اغلب ما برای آشپزی از اجاق گاز استفاده می‌کنیم. اما بسیاری از ما از میزان آلاینده‌هایی که به واسطه سوختن گاز برای تولید حرارت در آشپزخانه‌مان تولید می‌شود، بی‌خبریم. این در حالی است که بررسی‌های جدید نشان می‌دهد آن‌ها می‌توانند عوارضی جدی بر سلامت ما داشته باشند، اما برای کاهش این عوارض چه کاری از دست ما بر می‌آید؟
به صورت معمول با سوختن گاز در اجاق‌های خوراک‌پزی، دی‌اکسید نیتروژن و مونوکسید کربن در کنار دیگر ذرات آلاینده تولید می‌شود. البته برخی عوامل می‌تواند میزان تولید این آلاینده‌ها را افزایش دهد. به عنوان مثال بررسی مروری سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا درباره میزان آلایندگی اجاق گاز‌ها در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که اجاق گاز‌های قدیمی میزان بیشتری دی‌اکسید نیتروژن تولید می‌کند. این موضوع به ویژه زمانی که هوای آشپزخانه، تهویه مناسبی ندارد، می‌تواند میزان آلودگی را به شدت افزایش دهد. مطالعات نشان می‌دهد رعایت نکردن برخی نکات، در کنار ساعت‌ها آشپزی و استفاده از اجاق گاز، می‌تواند آلودگی هوای خانه را تا حدی بالا ببرد که اگر هوای شهر آن قدر آلوده می‌شد، کار به تعطیلی می‌کشید!
وجود این گاز‌ها چه عوارضی دارد؟
اغلب ما درباره عوارض دی‌اکسید نیتروژن کمتر شنیده‌ایم، اما بد نیست بدانید حتی میزان کمی از این گاز در محیط اطراف، می‌تواند علایم آسم به ویژه در کودکان مبتلا به این بیماری را شدت بخشد. برخی از مطالعات حتی استفاده مستمر از اجاق گاز در خانه را یکی از عوامل ایجاد آسم در کودکان معرفی کرده‌اند، به عنوان مثال یک بررسی در استرالیا نشان می‌دهد تا نزدیک ۱۲.۳ درصد موارد آسم در کودکی می‌تواند مربوط به استفاده مستمر از اجاق گاز در خانه باشد. اما این تمام مشکلی نیست که در نتیجه در معرض دی اکسید نیتروژن بودن، می‌تواند برای ما روی دهد. برخی دیگر از مطالعات نشان می‌دهد دی‌اکسید نیتروژن یکی ازعواملی است که می‌تواند احتمال بیماری‌های قلبی، دیابت و سرطان را هم افزایش دهد. البته این موارد معمولا در طول زمان روی خواهد داد، اما گاهی اوقات بالا رفتن میزان دی‌اکسید نیتروژن به میزان زیاد می‌تواند بلافاصله عوارض خود را نشان دهد؛ عوارضی، چون سردرد، حالت تهوع، تپش قلب یا حتی حمله قلبی. چاره چیست؟
چه کاری از دست ما بر می‌آید؟
با توجه به عوارض سوختن گاز در خانه و البته بحث ایمنی و پیشگیری از آتش‌سوزی، بسیاری از کشور‌ها این روز‌ها در تلاش اند اجاق‌های خوراک‌پزی برقی را جایگزین اجاق‌های گازی کنند، اما واقعیت این است که این کار حداقل در شرایط فعلی برای بسیاری از ما امکان‌پذیر نیست. پس چاره چیست؟ متخصصان توجه به نکات زیر را در این زمینه موثر می‌دانند.
تا حد امکان در زمان پخت و پز، پنجره‌های خانه را باز نگه دارید تا هوا جریان داشته باشد.
از هواکش و هود برای خارج کردن بخشی از گاز‌های سمی تولید شده توسط اجاق گاز استفاده کنید.
استفاده از هود مناسب در کنار پخت غذا روی شعله‌های عقبی اجاق، می‌تواند از انتشار گاز‌ها به میزان بیشتری جلوگیری کند.
در صورت امکان از وسایلی، چون پلوپز، آرام‌پز و کتری برقی استفاده کنید.
تا حد امکان با کمک گرفتن از برخی وسایل مانند زودپز یا توجه به برخی ترفند‌ها مانند خیساندن حبوبات، مدت زمان پخت غذا‌ها و روشن بودن اجاق گاز را کاهش دهید.
از روشن نگه داشتن اجاق برای گرم نگه داشتن کتری آب خودداری و به جای آن از فلاکس استفاده کنید.
اگر آشپزخانه شما در دارد، در زمان پخت غذا و زمانی که لازم نیست بالا سر غذا باشید، در آشپزخانه را نیمه‌بسته نگه دارید.
اگر در خانه، کودک یا بیمار دارید، زمانی که غذا در حال پخت است، آن‌ها را به دیگر فضا‌های خانه و دور از آشپزخانه بفرستید.
جدول زیر می‌تواند نشان دهد که بعد از برخی پخت‌و پز‌ها در خانه، میزان گاز دی‌اکسید نیتروژن تا چه حد می‌تواند افزایش یابد؟
