این روزها ملک به عنوان یکی از نیازهای مهم زندگی اجتماعی خانواده‌ها دستخوش تغییراتی, آن هم از نوع سودجویی عده‌ای از مشاوران املاک شده است. آن‌ها که در نقاب دوستی با مشتریان, پوستی از جیب آن‌ها می‌کَنند تا به منافع خود دست پیدا کنند.
شاید در میان انبوه آگهی‌های خرید و فروش و یا رهن و اجاره املاک در فضای مجازی در جستجوی ملکی متناسب با جیب خود بوده‌اید و با آگهی دهنده‌هایی که نه تنها مستأجر بلکه صاحبخانه آن خانه هم نبوده‌اند، روبرو شده‌اید که در این میان، صرفا تیتر مشاور املاک و این متن تبلیغاتی بیش از همه خودنمایی کرده است:
کافیست با ما تماس بگیرید!
بورس واحد‌های یک تا سه خوابه
همان لحظه با توجّه به بودجه شما جستجو کرده و موارد نزدیک به بودجه شما را معرفی می‌کنیم.
ارزش یک بار امتحان را دارد.
همین تبلیغ کافی است که شما و دیگر افرادِ دارای شرایط مشابه، برای سهولت و پیشبرد سریع کار و به منظور برطرف شدن مشکل یافتن یا فروش ملک خود به سرعت با شماره همراهی که در زیر آن درج شده تماس بگیرید و در همان لحظه که کور سوی امیدی برای تسریع در روند کار خود پیدا کردید با پاسخ غیرمنتظره اپراتور‌ها و کارشناس‌های آن مرکز روبرو شوید که مشاوره ملک صرفا از طریق تلفن ثابت امکان پذیر است و دسترسی به فایل‌های املاک از طریق تلفن همراه وجود ندارد، چرا که به وسیله تلفن همراه نمی‌توان به این فایل‌ها دسترسی پیدا کرد و در صورت روبرو شدن این بنگاه املاک با اعتراض شما و دیگر متقاضیان می‌گوید که ما برخلاف بنگاه‌های املاک سنتّی، بدون واسطه و دریافت کمیسیون به مشتریان خدمات ارائه می‌کنیم در حالی که آن‌ها برای انعقاد هر قرارداد متناسب با ملک، کمیسیون‌های میلیونی از شما و دیگر مشتریان خود دریافت می‌کنند.
با یکی از مشاوران املاک آگهی دهنده که به صورت تلفنی به مشتریان خود خدمات ارائه می‌کنند تماس گرفتم و از یکی از کارشناسان این مرکز در خصوص یکی دو مورد از املاکی که آگهی داده‌اند سوال پرسیدم که در همان ابتدای صحبت, بدون اینکه اطلاعاتی راجع به دو مورد فوق دهد، گفت: " یه شماره بهتون میدم که حتما باید با تلفن ثابت با این شماره تماس بگیرید."
در پاسخ گفتم: "دسترسی به تلفن ثابت ندارم وُ حالا تکلیف من وُ مشتریایی که دسترسی به تلفن ثابت نداریم چیه؟!" که این طور گفت: " دسترسی به فایلا فقط از طریق تماس با تلفن ثابت امکان پذیره."
معترضانه به او گفتم: "یعنی شما هیچ تسهیلاتی برای مشتریایی که تلفن ثابت ندارن قائل نشدید؟! فک نمی‌کنید این ضعف مدیریتی مرکز شما رو نشون میده؟"
کارشناس هم در ادامه پاسخ داد: "حق با شماس. این مسئله به ضعف مدیریتی مرکز ما هم بر می گرده وُ امیدواریم این مشکلات برطرف بشه، اما شما بدونین که مشتریای ما برخلاف شیوه سنتی حتی یه ریال کمیسیون هم نمی پردازن."
حدس زدم که شاید ریگی در کفش‌های مراکز این چنینی باشد به این خاطر که کارشناس این مشاوره املاک تلفنی در میان حرف هایش حتی یک اشاره کوچک هم به موضوع به همراه داشتن بار مالی زیاد این تماس ها برای مشتریان و محاسبه هزینه های هنگفتی در قبوض تلفن های ثابت آن‌ها نکرد؛ در حالی که حقیقت قصه این است که متقاضیان با یک سرویس تجاری تماس می‌گیرند که اغلب آن‌ها از این موضوع و اینکه در ازای مشاوره شدنشان مبلغی که بعضا هنگفت است هیچ گونه اطلاعی ندارند.
