پای بند نبودن به تعهدات زناشویی، امر ناپسندی است که گاه به از هم گسیختن بنیان خانوار‌ها می‌انجامد. محققان کشور برای کاهش این پدیده شوم در جوامع، فرایند شکل‌گیری آن را به زیر ذره‌بین تحقیقاتی خود برده‌اند.
به گزارش ایسنا تعهد به روابط زناشویی، یکی از رایج‌ترین و مهم‌ترین هنجار‌های موجود در فرهنگ‌های مختلف است که تخطی از آن عمدتاً ناپذیرفتنی است. زمانی که زن و مرد با یکدیگر تعهد زندگی مشترک می‌بندند، انتظار دارند به یکدیگر وفادار بمانند. خیانت زناشویی، برای همه افراد درگیر با آن، رخدادی تکان‌دهنده و تجربه‌ای گیج‌کننده و دردناک است و یکی از پدیده‌های رایج نزد مشاوران خانواده به شمار می‌آید. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که اکثر افراد، انتظار تک‌همسری در روابط جنسی و پرهیز از روابط نامشروع را از همسرانشان دارند. هیچ رفتار و خطای ارتباطی را نمی‌توان یافت که به اندازۀ خیانت، از طرف مردم ناپذیرفتنی باشد.
بااین‌وجود، به گفته متخصصان، خیانت امری نسبتاً رایج است و به‌طور پنهانی و هر روزه در اجتماع انسانی کشور‌های مختلف وجود دارد. هرچند به دلایل مختلف، آمار دقیقی از میزان وقوع خیانت در جوامع مختلف در دست نیست، اما برآورد محققان، حاکی از بالابودن این ناهنجاری در کشور‌های گوناگون است. بر همین اساس، در آمریکا بین ۲۰ تا ۲۵ درصد مردان و ۱۰ تا ۱۵ درصد زنان متأهل، روابط جنسی فرازناشویی دارند. نرخ خیانت در بریتانیا ۲۵ تا ۷۰ درصد برای زنان و ۴۰ تا ۸۰ درصد برای مردان اعلام شده است. البته اگر تعریف خیانت را فقط به خیانت جنسی محدود نکنیم، موضوع فراتر از این‌ها است.
برای بررسی بیشتر این موضوع با محوریت اتفاقات مشابه در کشور خودمان، پژوهشگرانی از دانشگاه یزد و جهاد دانشگاهی واحد اصفهان، مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن سعی شده در معنا و فرایند شکل‌گیری خیانت، کاوش صورت گیرد.
این پژوهش، با رویکردی کیفی و با هدف مطالعه فرایند شکل‌گیری خیانت بر اساس معنایی که زنان خیانت‌دیده از آن دارند، انجام شده است و در آن، ۲۰ زن ساکن در شهر اصفهان مشارکت داشته و از طریق مصاحبه، داده‌های مورد نیاز پژوهشگران را فراهم آورده‌اند.
نتایج این مطالعه که در دو فصل‌نامه «بررسی مسائل اجتماعی ایران» وابسته به دانشگاه تهران منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که شکل‌گیری خیانت، حاصل ضعیف‌شدن نیرو‌های جاذب خانواده است، به شکلی که این نیرو‌ها نمی‌توانند زن و مرد را در مدار زندگی مشترک نگاه دارند. براین‌اساس، خیانت را می‌توان به‌مثابه گریز از مدار زندگی زناشویی ضعیف تعریف کرد.
در این خصوص، مریم بهارلوئی، محقق جامعه‌شناسی دانشگاه یزد و دیگر همکارش در این تحقیق، می‌گویند: «در این پژوهش، هشت مقوله اصلی در جهت تبیین سؤال پژوهش به دست آمدند که شامل این موارد هستند: راهیابی نابسامان، زناشویی ناکارآمد، ترس‌های تعاملی، اعتماد آزمون‌نشده، گریز از زندگی، غرقگی در محیط، غرقگی در گذشته و زندگی پشت‌صحنه‌ای. در آخر نیز، مقوله محوری تحت عنوان مدار ضعیف زندگی زناشویی، به‌عنوان هسته اصلی شناخته شد».
به گفته این محققان، «در این مطالعه، غرقگی در گذشته، غرقگی در محیط و گریز از زندگی به‌عنوان راهبرد و زندگی پشت‌صحنه‌ای به‌عنوان پیامد، کنش و واکنش‌های پیرامون خیانت مطرح هستند که به علت ضعف نیرو‌های جاذب و مدار ضعیف زندگی مشترک به وجود می‌آیند».
این یافته‌ها، از طریق اثرگذاری بر درک عموم و بالابردن آگاهی دست‌اندرکاران مسائل اجتماعی می‌توانند در کاهش پدیده شوم خیانت در جوامع مورد استفاده قرار گیرند.
