و هرچى بيشتر باقى بمونه خشك ميشه و دفعش به فشار بيشترى نياز داره.
ورزش : براى پيشگيرى از يبوست و افزايش فشار به عروق مجاور ورزش لازمه. روزانه حداقل نيم ساعت پياده روى به همه افراد توصيه مي شود.
از نشستن طولانى مدت اجتناب كنيد: نشستن طولانى مدت از جمله هنگام دفع مدفوع باعث افرايش فشار به عروق ناحيه مقعدى می شود.
بواسیر (هموروئید) چگونه درمان می شود؟
بواسیر یا هموروئید در دسته بیماری های دردناک قرار دارد اما برای درمان آن نگران نباشید زیرا امروزه روش های نوین و غیر تهاجمی برای بهبود این بیماری وجود دارد.
و بسته به میزان آسیب به عروق و مدت زمان ایجاد شده روشهای درمانی مختلفی وجود دارد.
اگر در بواسیر لخته خونى دردناكى در ناحيه خارجى تشکیل شده باشد بسته به تشخیص پزشک از روش ترومبكتومى استفاده می شود که پزشک اون لخته را با يه برش کوچک خارج می کند.
اما براى كسانى كه بواسیر آنها دچار خون ريزى طولانى شده باشد به صورت سرپايى از روش های زیر كه كمتر تهاجمى هستند استفاده می شود:
بستن با نوار كشى ( رابربند ) : ممكن است پزشک با یک یا چند نوار كشى كوچک مسير گردش خون از هموروئيد داخلى به خارجى رو ببندد در واقع مسير خون ريزى رو مسدود می کنند، اين روش تاثير خوبى داشته اما بسیار دردناک است.
تزريق (اسكلروتراپى) : در اين روش پزشك محلول اسکلروزان را به بافت موضع تزريق مي كند تا عروق آن ناحيه بسته شود. این روش ممکن است در بعضی افراد عوارضی مانند سوزش، سرگیجه و تهوع را بهمراه داشته باشد.
مسدود سازى با ليزر : اين روش با نور و انرژى ليزر يا با حرارت صورت می گیرد که این روش سرپایی، بدون درد و بازگشت است.
قطعی ترین روش درمان بواسیر یا هموروئید با لیزر
بهترین روش درمان بواسیر با لیزر می باشد که با کمترین عارضه بدون درد و خونریزی در کوتاه ترین زمان ممکن این عمل قابل انجام است.
این روش درمانی به صورت سرپایی و غیر جراحی با کمک لیرز یا اشعه درمانی مادون قرمز انجام می شود و مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا FDA است.
از علل محبوبیت و رواج این روش عدم نیاز به بیهوشی و برش با تیغ جراحی است.
در روش درمان بواسیر با لیزر ریشه بواسیر سوزانده شده و همزمان بافت های آسیب دیده ترمیم می شوند و خونرسانی به این ناحیه قطع می شود.
در این روش از دونوع لیزر IRC و CO2 استفاده می شود که در هموروئید داخلی از لیزر IRC کمک گرفته می شود و از لیزر CO2 برای بواسیر های بزرگتر شده و بیرون زده استفاده می شود.
از درمان خانگی بواسیر غافل نشوید!
اگر بیماری شما در مراحل اولیه باشد، می توانید با تشخیص پزشک با اقداماتی علائم و مشکلات بیماری را کاهش دهید اما این راهکار های هرگز روشی قطعی نبوده و بیماری را ریشه کن نخواهد کرد.
بعضی از راهکار های درمان خانگی بواسیر عبارتند از:
خوردن غذاهايى با فيبر بالا
استفاده از درمان هاى موضعى مثل پماد آنتى هموروئيد يا شياف آنتى هموروئيد كه می تواند حاوى هيدروكورتيزون يا تركيبات بى حس كننده مثل ليدوكائين باشد (اگر حاوى كورتون بود بيش از يك هفته ازش استفاده نكنيد، مگر به تجويز پزشك)
نشستن متناوب در وان حمام با آب گرم به مدت ١٠ الى ١٥ دقيقه براى ٢ تا ٣ بار در روز (پيشنهاد می شود اين كار بعد از هربار دفع انجام شود. گونه ای از سیتز بث وجود دارد كه روى توالت فرنگى قرار میگیرد)
تميز نگه داشتن ناحيه مقعد: براى افرادى كه مشكل هموروئيد دارن توصيه می شود كه روزانه دوش آب گرم بگيرن و از شوينده هاى حاوى الكل و تركيبات عطرى اجتناب كنند و در انتها با حوله تميز يا سشوار موضع مقعد رو خشك كنند.
از دستمال توالت هاى خشك اجتناب كنيد و به جاش از دستمال مرطوب براى پاك كردن موضع بعد از دفع مدفوع استفاده كنيد (دستمال مرطوب عطر آگين نباشد و الكل هم نداشته باشد.)
