«سقط جنین زیرپله ای» البته عنوانی است که ما برایشان انتخاب می‌کنیم و الا آن‌ها خودشان را مشاوران بارداری می‌نامند و شان و شخصیتی برای خود قائلند. وقتی با آنان همکلام می‌شوی به گونه‌ای صحبت می‌کنند که انگار چند تخصص پزشکی را با هم دارند. اما اگر در غیاب ما و غفلت مسئولان، این «مشاوران بارداری!» مشغول جولان هستند، قطعا از خدا پنهان نمی‌ماند که آن‌ها قاتلانی با چراغ روشن و خاموش هستند.
سقط جنین با ساکشن ۴.۵ میلیون با قرص ۵ میلیون!
با یکی از شماره‌هایی که بی پروا و با این آگهی:
«سقط جنین خانم ح» در فضای مجازی تبلیغ کرده است، تماس می‌گیرم:
سلام خانم وقت بخیر
* سلام بفرمایید
-سوالی داشتم درباره سقط خودخواسته.
می‌خواستم بدونم کار چطور انجام میشه؟
* وزن خانم و ماه بارداری چقدر هست؟
(عدد و رقمی را فی البداهه می‌گویم) ۷۵ کیلو و هفته ششم
خانم دو ورق دارو نیاز داره؛ یک ونیم، دو – دوونیم، سه – سه ونیم، چهار – چهارونیم، پنج میلیون که هرکدام از این دو ورقی‌ها رو بخواهید براتون ارسال می‌کنیم، نصف روز هم بیشتر زمان نمی‌بره و سقط صورت می‌گیره...
-ساکشن هم می‌تونیم بکنیم...
*شما کدوم رو پیشنهاد می‌کنید؟
- هر دو مثل هم هست ساکشن از لحاظ روانی برای خانم بهتر هست، توی نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه کار تموم میشه خب البته هزینه اش بیشتر میشه، اگر جنین ۴ تا ۶ هفته داشته باشه ۵/۴ میلیون هزینه اش میشه. با دارو ۱۲ ساعت درگیر کار هستید، دیگه این بستگی به شما داره که کدوم رو انتخاب کنید که ما همون کار رو براتون انجام بدیم. با دارو ما مشاوره تلفنی بهتون میدیم و اگر مطب بیاید ما خودمون کلا کار رو انجام میدیم.
* با دارو یک روز کار انجام میشه؟
- بله با دارو یک بار کار رو انجام میدیم! اگر احیانا از هر ۱۰۰ مورد دو مورد بقایایی از جنین در رحم باقی بماند برای اون‌ها باید داروی بقایا استفاده کنید که گفتم معمولا از هر ۱۰۰ نفر ممکنه فقط دو نفر بقایا براشون باقی بمونه...
این روش‌ها برای زن عوارض نداره؟ یعنی خانم می‌تونه دوباره باردار بشه؟
- ببینید ما همیشه میگیم که برای سقط با دارو تا سه ماه و پس از ساکشن تا ۶ ماه نباید بارداری صورت بگیره یعنی این رحم باید ریکاوری بشه. البته داشتیم کسایی رو هم که دوهفته بعد از سقط باردار میشن و رعایت نمی‌کنن، اما ما فقط میگیم این زمان رو رعایت کنن تا آسیبی بهشون نرسه! (من که اطلاعات پزشکی در این زمینه ندارم، اما واقعا دو هفته پس از سقط می‌شود باردار شد؟!)
- هزینه قرص‌ها گفتید از ۱.۵ تا ۵ میلیون؟
* بله از ۱.۵ تا ۵ میلیون تومان
قرص هندی می‌خوای یا آمریکایی؟
با شماره دیگری که با آگهی مشاوره بارداری در فضای مجازی تبلیغ کرده تماس می‌گیرم، سوالم را مطرح می‌کنم و پاسخ می‌دهد:
* ما فقط قرص داریم، قرص هامون هندی هزار و ۴۰۰ تومان، آمریکایی ۶۰۰ تومان و آلمانی ۷۵۰ تومان...
- این‌ها رو در چه دوره‌ای باید مصرف کرد؟
* در سه روز که توی این زمان هم باید با ما در ارتباط باشین...
سالانه ۴۵۰ تا ۶۰۰ هزار سقط جنین
آری این زیرپله ای‌های خطرناک وجود دارند، جولان می‌دهند، آزادانه در فضای مجازی حضور دارند و خیلی هم شیک به «قتل نفس» اقدام و کسب سود می‌کنند. چندی قبل مشاور وزیر بهداشت تعداد سقط جنین‌های قانونی و غیر قانونی را سالانه ۴۵۰ هزار مورد بیان کرده بود که البته برخی منابع غیر رسمی این عدد را ۶۰۰ هزار می‌دانند.
سقط جنین چرا؟
اما روی دیگر سکه سقط جنین‌ها چیست؟ چرا یک فرد در موقعیت سقط جنین قرار می‌گیرد؟ در یک نگاه کلی می‌توان سقط جنین‌ها را شامل سه دسته دانست:
گروه اول؛ عوارض پزشکی:
این گروه قطعا جزو کسانی هستند که احتمالا هیچ گاه به سقط جنین نمی‌اندیشیدند، ولی پس از این که با آزمایش‌های مختلف حتی قبل از ۱۹ هفتگی درباره ناهنجاری‌های احتمالی جنین تردید می‌شود، پزشکان مجوز سقط را صادر نمی‌کنند و گاهی نیز به دلایل مختلف از جمله نقص مدارک یا... عمر جنین از ۱۹ هفته می‌گذرد و عملا قانون اجازه سقط نمی‌دهد. در چنین شرایطی والدین ممکن است از نظر پزشکی اقناع نشوند و احتمالا به سمت و سوی سقط زیرپله‌ای سوق یابند. از این رو شاید لازم باشد درباره این آسیب راهکار‌ها و تدابیر جدیدتری تدوین شود یا در مسیر پزشکی، خانواده‌ها را به اقناع رساند.
