مرد عصبانی است؛ پرونده قطوری را که در دست دارد نشانم می‌دهد و می‌گوید: وقتی ماشینم را بردند از یک طرف مالم رفت و از یک طرف دیگر اعصابم؛ حالا هم که بعد از کلی دعا و نذر و نیاز و با تلاش پلیس ماشین پیدا شده‌است باز هم آلاخون والاخون شده‌ام؛ هی پاسکاری‌ام می‌کنند از اینجا به آنجا تا به حال صد هزار تومان پول کپی داده‌ام؛ آخر مگر همان دفعه اول که اعلام سرقتی کردم مدارکم ثبت نشده که حالا دوباره باید به کلانتری و آگاهی مراجعه کنم، دادگاه بروم؛ پلیس + ۱۰، پارکینگ؛ از همه بدتر دزد از خدا بی خبر با ماشین من خلاف هم کرده است؛ آقایان می‌گویند یا پول خلافش را بده یا باید در پارکینگ بماند.
مرد مکثی می‌کند؛ نفسی چاق می‌کند و می‌گوید: پارکینگ هم که یک داستان جدا دارد؛ پلیس راهور به من گفته که ماشینت از این تاریخ تا فلان تاریخ در پارکینگ بوده، اما صاحب پارکینگ که قبول نمی‌کند؛ آخر گفتم عیب ندارد این هم روی تمام ضررها؛ دو برابر به پارکینگی دادم تا ماشینم را گرفتم!
سرقت ماشین قصه تازه‌ای نیست؛ روایت اتفاقاتی است که در نزدیک و دور با آن مواجه بوده یا شنیده و خوانده‌ایم و به هر حال یکی از نزدیکان یا دوستان یا آشنایان‌مان با آن مواجه بوده‌اند.
به گزارش فارس سرقت خودرو از یک طرف و آگاهی از چگونگی روند ثبت شکایت، پیگیری و ترخیص و آخرین نکات ایمنی برای پیشگیری از سرقت خودرو ما را بر آن داشت تا با «سرهنگ کارآگاه اصغر خدایی» جانشین معاونت مبارزه با سرقت وسائط نقلیه به گفتگو بنشینیم؛ بخوانید:
فردی که ماشینش سرقت شده است در وهله اول چه کاری باید انجام دهد؟
به محض اینکه فرد از سرقت خودرویش آگاه شد باید در اولین قدم با پلیس ۱۱۰ تماس بگیرد؛ بعد از تماس فرد با پلیس، مأموران گشت در محل حاضر شده و نسبت به ثبت شکایت اقدام می‌کنند.
مأمور در این مرحله مدارکی دال بر مالکیت از فرد حاضر در محل طلب می‌کند.
سپس مأمور در برگه‌ای جزئیات و نتایج بررسی‌های اولیه را نوشته و نسخه دوم را به فرد تحویل داده و موضوع سرقت را به کلانتری اعلام می‌کند؛ به محض اعلام مأمور گشت کلانتری، موضوع سرقت خودرو با مشخصات در سیستم ثبت می‌شود چرا که مأمور اتفاق وقوع سرقت را با توجه به مشاهدات و بررسی‌ها تأییدکرده است.
در مرحله بعد فرد ۲۴ ساعت مهلت دارد که اسناد و مدارک خودرو را به پلیس تحویل دهد و به مقام قضایی مراجعه کند.
اگر اسناد و مدارک خودرو موجود نبود وضعیت اعلام سرقتی چگونه می‌شود؟
اگر مدارک و اسناد موجود بود که گزارش تکمیل است، اما اگر مدارک و اسناد در داخل ماشین بوده و همراه ماشین به سرقت رفته است با توجه به سایر مدارک شناسایی فرد مالک و همچنین اطلاعات موجود در سیستم شماره‌گذاری خودرو احراز مالکیت انجام می‌شود، اما اگر خودرو به نام فرد نباشد به نام همسر یا فرد دیگری باشد که حضور ندارد یا در کشور نیستند یا اصلاً فوت شده باشند کار کمی پیچیده‌تر می‌شود، چون باید مالکیت خودرو احراز شود؛ که نمی‌شود که به اظهارات هر فردی که اعلام سرقت خودرو می‌کند اعتماد کرد؛ شاید فردی با کسی اختلاف داشته و بدین ترتیب بخواهد برای او مشکل درست کند؛ بنابراین داشتن مدارک و اسناد و احراز مالکیت در اعلام سرقت خودرو قدم اول برای شکایت است.
