برای اغلب والدینی که کودکان ناسزاگو دارند این سوال پیش میآید که فرزند آنها چگونه این صحبتها را یاد گرفته است؟ بسیاری از والدین نگران این هستند که دیگران چه قضاوتی درباره آنان دارند، به همین خاطر ابراز میکنند که کودک شان این حرفهای زشت را از آنها نیاموخته است، همچنین به دنبال راه حلهای سریع برای تغییر رفتار کودک خود هستند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران الگوگیری و سرمشقپذیری یکی از مهمترین علتهای ناسزاگویی در کودکان است؛ گاهی کودک در محیطی قرار میگیرد که اطرافیانش به خصوص والدین، همسالان و همبازیهای او به این شکل صحبت میکنند. کودکان براساس فرآیندی به نام «همانندسازی» و «تقلید» رفتارهای الگوهای محبوب زندگی خود را اقتباس کرده و بهطور ناخودآگاه، آنها را درونی میکنند.
وقتی کودکی فحاشی را یاد میگیرد و الفاظ بد به کار میبرد، باید ریشه یابی شود. گاهی یک مشکل آزار دهنده مانند حسادت به فرزند تازه متولد شده، ناکامی، منع از کاری نادرست و ... موجب میشود که کودک شروع به فحاشی کند، لذا باید به موقعیتی که کودک الفاظ بد به کار میبرد، توجه کنیم.
برای تغییر رفتار این کودکان در گام اول باید با دقت زیاد علت و منبعی که باعث شده است کودک این حرفها را بیاموزد بیابید و سپس به دنبال عوامل و زمینهای باشید که کودک این الفاظ را به کار میگیرد و در همین حین راههای تغییر رفتار کودک را با صبر و حوصله در پیش بگیرید، البته باز هم تأکید میشود که چون این رفتار طی زمان آموخته و نهادینه شده است، بنابراین تغییر آن نیز به گذشت زمان احتیاج دارد.
در پارهای از موارد خردسالان به واسطه شیرینزبانیشان ممکن است برای اولین بار از کلمات ناپسند استفاده کنند که موجب خنده، مزاح و خوشایند اطرافیان شود. گاهی اطرافیان کودک را ترغیب به تکرار میکنند یا با خندههایشان که در حکم پاداشی برای کودک است باعث میشوند کودک به تدریج به بیان آنها عادت کند.
هانیه لواف روانشناس و مشاور در گفتوگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، در این باره گفت: وقتی کودک فحاشی میکند، والدین نباید هیچ واکنشی نشان دهند، بلکه آنها باید پس از یافتن علت فحاشی کودک، با ترفندهای تشویقی مشکل را حل کنند، به عنوان مثال " هر وقت فحش ندی، میبرمت پارک".
لواف ادامه داد: اگر تشویق کردن جوابگو نبود، از ترفند محرومیت استفاده کنند، به عنوان مثال؛ " هروقت فحش بدی، نمیتونی کارتون ببینی".
این روانشناس گفت: زمانی که کودکان فحاشی میکنند و والدین آنها را کتک میزنند، نتیجه عکس رخ میدهد و در این وضعیت اگر کودک مجدد فحش ندهد، به دلیل ترس است، در چنین شرایطی کودک پی به کار اشتباه خود نبرده و ممکن است باز هم آن را تکرار کند.
وی اضافه کرد: هنگامی که کودک را به دلیل فحاشی کتک میزنیم، اعتماد به نفس او کاهش مییابد و در این وضعیت کودک پرخاشگر شده و احساس حقارت در او شکل میگیرد، همچنین در آینده رفتار نامناسبی خواهد داشت و زمینه ایجاد اختلالات مانند سلوک در او ایجاد میشود.
لواف گفت: اگر کودک به دلیلی عصبانی شود، به عنوان مثال "وقتی پدرش او را به شهربازی نبرده، شروع به فحش دادن کند"، والدین نباید واکنش نشان دهند و باید در زمانی که کودک آرام شد با او صحبت کنند؛ به عنوان مثال " میدانم عصبانی بودی، اما رفتارت مناسب نبود"، در چنین موقعیتی علاوه بر درک کودک و همدلی با او، رفتار نادرستش را گوشزد کردیم.
این روانشناس تصریح کرد: لازم به ذکر است که از حضور کودک در محیطهای زمینهساز و تقویتکننده این رفتار، به شدت جلوگیری کنید. با افرادی معاشرت کنید که عامل به این عمل نبوده و به شدت مراقب رفتار و کلامشان هستند. از سوی دیگر در انتخاب کارتونها، فیلمها و بازیهای رایانهای دقت بسیاری داشته باشید، چه بسا کودک ممکن است از نحوه بیان و کلمات گفتاری قهرمانان این داستانها تقلید کند.