می توانید از كمپرس سرد براى رهايى از تورم ناحيه مقعد استفاده كنيد
اگر دردتون زياد بود مي توانيد از مسكن هاى او تى سى مثل استامينوفن استفاده كنيد.
با رعايت اين موارد معمولاً بعد از هفت روز علائم هموروئيد از بين می رود در غیر این صورت به پزشك مراجعه كنيد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شاید پذیرش معاینه‌ی مقعد برای شما بسیار سخت و خجالت آور باشد و به علت ترس مدت ها بیماری خود را پنهان کنید اما امکان دارد وضعیت بیماری شما به اوضاع وخیمی برسد و هرگز فراموش نکنید که سلامتی شما بسیار با ارزش است. اگر هموروئيد شما به روش های درمان خانگى جواب نداد و با درد خيلى زيادى همراه بود يا خون ريزى شديدى داشت و تعداد دفعات خونريزى زياد بود حتماً به پزشك مراجعه كنيد، مخصوصاً اگر سن شما بالاى ٤٠ سال استت و خونريزى مقعدى داريد. چون علتش می تواند بيمارى هاى ديگرى باشد (بيمارى هاى خطرناك از جمله سرطان كولوركتال)
عمل جراحی بواسیر یا هموروئید
از گذشته روش های سنتی جراحی بواسیر برای بهیود این بیماری رواج داشته است اما از آنجا که این روش های با عوارضی همچون درد، دوره نقاهت طولانی و بی اختیاری را به دنبال همراه است امروزه طرفداری چندانی ندارد.
شما در حین این عمل کاملا بیهوش هستید تا متحمل درد نشوید و به دو روش قابل انجام است :
هموروئيدكتومى: در این روش قسمت عمدهٔ بافت هموروئیدی که به صورت غیرعادی بزرگ شده است برش داده می‌شود و سپس مابقی بافت هموروئیدی به جای طبیعی خودش برگردانده می‌شود. از آنجا که عمل در ناحیه ای بسیار حساس بدن انجام می شود، ممکن است نیاز به بخیه داشته باشید که بعد از عمل درد خفیفی را احساس خواهید کرد که با گذشت زمان بهبود پیدا می کند.
هموروئیدوپکسی : این روش که با نام هموروئیدکتومی استاپلر نیز شناخته می شود که با قطع جريان خون به بافت هموروئيد داخلى، آن ها خود به خود از بین می روند. در این روش امکان عود مجدد وجود دارد. و این روش نسب به روش هموروئيدكتومى سنتی درد کمتری خواهد داشت.
براى انتخاب بهترين روش بايد پزشک مشورت کنید.
عوارض بعد از جراحی بواسیر
خونریزی
خارش در محل جراحی
واکنش به داروی بیهوشی
باریک شدن كانال مقعدی
بعد از عمل ممکن است به علت تورم یا اسپاسم عضلانی دچار مشکل شوید.
اگر عضله یا اسفنکتر مقعدی شما در حین جراحی آسیب دیده باشد، ممکن است دچار بی اختیاری مدفوع شوید و حتی نتوانید گاز معده و مدفوع خودتان را کنترل کنید.
ایجاد هماتوما ( جمع شدگی خون زیر پوست پس از جراحی )
ایجاد عفونت در محل جراحی
عود كردن بواسیر
به وجود آمدن زخم غیر عادی بین كانال مقعدی یا راست روده و ناحیه ای دیگر
پرولاپس و بیرون زدگی از راست روده
و در صورت مشاهده علائم زیر سریعا به پزشک مراجعه نمایید.
خونریزی زیاد
مشکل در دفع مدفوع و تخلیه باد معده
تب شدید
مزایا درمان بواسیر یا هموروئید با لیزر
درمان هموروئید با لیزر به صورت سرپایی انجام می شود و نیازی به بستری در بیمارستان نیست.
نیاز به بیهوشی ندارد و خطرات عمل های سنگین سنتی را ایجاد نمی کند.
نیازی به پانسمان و مراقبت های شدید بعد از عمل هموروئید نیست.
مدت زمان درمان با لیزر کمتر از یک ساعت است.
درمان بدون درد انجام می شود.
در لیزر درمانی کمترین آسیب به بافت‌های اطراف توده‌ی هموروئید نمی رسد.
این روش درصد موفقیت بیشتر و عود کمتری دارد.
لیزر درمانی بدون هرگونه خونریزی انجام خواهد شد.
ترمیم سریع زخم ناشی از لیزر درمانی
انتقال عفونت های خطرناک مثل هپاتیت که در جراحی سنتی به علت خونریزی محتمل است درعمل با لیزر وجود ندارد.