گروه دوم؛ بارداری‌های ناخواسته:
به هر روی بارداری ناخواسته از دیرهنگام از مهم‌ترین چالش‌های زناشویی بوده است و بسیاری از زوج‌ها هنوز هم درباره آن به پاسخ قانع کننده‌ای نرسیده اند. آیا زوجی را که با باور‌های اعتقادی و اجتماعی خود هیچ گونه آمادگی برای پدرومادر شدن ندارند چگونه می‌توان برای فرزندآوری ترغیب کرد؟ شاید تنها همان نهاد انسانی و باور عمیق شان باشد که آن‌ها را از سقط منصرف سازد.
فعالیت آزادانه زیر پله ای‌ها چرا؟
شاید یک وقتی دسترسی به چنین کسانی خیلی دشوار بود، اما حالا آن‌ها آزادانه در دسترس همگان هستند و در شرایطی که اتفاقا برخورد با آن‌ها خیلی راحت‌تر به نظر می‌رسد، اما انگار دستگاه‌های مسئول چندان اراده و علاقه‌ای برای مقابله با چنین مواردی ندارند.
در همین زمینه با دکتر پدرام کاویان مدیرگروه سیاست گذاری خانواده و جمعیت شبکه کانون‌های تفکر ایران (ایتان) همکلام می‌شوم. او معتقد است، سیستم بهداشت و درمان کشور درخصوص مواردی همچون «سقط جنین» دچار اهمال کاری جدی است. هم اکنون هیچ مرکز و مجموعه‌ای برای حفظ و نگهداری جنین وجود ندارد وچه بسا همچنان سقط جنین را در این سیستم به عنوان یکی از روش‌های پیشگیری معرفی می‌کنند. کاویان می‌گوید: ما در سیستم بهداشت و درمان کشور به آدم‌های بزرگی نیازمندیم که بتوانند با انقلابی که در این بخش پدید می‌آورند، نظام جامع خدمت رسانی به مادران را ایجاد کنند که یک مادر بتواند حتی قبل از بارداری با مشاوره و مراقبت به این امر اقدام کند. ضمن این که اکنون مرکز و نهادی که بتواند با ایجاد ساختار‌هایی در تمام شهر‌ها و بخش‌ها مسئولیت پیشگیری از سقط جنین را دنبال کند، وجود ندارد و طبیعی است که در چنین شرایطی با آماری هولناک در سقط جنین مواجه باشیم که گاهی تعداد سقط‌ها حدود نیمی از تعداد متولدان یک سال می‌شود.
سقط جنین الزاما دلیل اقتصادی ندارد
از آقای کاویان درباره دلایل سقط می‌پرسم و این که آیا خانواده‌ها الزاما به دلیل اقتصادی اقدام به این کار می‌کنند؟ که او چنین پاسخ می‌دهد: نمی‌توان برای سقط تنها یک عامل را در نظر گرفت. قطعا موضوع سقط چند عامل را به دنبال دارد که یکی از آن‌ها می‌تواند موارد معیشتی باشد، اما آیا شنیده یا دیده اید که یک خانواده که سه فرزند دارد به دلیل فقر یکی از بچه هایش را بکشد؟ ضمن این که برای این موضوع راه حل‌های ساده‌ای وجود دارد چنان چه ما در مرکز ایتام در این زمینه پیشنهاد‌هایی را به مجلس و دولت ارائه کرده ایم که جای بحث خودش را دارد. اما دلیل دیگر سقط شاید جدا شدن فرد با بارداری از اجتماع باشد. برای نمونه یک مادر شاغل یا یک دانشجو با بارداری بخشی از حقوق خود یا گاهی شغل خود را از دست می‌دهد بنابراین برخی مادران در این زمینه تحت فشار قرار می‌گیرند و ممکن است تصمیم‌های عجیبی بگیرند.
گفتگو
برنامه جامع کاهش سقط جنین در کمیسیون تصویب شد، ولی به صحن علنی نرسید
محمداکبری- در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۹۸ کمیسیون فرهنگی مجلس، موادی از طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده را به تصویب رساند که براساس آن وزارت بهداشت موظف می‌شد با همکاری حوزه علمیه برنامه جامع کاهش سقط جنین را تهیه کند. اما این برنامه که از زیرمجموعه‌های طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده است، به قول احمد سالک عضو کمیسیون فرهنگی به دلیل وجود کارشکنی‌ها در مجلس دهم بلاتکلیف ماند.
حجت الاسلام سالک نایب رئیس کمیسیون فرهنگی در این باره به خراسان گفت: طی گفتگو‌هایی که با منتخبان مجلس یازدهم داشته ایم قطعا یکی از اولین دستورات صحن این طرح است که امیدواریم در ماه‌های آینده به نتیجه برسد.
همچنین طیبه سیاوشی دیگرعضو کمیسیون فرهنگی نیز با اشاره به اهمیت تهیه برنامه کاهش سقط جنین از سوی وزارت بهداشت تصریح کرد: متاسفانه هم اکنون، چون اقدامات سقط جنین در کشور به صورت زیر زمینی است به جز موارد قانونی چندان آمار دقیقی نمی‌توان از آن ارائه کرد. از سیاوشی درباره آمار سقط جنین می‌پرسم که او اعداد ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار سقط جنین در کشور را صرفا یک گمانه زنی می‌داند.