برای روشن شدن هرچه بیشتر قصه کلاهبرداری این افراد سودجو, با شماره ای که آن کارشناس املاک داده بود تماس گرفتم و پس از شنیدن چند بوق متمادی, یک خانم که خود را کارشناس املاک این مرکز تلفنی معرفی کرد گوشی را برداشت. از اینکه اپراتور اعلام نکرد که این تماس من هزینه بر است و آیا تمایل به ادامه مکالمه دارم و یا اینکه هزینه هر دقیقه این تماس چقدر است باعث شد که حدسم به یقین تبدیل شود، چرا که با تأکید کارشناس قبلی برای تماس با این شماره و بازار گرمی هایش متوجه سودجویی به روش مدرن شدم، اما در این میان در پی اثبات هرچه بیشتر آن بودم.
کارشناس, پس از سلام و احوالپرسی گفت: " چند لحظه باید منتظر باز شدن فایل اجاره باشید. " که این موضوع چند دقیقه ای به طول انجامید".
پس از آن, او سعی کرد که با جزییات به توصیف مورد انتخابی بپردازد که شاید هر یک از آن‌ها مدت زمان زیادی را می طلبید." اجازه ندادم که مدت زمان مکالمه به ربع ساعت برسد چون از هزینه‌های دقیقه‌ای آن هیچ گونه اطلاعاتی نداشتم.
سودجویی این افراد در این قسمت ماجرا به پایان نرسید، چرا که آن‌ها با ثبت اطلاعاتی از من و دیگر افراد متقاضی نشان دادند که قصه کلاهبرداری شان سرِ دراز دارد. به این دلیل که آن ها سعی در متقاعد کردن مشتریان خود برای تماس های بعدی داشتند و همه این ها حاکی از این بود که پول کمیسیون را از طریق قبض های تلفن های ثابت تمام مشتریان خود به جیب می زنند.
این‌ها بخشی از آشفته بازار کلاهبرداری های مدرن به شیوه های مختلف است که افراد سودجو تلاش می‌کنند از این آبِ گِل آلود ماهی بگیرند و جیب خود را با فریب مشتریان پُر کنند و در این میان, فقط مشتریان هستند که متضرر می شوند، چرا که در این مورد, به محض دریافت قبض تلفن ثابت خود متوجه می‌شوند که در دام ترفند این سودجویان افتاده اند.
کمیسیون هایی که در جیب سودجویان می رود
این مشکل، نه تنها ناشی از نبود نظارت کافی در بخشی از بازار املاک است، بلکه نبود ساز و کارهای درست در شرکت ارتباطات برای این منظور هم به سودجویی‌ها دامن بیشتری می زند، چرا که اگر در تبلیغات مجازی و تماس‌های متقاضیان به خوبی شفاف سازی شود که تماس‌های مشتریان هزینه بر است و از این طریق کمیسیون اجاره یا خرید را می‌پردازند آن ها هم تکلیف خود را می‌دانند و از همه مهم تر اینکه دست افراد سودجو هم از سودآوری‌های کاذب کوتاه می‌شود.
در فضای حقیقی تلاش بر این است که تا حد امکان با تخلفات صنف املاک برخورد شود؛ به طوری که در ماه‌های گذشته، مصطفی قلی خسروی رئیس اتحادیه مشاوران املاک از برخورد با مشاوران املاک مجوز دار و بدون مجوز براساس ماده ۲۷ قانون موجود خبر داد و اعلام کرد که براساس قانون نظام امور صنفی و مصوبه هیات عالی نظارت باید از مشتریان، کمیسیون‌های مصوب در اتحادیه صنف مشاوران دریافت شود، اما باید دید که آیا قانون و نظارتی هم بر تخلفات مشاوران املاکی که به صورت تلفنی و با ارائه شماره تلفن هایی که هزینه بر هستند و از این طریق حساب های مشتری ها را خالی می‌کنند وجود دارد؟!
