برخی افراد به طور طبیعی دارای فشار خون پایین هستند، اما برای دیگران، سطوح پایین فشار خون می‌تواند یک عارضه جانبی ناشی از یک بیماری باشد.
فشار خون پایین چیست؟
به گزارش عصرایران به گفته انجمن قلب آمریکا، فشار خون شامل دو خوانش می‌شود که عبارتند از سیستولیک (عدد بالا) که فشار خون در سرخرگ‌ها با هر ضربان قلب را اندازه گیری می‌کند و دیاستولیک (عدد پایین) که فشار خون در سرخرگ‌ها هنگام استراحت قلب بین دو ضربان را اندازه گیری می‌کند.
فشار خون عادی شامل خوانش سیستولیک زیر ۱۲۰ و خوانش دیاستولیک کمتر از ۸۰ می‌شود. به عنوان مثال، فشار خون عادی برای یک بزرگسال سالم برابر با ۱۱۰ روی ۷۰ خواهد بود.
از نظر فنی، فشار خون پایین به خوانش کمتر از ۹۰ روی ۶۰ گفته می‌شود. خوانش فشار خون پایین هر زمان که موجب بروز علائمی شود که بیش از چند ثانیه ادامه دارند، خطرناک در نظر گرفته می‌شود.
خوانش‌های فشار خون یک بیمار می‌توانند متغیر باشند و به دیگر شرایط پزشکی وی بستگی دارند. به عنوان مثال، برخی افراد بروز علائم را زمانی که فشار خون سیستولیک آن‌ها به زیر ۱۲۰ می‌رسد، تجربه می‌کنند و برخی دیگر زمانی که به زیر ۷۰ می‌رسد.
دلایل فشار خون پایین چه چیز‌هایی هستند؟
به گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا، برخی افراد همواره دارای فشار خون پایین هستند. از آنجایی که این شرایط برای آن‌ها عادی است، موجب بروز علائمی نشده و شرایطی خطرناک در نظر گرفته نمی‌شود.
افراد لاغر و آن‌هایی که از نظر بدنی بسیار فعال هستند به طور معمول از فشار خون پایین‌تری برخوردار هستند. به طور کلی، زنان در مرحله پیش از یائسگی و جوانان بسیار لاغر نیز معمولا از فشار خون پایین‌تری برخوردار هستند.
در موارد دیگر، فشار خون پایین عادی نیست. به عنوان مثال، کم آبی بدن یکی از دلایل شایع فشار خون پایین است. از دیگر دلایل بروز این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت، به ویژه اگر باکتری وارد جریان خون شده باشد (شوک سپتیک)
- کم خونی
- یک واکنش آلرژیک شدید
- برخی شرایط عصبی
- آریتمی (ریتم غیرطبیعی قلب)
- نارسایی قلبی
- کاهش در حجم خون، از جمله موارد ناشی از یک تروما یا خونریزی داخلی
- اختلالات غدد درون‌ریز، از جمله کم کاری تیروئید و گاهی اوقات دیابت
- کاهش فشار خون عصبی با واسطه، اختلالی که به واسطه ارتباط نادرست بین قلب و مغز پس از ایستادن طولانی مدت شکل گرفته و به کاهش فشار خون منجر می‌شود
- کم‌فشاری خون پس از غذا خوردن، شرایطی که بیشتر بین افراد مسن رایج است
- کم‌فشاری خون وضعیتی که به افت فشار خون پس از برخاستن از حالت نشسته گفته می‌شود
فشار خون پایین می‌تواند در نتیجه استراحت در تختخواب، بارداری، مصرف برخی داروها، مانند دارو‌های پرفشاری خون، ادرارآورها، برخی دارو‌های ضد افسردگی و دارو‌های اختلال نعوظ نیز رخ دهد.
نشانه‌ها و علائم فشار خون پایین چه چیز‌هایی هستند؟
سبکی سر و غش شایع‌ترین علائم فشار خون بیش از حد پایین هستند. همچنین، برخی افراد با احساس خستگی مواجه می‌شوند.
احساس سرگیجه یا غش معمولا به این دلیل شکل می‌گیرد که فشار خون سیستولیک به طور موقت به اندازه‌ای افت می‌کند که خون کافی به مغز نمی‌رسد. این شرایط معمولا زمانی رخ می‌دهد که فشار سیستولیک کمتر از ۸۰ باشد.
به گفته انجمن قلب آمریکا، فشار خون پایین می‌تواند موجب علائم زیر شود:
- حالت تهوع
- تشنگی غیرمعمول
- ناتوانی در تمرکز
- تاری دید
- سردی و رنگ پریدگی پوست
- تنفس سریع
- خستگی
افسردگی
خطرات سلامت ناشی از فشار خون پایین
به واسطه فشار خون پایین می‌تواند به شکل‌گیری خطرات مستقیم و غیرمستقیم منجر شود که در ادامه با برخی از آن‌ها آشنا می‌شویم.
کمبود اکسیژن
خطر اصلی ناشی از فشار خون پایین این است که نیروی کافی در رگ‌های خونی برای به جریان افتادن خون و در نتیجه اکسیژن، به ویژه به سمت مغز وجود ندارد.