اگر مالک خودرو فوت کرده یا در خارج از ایران باشد تکلیف اعلام سرقتی خودرو چه می‌شود؟
در این صورت باید قاضی تصمیم بگیرد؛ چرا که پلیس نمی‌تواند خودرویی را که به نام فرد دیگری است یا فوت کرده یا در ایران حضور ندارد به واسطه صحبت یک نفر که بگوید خودرو در ید من بوده است، سرقتی اعلام کند.
در این صورت افراد باید به دادسرا مراجعه کنند تا مرجع قضایی در این خصوص تصمیم بگیرد؛ اگر قاضی دستور دهد که خودرو به عنوان سرقتی اعلام شود روند انجام می‌شود؛ برای همین است که پلیس راهور و ناجا بر این موضوع تأکید دارند که حتما خودرو را در هنگام خرید به شماره‌گذاری برده و تعویض پلاک کنید تا به مشکل برنخورید.
البته این موارد کم است چرا که اکثراً اگر خودرو به نامشان نباشد بیمه‌نامه به نامشان است یا یک وکالت دارند که می‌شود بر اساس آن‌ها استناد کرد، اما اگر هیچ مدرک، وکالت یا بیمه‌نامه‌ای هم به نام شخص نباشد قانون اجازه نمی‌دهد خودرویی را که به نامت نیست اعلام سرقت کنید.
بعد از ثبت شکایت در کلانتری و احراز مدارک مالکیت، چه می‌شود؟
بعد از ثبت در کلانتری، سرقت خودرو در سیستم کل کشور اعلام شده و فرد باید از مرجع قضایی دستور لازم را بگیرد؛ بر همین اساس با همان اطلاعات پرونده‌ای که در کلانتری تشکیل داده به دادسرای محل رفته تا قاضی دستور دهد و پرونده را ثبت کیفری کند.
قاضی هم به پلیس دستور می‌دهد که بررسی‌های لازم را انجام دهد؛ مثلاً اگر در صحنه سرقت دوربینی وجود داشت تصاویر را بررسی کنیم یا اگر فرد مالباخته به کسی مشکوک یا مظنون بود احضار کرده یا اطلاعاتش را بگیریم؛ قاضی در این مرحله دستور احضار و جلب را هم می‌دهد.
از طرف دیگر بعضی اوقات همراه خودرو وسایل دیگری هم به سرقت می‌رود؛ مثلا دسته‌چک فرد داخل خودرو است؛ قاضی دستور مسدودی دسته‌چک را می‌دهد یا لوازم دیگری در خودرو وجود داشته که دستور اعلام سرقت اموال داخلی را هم صادر می‌کند.
برای مراجعه به مقام قضایی، مالباخته چقدر فرصت دارد؟
پلیس تا ۲۴ ساعت اجازه دارد که بدون دستور قضایی اعلام سرقتی خودرو را در سیستم داشته باشد بعد از ۲۴ ساعت مجوز قضایی لازم است؛ وقتی مجوز قضایی صادر می‌شود سرقتی بودن خودرو تا زمان کشف در سیستم باقی می‌ماند.
چه مدت طول می‌کشد تا خودرو‌ها کشف شوند؟
بستگی به نوع خودرو دارد. سارقان در برخی سرقت‌ها به دنبال قطعات و لوازم خودرو‌ها هستند؛ برخی سارقان نیز برای ارتکاب جرائم دیگر، خودرو را سرقت می‌کنند؛ مثلا خودرو را می‌دزدند و از آن برای انتقال موادمخدر استفاده کرده و بعد آن را رها می‌کنند.
بخش قابل توجهی از خودرو‌های مدل پایین ابزار سرقت یا مورد استفاده برای اقدام جرم دیگری هستند که در سه روز اول بعد از سرقت کشف می‌شوند.
دسته دیگر خودرو‌ها را اوراق می‌کنند یا به اصطلاح لخت می‌کنند این‌ها هم بعد از پروسه یک ماهه بعد از سرقت پیدا می‌شوند یعنی لوازمش را باز می‌کنند و لاشه ماشین را رها می‌کنند؛ این دسته سرقت‌ها با هدف سرقت قطعات انجام می‌شود.
سند نمره‌ها قضیه دیگری است. خودرو‌های تصادفی را در اختیار دارند و مشابه همان خودرو‌ها را از خیابان سرقت می‌کنند بعد روی ماشین سرقتی مشخصات ماشین تصادفی را درج می‌کنند که این موارد کم است، اما این‌ها هم بعد از ۶ ماه پیدا می‌شوند.