ایمان انصاری یکی از کارشناسان املاک در پایتخت در خصوص فعالیت افرادی که تحت عنوان بنگاه املاک به صورت تلفنی به ارائه خدمات به مشتریان می‌پردازند و از هزینه بر بودن خدمات تلفنی خود هیچ گونه اطلاعاتی به مشتریان نمی‌دهند, گفت: فعالیت در زمینه املاک به صورتی است که نمی‌توان تنها از طریق تماس تلفنی به مشتریان خدمات ارائه داد، به این دلیل که مشتری برای خرید یا رهن و اجاره باید ملک را طبق شرایط مالی خود مشاهده کند و این کار مستلزم حضور فرد است و از طریق تلفن نمی‌توان هیچ گونه اعتمادسازی کرد. از این رو، کار این افراد دلالی نیست بلکه کلاهبرداری است، به ویژه اینکه وقتی مشتری با آن ها تماس می‌گیرد, هیچ گونه اطلاعاتی هم به او نمی دهند که آیا موافق به ادامه مکالمه به خاطر هزینه بر بودن است یا نه؟!. به همین خاطر هم خیلی از مشتریان فریب کمیسیون نگرفتن این مراکز را می خورند، در حالی که کلاهبرداری از طریق مکالمه های تلفنی در حال انجام است.
وی با اشاره به غیرقانونی بودن فعالیت این گونه بنگاه‌های املاک اظهار کرد: فعالیت به این شیوه که از طریق برخی از افراد که شاید حتی چند نفر و بدون حضور در یک مکان دارای مجوز و قانونی انجام می‌شود به هیچ عنوان مورد تأیید اتحادیه مشاوران املاک نیست و غیرقانونی است و متاسفانه نظارتی هم بر این موضوع صورت نمی‌گیرد.
این کارشناس املاک در پایان افزود: در هر صنفی از جمله املاک، از فضای مجازی باید به شکل درست استفاده کرد تا رفت و آمد مشتری‌ها کم شود و در مقابل، به کیفیت ارائه خدمات به آن‌ها اضافه شود. با این کار به شیوه صحیح و قانونی، فرد می‌تواند با دقت کامل انتخاب‌های خود را انجام دهد و پس از آن برای بازدید مورد‌های انتخابی خود مراجعه کند. اما اینکه برخی از افراد از شرایط دشوار مردم سوءاستفاده کنند و باعث شوند که مشتریان هزینه‌های زیادی را متحمل شوند و در نهایت هم به نتیجه دلخواه نرسند، کلاهبرداری مطلق است که نظارت مسئولان امر را می‌طلبد.
حسام عقبایی، نائب رئیس اوّل اتحادیه مشاوران املاک در خصوص آژانس‌های املاکی که به صورت حضوری و غیر حضوری فعالیت می‌کنند، گفت: مشاوران املاک تمام نقاط کشور باید دارای پروانه کسب فعالیت باشند و قاعدتا بدون مجوز حق هیچ گونه فعالیتی اعم از حضوری، تلفنی و تنظیم قرارداد را ندارند. این موضوع شامل مشاورانی می‌شود که در فضای مجازی به شیوه نوین و امروزی فعالیت می‌کنند.
وی قانونی بودن فعالیت موسسات املاکی که به صورت مجازی و غیر حضوری به ارائه مشاوره به مشتریان می‌پردازند را مشروط بر داشتن پروانه کسب دانست و افزود: در صورتی فعالیت مشاوران املاکی که به صورت غیر حضوری و به شیوه نوین به مشتریان خود خدمات ارائه می‌دهند قانونی است که دارای پروانه کسب باشند و طبق ضوابط و قوانین عمل کنند تا اجحافی در حق مشتریان نشود.
نائب رئیس اوّل اتحادیه مشاوران املاک با اشاره به شیوه سنتی فعالیت مشاوران املاک در گذشته اظهار کرد: در حدود ۲۰-۱۵ سال پیش که سبک و سیاق مجازی و الکترونیکی رایج نشده بود، برخی از مشاوران املاک، خانه مورد دلخواه مشتری را به وی نشان می‌دادند و به ازای معرفی هر مورد، مبلغی را از او دریافت می‌کردند که این هزینه دریافتی صرفا به منظور معرفی فایل بود.
عقبایی ادامه داد: هزینه دریافتی برای معرفی موارد باعث شد که برخی از این مشاوران املاک سوءاستفاده کنند و برای کسب درآمد بیشتر به معرفی موارد بیشتری بپردازند که این سودجویی خلاف قانون بود.
وی تصریح کرد: در آن زمان، اتحادیه املاک با این موضوع برخورد کرد، به طوری که تصویب شد مشاوران املاک تا زمان ارائه خدماتی که منجر به تنظیم قرارداد نشود حق دریافت هیچ گونه مبلغی تحت عنوان کمیسیون را ندارند و پس از انعقاد قرارداد می‌توانند حق الزحمه‌ای که قانونگذار تعیین و ابلاغ کرده است را دریافت کنند.
