آلودگی هوا بازار فروش ماسک های تقلبی را داغ کرده است. ماسک‌هایی که در زیرپله‌ها و واحدهای غیرمجاز تولید می‌شود و نه‌تنها هیچ‌گونه نشان استانداردی ندارد بلکه با قیمت‌های گزاف و گاهی با برچسب‌های تقلبی خارجی فروخته می‌شود.
به گزارش شهروند این ماسک‌ها که اکثراً بدون نام و نشان و فقط در یک بسته‌بندی ساده پلاستیکی عرضه می‌شود، فاقد کارایی مطلوب است و با بررسی اولیه برخی از آنها متوجه می‌شویم که فاقد فیلتر مناسب هستند و در تولیدشان حتی به جای فیلتر از یک قطعه پلاستیک استفاده شده است. در عین حال در قسمتی که فیلتر نصب شده، شکافی وجود دارد که هوا بدون عبور از هیچ لایه‌ای وارد مجاری تنفسی شخص می‌شود و نمی‌تواند مانع تنفس هوای آلوده شود.
نیره پیروزبخت، رئیس سازمان ملی استاندارد دراین‌باره گفته است تولید ماسک‌های تنفسی مشمول استاندارد اجباری نیست، چون در این مورد استانداردی تدوین نشده و نظارتی روی تولید ماسک‌های تنفسی وجود ندارد. او دراین‌باره توضیح داد: «درحال حاضر واردات این ماسک‌ها ممنوع شده و اغلب ماسک‌هایی که فعلا در بازار موجود است، در داخل کشور تولید می‌شود که ظاهرا تولیدکنندگان آنها خود را ملزم به رعایت استانداردهای لازم نمی‌بینند.»
بازار گرمی متقلب‌ها
این روزها با مراجعه به داروخانه‌ها از دیدن قیمت برخی ماسک‌های تنفسی متعجب می‌شوید. ماسک‌های ارزان قیمتی که در گذشته معمولا بین‌هزار تا ١۵٠٠ تومان قیمت داشتند، حالا قیمت‌شان به سه تا چهار برابر رسیده است.
در حال حاضر قیمت ماسک‌های موجود در بازار از ٣هزار تومان شروع می‌شود و تا ۵٠هزار تومان افزایش پیدا می‌کند. ماسک‌های ٣هزار تومانی همان ماسک‌های معروف به «ماسک جراحی» هستند که استفاده از آنها در مقابله با آلودگی هوا کاملا بی‌تأثیر است و استفاده از آنها فرقی با استفاده نکردن ندارد.
درواقع مصرف ماسک‌های جراحی به هیچ عنوان برای فیلتر کردن ذرات ۲.۵ میکرون فایده‌ای ندارد و درحال حاضر ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون اغلب جزو آلاینده‌های شهر تهران است.
بنابراین ماسکی که در آلودگی هوا انتخاب می‌شود باید قابلیت فیلتر کردن این ذرات را داشته باشد. در حال حاضر ماسک‌های دیگری هم در داروخانه‌ها یا سایت‌های اینترنتی به فروش می‌رسند که قیمت آنها بین ۵ تا ١٠هزار تومان است، اما بررسی آنها نشان می‌دهد نمی‌توانند برای مقابله آلاینده‌های هوای تهران موثر باشند.
این ماسک‌ها که اغلب تولید داخل هستند فیلترهای پلاستیکی دارند که نمی‌توانند مانع از عبور آلاینده‌ها شوند و درواقع استفاده کردن از آنها هم فایده‌ای به حال تهرانی‌ها ندارد و فقط بازار داخلی را داغ کرده است. اگر به سایت‌های اینترنتی هم سر بزنید از دیدن قیمت برخی ماسک‌ها تعجب می‌کنید. ماسک‌هایی که فقط یک فیلتر پلاستیکی روی آنها قرار گرفته و حتی تا قیمت ۵٠ هزار تومان هم به فروش می‌رسد و برخی از آنها با وجود اینکه تولید داخل است به اسم ماسک خارجی به فروش می‌رود. این درحالی است که فروشندگان عمده لوازم بهداشتی می‌گویند واردات ماسک‌های تنفسی درحال حاضر ممنوع است.