وقتی ماشین سرقتی کشف می‌شود یکسری جرائم برای آن ثبت شده است؛ تخلفاتی که سارق با خودرو انجام داده است؛ تکلیف پرداخت این جرائم چه می‌شود؛ اصلا چرا باید برای خودروی سرقتی جریمه ثبت شود؟
باید بگویم ما می‌توانیم این کار را بکنیم که جریمه برای خودرو ثبت نشود، اما اینکه گذاشته‌ایم که جریمه به نام خودرو ثبت شود دلیلش این است که به پلیس کمک می‌کند که بداندخودرو کجاست؛ سارق خودرو را کجا برده و در کدام شهرستان تردد دارد؛ این کار به کشف خودرو کمک می‌کند.
در خصوص جرائم و تخلفاتی که در بازه زمانی سرقت به نام خودرو ثبت شده است باید مالک خودرو بعد از کشف خودرو درخواست دهد؛ با مکاتبه با پلیس راهور و اعلام این مطلب که خودروی فوق در محدوده زمانی از تاریخ تا فلان تاریخ به سرقت رفته است جرائم حذف می‌شوند.
یکی از افرادی که خودرویش تازه کشف شده می‌گوید وقتی که برای جریمه‌های زمان سرقت اعتراض کرده به وی گفته اند که اگر اعتراض کنی باید ماشینت یک ماه تا یک ماه و نیم توقیف باشد آیا این مطلب درست است؟
این مطلب اشتباه است؛ چرا که اگر به افسر پرونده می‌گفت به راحتی چنین کاری را انجام می‌داد. چون نیازی به توقیف مجدد خودرو نیست؛ طبق مکاتبه با راهور، مدت زمان سرقت و کشف به پلیس راهور اعلام و به صورت خودکار جرائم صادر شده پاک می‌شود؛ اگر انجام نشد می‌توانند به محل کشف خودرو رفته و همانجا نامه‌ای خطاب به راهور گرفته تا جریمه از سیستم حذف شود.
خودروی کشف شده به پارکینگ می‌رود؛ هزینه پارکینگ با کیست؛ این مبلغ چگونه محاسبه می‌شود؟
خودروی کشف شده به پارکینگ می‌رود و پارکینگ هم خصوصی است چرا که پلیس پارکینگ ندارد که خودرو را نگه دارد.
البته این پارکینگ‌های مشخص شده و با پلیس قرارداد بسته و تحت نظارت هستند؛ خودرو‌هایی هم که درون آن‌ها نگهداری می‌شوند بیمه بوده و اگر حادثه یا آتش‌سوزی به وقوع بپیوندد از پوشش بیمه آن می‌توان استفاده کرد.
هزینه‌پارکینگ هم مشخص است؛ از روزی که خودرو کشف شده و به داخل پارکینگ رفته تا روزی که مالک برای گرفتن آن مراجعه می‌کند حساب می‌شود به صورت شبانه‌روز؛ بر اساس نرخی که در تابلوی جلوی درب ورودی پارکینگ نصب شده است؛ تفاوت زیادی هم ندارد که پارکینگ مسقف باشد یا روباز؛ بهای پارکینگ مشخص است و بر اساس مدت زمان توقف خودرو محاسبه می‌شود.
یکی از مواردی که مالباخته‌ها با ما در میان گذاشتند این بود که مالکان پارکینگ‌ها به مدت زمانی که پلیس راهور اعلام می‌کند، بی‌توجه بوده و بیش از مبلغ مصوب هزینه طلب می‌کنند.
متصدی پارکینگ نمی‌تواند بیشتر از مبلغ مشخص وجه بگیرد. در این صورت باید فرد مراجعه‌کننده با ۱۹۷ تماس گرفته و مشخصات پارکینگ را اعلام کند؛ بازرسی بنیاد تعاون و خدمات ناجا رسیدگی می‌کنند چرا که باید طبق دستورالعمل مدت زمانی که خودرو به پارکینگ رفته تا وقتی که برای تحویل مراجعه می‌شود هزینه دریافت کنند غیر از این، غیرقانونی است و باید افراد به شماره ۱۹۷ اطلاع دهند تا پیگیری و برخورد کنند.
مهمترین عاملی که باعث سرقت خودرو‌ها می‌شود چیست؟
ضعف ایمنی خودرو‌ها مهمترین علت وقوع سرقت است؛ از بی‌کیفیت بودن قفل در و مغزی قفل‌ها گرفته تا وجود بازار خرید لوازم دست‌دوم.
