پزشکان معمولا در سه ماه اول دوران بارداری به‌دلیل رشد سریع اندام جنین و پیشگیری از خطرات احتمالی، دارویی را توصیه نمی‌کنند، اما در شرایط خاص پزشک با شناخت کافی از عوارض دارو بر بارداری، نوع و دوز دارو را تجویز می‌کند. از طرفی این روز‌ها خود درمانی و مصرف دارو‌های بدون نسخه برای برخی از بیماری‌ها متداول است که مصرف‌شان در دوران حساس بارداری می‌تواند خطرات جدی برای مادر و جنین به‌همراه داشته باشد. بهتر است در این دوره از مصرف خودسرانه دارو‌ها بپرهیزیم و درمان را به نظر پزشک بسپاریم. در این مطلب به باید‌ها و نباید‌های برخی از متداول‌ترین دارو‌های بدون نسخه در بارداری اشاره خواهیم کرد.
دارو‌های مسکن
استامینوفن، آسپرین و دارو‌های ضدالتهاب غیراستروئیدی، معمول‌ترین دارو‌های مسکن بدون نسخه است. تحقیقات نشان داده است که ایبوپروفن کتوپروفن و ناپروکسن منجر به مشکلاتی در سلامت جنین می‌شود، به همین دلیل مصرف‌شان در دوران بارداری باید حتما زیر نظر و با تجویز پزشک صورت بگیرد. استفاده از این مسکن‌ها در سه ماه سوم بارداری هرگز توصیه نمی‌شود و مصرف ترکیباتی مثل استامینوفن کدئین در بارداری به‌ویژه در سه ماه اول اکیدا ممنوع است. آسپرین تنها در موارد خاص از سوی پزشک تجویز خواهد شد. گاهی استفاده از کیسه‌های آب سرد، ماساژ و استراحت کافی به کاهش درد عضلات و سردرد دوران بارداری بدون نیاز به مصرف دارو کمک می‌کند.
دارو‌های سرماخوردگی
سرماخوردگی از رایج‌ترین بیماری‌های دوران بارداری در فصل سرماست. خود درمانی و مصرف خودسرانه دارو‌های معمول مثل دارو‌های ضد احتقان و گرفتگی بینی، شربت سینه یا آنتی هیستامین‌ها در دوران بارداری منجر به خطراتی برای مادر و جنین می‌شود. از طرفی ممکن است شما در تشخیص بین آنفلوآنزا که یک بیماری ویروسی خطرناک است با سرماخوردگی دچار اشتباه شوید؛ بنابراین بهتر است با مشاهده حتی علایم ساده و احتمالی سرماخوردگی، زیر نظر پزشک درمان شوید. اگرچه پزشکان معمولا داروی سرماخوردگی برای مادران باردار تجویز نمی‌کنند، اما مصرف کوتاه‌مدت برخی از آنتی‌هیستامین‌ها مثل کلرفنیرامین، لوراتادین و دیفن‌هیدرامین شربت سینه و دکسترومتورفان را که ضدسرفه و خلط‌آور است تجویز می‌کنند. مادران فراموش نکنند که بهترین راه برای پیشگیری از سرماخوردگی در بارداری، استراحت، نوشیدن مایعات زیاد به‌ویژه مایعات گرم، استفاده از بخور و حمام آب گرم برای کمک به تسکین علایم بیماری است.
دارو‌های ضد اسید و سوزش معده
یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری به دلیل فشار رحم در حال رشد روی معده، بازگشت اسید معده و سوزش سرِدل است. دارو‌های بدون نسخه‌ای که افراد برای رفع اسید معده تهیه می‌کنند حاوی ترکیباتی مثل اسیدآلژنیک، آلومینیم، منیزیم یا کلسیم است. مصرف دوز پایین این دارو‌ها در دوران بارداری خطرساز نیست، اما برخی آنتی‌هیستامین‌ها مثل نیزاتیدین که برای سوزش سرِدل استفاده می‌شود احتمالا می‌تواند منجر به بروز خطر برای جنین شود. سایر آنتی‌هیستامین‌های ضد سوزش معده مثل سایمتیدین معمولاً توسط پزشکان تجویز می‌شود. در هر حال بهتر است برای رفع مشکلات گوارشی این دوران به پزشک مراجعه کنید. ضمن این‌که مادران بهتر است وعده‌های غذایی کوچک‌تر و بیشتری بخورند و از مصرف غذا‌های آماده، سرخ‌شده یا پر ادویه که باعث تحریک معده می‌شود، خودداری کنند.
دارو‌های ضد اسهال
مصرف برخی از دارو‌های بدون نسخه ضد اسهال به دلیل احتمال خطر برای جنین مثل بیسموت ساب سالیسیلات، آتروپین و دیفونکسیلات در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. مصرف بیسموت ساب سالیسیلات باعث جذب سالیسیلات می‌شود و برای جنین خطر دارد. دارو‌های جایگزینی که ایمن‌تراست و توسط پزشک تجویز می‌شود شامل کائولن، پکتین و همچنین لوپرامید است. البته مصرف لوپرامید را بعد از سه ماه اول تجویز می‌کنند؛ بنابراین پزشک با توجه به شرایط تان بهترین انتخاب را به شما توصیه می‌کند. برای درمان اسهال در دوران بارداری، آب زیاد بنوشید غذای چرب و قندی نخورید و در صورت تداوم تا دو روز حتما به پزشک مراجعه کنید.
منبع: خراسان