مشکلات قلبی
به گفته کلینیک مایو، فشار خون به شدت پایین می‌تواند به واسطه کمبود اکسیژن به قلب آسیب برساند.
مطالعه‌ای که در فوریه ۲۰۱۷ در نشریه the British Medical Journal منتشر شد، نشان داد افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب و فشار خون پایین ناشی از درمان در معرض خطر بیشتری برای رویداد‌های قلبی‌عروقی، مانند حمله قلبی قرار دارند.
مطالعه‌ای دیگر که در سپتامبر ۲۰۱۸ در نشریه the Journal of the American College of Cardiology منتشر شد، نشان داد که فشار خون بسیار پایین با افزایش احتمال آنژین، یا سینه درد، در افراد مبتلا به بیماری مزمن عروق کرونر قلب مرتبط بوده است.
آسیب دیدگی
افت ناگهانی فشار خون خطر غش کردن را افزایش می‌دهد که می‌تواند به یک آسیب دیدگی ناشی از زمین خوردن منجر شود.
آسیب کلیوی
برخی بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی به واسطه فشار خون بسیار پایین می‌توانند بدتر شدن عمکلرد کلیوی خود را تجربه کنند.
تشدید علائم سکته مغزی
افرادی که سکته‌های مغزی را در گذشته تجربه کرده اند، در صورت افت بیش از حد فشار خون می‌توانند عود علائم سکته مغزی را تجربه کنند.
خطرات سلامت دیگر
خطرات سلامت ناشی از کم‌فشاری خون همچنان توسط پزشکان در حال بررسی هستند. به عنوان مثال، مطالعه‌ای در مارس ۲۰۱۸ که در نشریه BMC Public Health منتشر شد، نشان داد بین افکار خودکشی و فشار خون پایین پیوندی وجود دارد.
این مطالعه نتیجه گرفت که تفکر درباره خودکشی بین بزرگسالانی با فشار خون پایین نسبت به افرادی با فشار خون عادی، به طور قابل توجهی بیشتر بوده است.
گزینه‌های درمان فشار خون پایین چه چیز‌هایی هستند؟
چگونگی درمان کم‌فشاری خون به دلیل این شرایط بستگی خواهد داشت، اما از گزینه‌های رایج درمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اقدامات پیشگیرانه
در برخی شرایط، اقدامات پیشگیرانه می‌توانند به اصلاح فشار خون پایین کمک کنند. به عنوان مثال، اگر به کاهش فشار خون عصبی با واسطه مبتلا هستید و شغلی دارید که به ثابت ایستادن طولانی مدت نیاز دارد، کم‌فشاری خون را تجربه خواهید کرد.
اقداماتی مانند حرکت دادن پاها، پیاده‌روی منظم، و انجام تمرینات ورزشی مخصوص پا می‌تواند به پیشگیری از افت خطرناک فشار خون که می‌تواند به غش منجر شود، پیشگیری کند.
آبرسانی به بدن
مصرف مایعات به میزان کافی عاملی کلیدی برای حفظ سطوح سالم فشار خون است. تامین آب مورد نیاز بدن می‌تواند تنها کاری باشد که برای افزایش سطوح فشار خون خود به آن نیاز دارید.
تغییرات در رژیم غذایی
در برخی شرایط، پزشک ممکن است افزایش مصرف نمک را برای افزایش فشار خون شما تجویز کند. پیش از هر گونه تغییر در میزان مصرف نمک با پزشک خود مشورت کنید، زیرا در برخی شرایط خاص، مانند نارسایی قلبی، تغییر در میزان مصرف نمک می‌تواند شرایط فشار خون شما را بدتر کند.
برخی انواع کم خونی به واسطه کمبود ویتامین‌های B۱۲ و اسید فولیک رخ می‌دهند، از این رو، مصرف این مواد مغذی برای بهبود کم خونی ممکن است به درمان فشار خون پایین کمک کند. پیش از استفاده از مکمل‌ها ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
دارو
اگر دارو مصرف می‌کنید و فشار خون پایین را تجربه می‌کنید، پزشک شما ممکن است رژیم دارویی شما را مورد بررسی قرار داده تا مقصر احتمالی را شناسایی کند.
در برخی موارد بسیار نادر، پزشک ممکن است برای افزایش فشار خون شما دارو تجویز کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در بیشتر موارد، خوانش فشار خون پایین بدون همراهی با علائم قابل توجه دیگر، مساله‌ای نگران کننده نیست، مگر این که با یک جراحت یا تروما مواجه باشید.
اگر اپیزود‌های منظم خوانش‌های پایین فشار خون را تجربه می‌کنید، بررسی این که علائم چه زمانی رخ می‌دهند (به عنوان مثال، پس از مصرف یک دارو یا وعده غذایی) و مراجعه به پزشک برای صحبت در این زمینه ایده خوبی است.
اگر علائم فشار خون پایین مانند احساس سبکی سر، سرگیجه و غش را به طور ناگهانی یا پایدار تجربه می‌کنید، باید در پی دریافت کمک پزشکی فوری باشید.