سفارش ماسک ٢ تا ٣ برابر شد
یکی از تولیدکنندگان ماسک‌های تنفسی با اشاره به اینکه در یک ماهه اخیر میزان تولید و فروش ماسک‌های تنفسی دو برابر شده، به «شهروند» گفت: «حدود یک ماهی می‌شود که سفارش‌های ما دو تا سه برابر شده چون مردم بیشتر از همیشه آلودگی هوا را جدی گرفته‌اند و به دنبال خرید ماسک‌های تنفسی هستند. متاسفانه همین موضوع بازار را برای سودجویان داغ کرده و آنها ماسک‌های بی‌کیفیت را با مارک خارجی به بازار عرضه می‌کنند و با قیمت‌های بالا می‌فروشند.
او در ادامه گفت: «درحال حاضر نظارت خاصی روی تولید این محصولات و بازار عرضهشان وجود ندارد و با توجه به اینکه واردات ماسک‌های تنفسی هم ممنوع شده و اگر ماسک خارجی در بازار وجود داشته باشد با قیمت گزاف به فروش می‌رسد و بازار ماسک‌های داخلی تقلبی هم حسابی گرم شده است. البته برخی تولیدکنندگان داخلی هم ماسک‌های باکیفیتی را عرضه می‌کنند که با وجود قیمت بالایشان واقعا موثر هستند.»
این تولید‌کننده ماسک‌های تنفسی درباره قیمت ماسک‌های استاندارد گفت: «قیمت ماسک تنفسی تولید داخل که استاندارد لازم داشته باشد بین ٢٠ تا ٢۵هزار تومان است و واقعا مردم لازم نیست که بیشتر از این برای خرید یک ماسک هزینه کنند. همین که یک فیلتر استاندارد در ماسک وجود داشته باشد کافی است و مردم گول تبلیغات را نخورند و به سراغ ماسک‌های گرانقیمت نروند، چون استفاده از چنین ماسک‌هایی که چند فیلتر دارد در وضع فعلی شهر تهران لازم نیست، مگر اینکه افراد در محل کارشان با مواد اسیدی سروکار داشته باشند. همین که در یک ماسک فیلتری با کربن‌های فعال وجود داشته باشد، کافی است.»
ماسک استاندارد چه ویژگی‌هایی دارد؟
ماسک‌های استاندارد حتما بسته‌بندی و شناسنامه فنی کالا را دارد. روی شناسنامه فنی ماسک‌های استاندارد مشخصاتی درج شده است که فهم این علایم می‌تواند به خرید یک ماسک استاندارد کمک کند. شناسه ١ FFP ذراتی بیشتر از ۵ میکرون را فیلتر می‌کند و برای گرد و غبار، بخار‌ها، غبار‌های آبی، غبار‌های روغنی مناسب است. FFP٢ذراتی بین ٢ و ۵ میکرون را فیلتر می‌کند و برای غبار‌های ریز، فیبر‌ها، غبار‌های آبی، غبار‌های روغنی مناسب است و ٣FFP ذراتی کمتر از ٢ میکرون را فیلتر می‌کند و برای ذرات بسیار ریز عمل می‌کند.
این علایم به همراه عدد استاندارد، EN١۴٩:٢٠٠١ روی ماسک تنفسی حک می‌شود . محصولاتی که مطابق به نسخه قبلی این استاندارد است تنها با EN١۴٩ علامت‌گذاری می‌شود.
ماسک‌های استاندارد حتما بسته‌بندی و شناسنامه فنی کالا را دارد. روی شناسنامه فنی ماسک‌های استاندارد مشخصاتی درج شده است که فهم این علایم می‌تواند به خرید یک ماسک استاندارد کمک کند. شناسه ١ FFP ذراتی بیشتر از ۵ میکرون را فیلتر می‌کند و برای گرد و غبار، بخار‌ها، غبار‌های آبی، غبار‌های روغنی مناسب است.
FFP٢ذراتی بین ٢ و ۵ میکرون را فیلتر می‌کند و برای غبار‌های ریز، فیبر‌ها، غبار‌های آبی، غبار‌های روغنی مناسب است و ٣FFP ذراتی کمتر از ٢ میکرون را فیلتر می‌کند و برای ذرات بسیار ریز عمل می‌کند.