نائب رئیس اوّل اتحادیه مشاوران املاک گفت: امروز به دلیل وجود فضای الکترونیکی، برخی از مشاوران املاک از روش‌های نوین استفاده می‌کنند و به فایل یابی می‌پردازند. در حقیقت کار آن‌ها این است که فایل پیدا کرده و در قبال این کار، از متقاضیان (مشاوران املاک و افراد عادی) هزینه دریافت می‌کنند.
نکته حائز اهمیت این است که این مشاوران تا زمان عقد قرارداد، حق دریافت هیچ گونه حق الزحمه‌ای را ندارند و در صورتی که مبلغی را از متقاضی دریافت کنند که برخلاف مبلغ مصوب قانونگذار باشد، به طور جدّی با آن‌ها برخورد می‌شود.
عقبایی در پایان خاطر نشان کرد: فعالیت مشاوران املاک غیر حضوری دارای مجوز و بدون مجوز که از ترفندهای تلفنی استفاده می‌کنند و خدمات تلفنی آن‌ها هزینه‌هایی را برای متقاضیان به دنبال دارد غیر قانونی است و براساس ماده ۲۸ امور صنفی، آن دسته که دارای مجوز هستند باید مبالغ را مسترد کنند و امکان پلمب آن‌ها وجود دارد، امّا موارد بدون مجوز بر اساس ماده ۲۷ با پلمب روبرو خواهند شد.
در ادامه, برای روشن تر شدن هرچه بیشتر این سودجویی مدرن که دود آن فقط در چشم مشتریان می رود با مرکز ارتباطات شرکت مخابرات گفت‌وگویی داشتیم.
نسیم پوراکبری, رئیس اداره مدیریت ارتباطات شرکت مخابرات در این خصوص اظهار کرد: برای مشاوره‌های املاک تلفنی دو شرایط وجود دارد. یکی اینکه مرکز مشاوره املاک شماره تلفن هوشمندی را به منظور مشاوره و ارائه خدمات دریافت کرده باشد که گرفتن مجوز این کار منوط بر انجام تعهدات و رعایت قوانین مربوطه است.
وی گفت: اگر مشتری با شماره هوشمندی که دریافت کرده است, تماس بگیرد علاوه بر کم شدن تعرفه عادی از تلفن ثابت, تعرفه مازاد توافق شده سازمان تنظیم مقررات با مراکز مشاوره املاک مزبور هم برای وی در نظر گرفته می‌شود که نکته حائز اهمیت این است که این کسر هزینه از قبل به او اطلاع داده می‌شود تا او در جریان اعمال هزینه تلفن ثابت به منظور دریافت مشاوره مرکز املاک قرار بگیرد.
رئیس اداره مدیریت ارتباطات شرکت مخابرات تصریح کرد: شرایط دیگر این است که اگر مشاوره املاک از طریق تلفن ثابت نه هوشمند به ارائه خدمات به مشتری بپردازد، هزینه تعرفه عادی و ثابت مثل دیگر تماس هایی که مشتری دارد برای او کسر می‌شود، بدین معنی که مشتری در حقیقت, صرفا هزینه تماس را پرداخت می‌کند و مبلغ مازادی برای مشاوره نمی پردازد.
پوراکبری ادامه داد: تلفن هوشمند مذکور ایوان با ۸ سرویس است که یکی از سرویس های آن, ارائه مشاوره است و در این راستا, مشتری باید تأیید کند که با کسر مبلغ مشاوره موافق است یا خیر؟!
در حالی که طبق گفته رئیس اداره مدیریت ارتباطات شرکت مخابرات, مشاوره‌های املاک تلفنی صرفا از دو طریق فوق می‌توانند به ارائه خدمات به مشتریان خود بپردازند, اما به وفور مشاهده می‌کنیم که این افراد نه تنها به مشتریان خود از بار مالی این مشاوره ها اطلاعاتی نمی دهند، بلکه به راحتی کار خود را با توجیه اینکه همانند روش های سنتی هیچ گونه کمیسیونی دریافت نمی کنند, پیش می برند. این در حالی است که رقم قبض های تلفن های ثابت مشتریان نشان دهنده سودجویی های برخی از مشاوران املاک تلفنی این چنینی است.
با وجود ترفندهای جدید و عجیبی که این روزها گریبان برخی از متضرران بازار املاک را گرفته است، باید منتظر ماند و دید که مسئولان ذی‌ربط چه برنامه و تمهیداتی برای مقابله با افراد سودجو در نظر خواهند گرفت و اِعمال قوانین مربوطه چه زمانی اجرایی خواهد شد تا هرچه زودتر, دست سودجویان از این بازار کوتاه شود.