چه توصیه‌ای به مالکان خودرو‌ها دارید؟
افراد تا حد امکان خودرو را در پارکینگ پارک کنند، اما اگر مجبور به پارک در کنار خیابان هستند یا برای خرید به جایی رفته‌اند باید خودروی خود را به تجهیزات ایمنی مجهز کنند از دزدگیر گرفته تا قفل فرمان و قفل پدال؛ همچنین لوازم با ارزش در داخل خودرو نگذارند که باعث ایجاد انگیزه برای سارقان شود.
بیمه بدنه هم ابزار خوبی است به خصوص حالا که با گرانی خودرو مواجهیم؛ با داشتن بیمه بدنه هم جبران خسارت در سرقت می‌شود و هم بخشی از هزینه قطعات و لوازم سرقتی جبران می‌شود.
مالکان خودرو‌هایی که وسیله نقلیه‌شان به سرقت رفته از پروسه اداری و وقت‌گیری و زمان‌بر بودن و مراجعه مداوم از پلیس به دادسرا و بالعکس گلایه‌مند هستند؛ یکی از مالباختگان می‌گفت از مرحله سرقت تا کشف خودرو علاوه بر چند بار مراجعه به دادسرا، دو مرحله به کلانتری و دو مرحله به آگاهی رفته است؛ علت این مراجعات چیست؟
چاره‌ای نیست بخشی از پروسه سرقت و کشف بین سیستم قضایی و پلیس است و با توجه به بروکراسی اداری و سیستمی نشدن این موارد ناگزیر به مراجعه چند باره متقاضیان است؛ اگر ارتباط بین پلیس و دستگاه قضایی سیستمی شود دیگر نیازی نیست که فرد چندبار این پروسه را تکرار کند.
در حال حاضر فرد بعد از سرقت باید به پلیس مراجعه کرده و سپس به دادسرا برود؛ بعد از کشف هم دوباره به پلیس، دادسرا، پلیس + ۱۰ و در نهایت به پارکینگ مراجعه کند.
بیشترین سرقت‌ها شامل کدام از دسته خودرو‌ها است؟ وقوع جرم بیشتر در چه ساعتی رخ می‌دهد؟
بیشترین سرقت‌ها متوجه خودروی پراید است؛ در مورد ساعت وقوع جرم نیز نمی‌توان به صورت دقیق بیان کرد چرا که سارق هر وقت فرصت مناسبی دستش بیاید سرقت خود را انجام می‌دهد.
اما ساعت ۱۲ شب تا ۶ صبح بیشتر از هر زمان دیگری سرقت‌ها رخ می‌دهد چرا که سطح شهر خلوت است. هوا تاریک است، تردد کم است و افراد دیگر مراجعه کمتری به خودروی پارک شده خود دارند؛ ترافیک شهر هم کم است و سارق به راحتی می‌تواند از محل سرقت به سرعت دور شود.
شما به عنوان معاون مبارزه با سرقت وسائط نقلیه خاطره خاصی از پرونده‌های سرقت خودرو دارید؟
خاطره که بسیار زیاد است، اما در یکی از پرونده‌ها به سارقی برخوردیم که با کت و شلواری شیک و گران‌قیمت و کیف چرمی در دست به سرقت خودرو می‌پرداخت.
ظاهر خوب و شیک‌پوشش اصلا نشان نمی‌داد که فرد مذکور سارق است در حالی که کیفش پر از ابزار سرقت بود از شاه‌کلید و مغزی گرفته تا سایر ابزار؛ ۴ تا ۶ صبح سرقت می‌کرد. پژو مدل بالا هم انتخاب می‌کرد. به خاطر ظاهر شیکش هم هیچکس شک نمی‌کرد که این فرد سارق باشد حتی در یکی از سرقت‌ها خودروی یکی از کارمندان را از جلوی شرکت به سرقت برد.
نحوه سرقتش جالب بود. باتری خودرو خالی شده بود و فرد نمی‌توانست ماشین را روشن کند. چند نفر از کارمندان همان شرکت که این آقا را با آن سر و تیپ شیک دیدند فکر کردند که بنده خدا دچار مشکل شده، جلو آمدند و ماشین را هل دادند تا روشن شود غافل از اینکه ماشین همکارشان بوده است.
جالب‌تر اینکه این مرد کچل بود و برای اینکه شناسایی نشود از کلاه‌گیس هم استفاده می‌کرد.
ماشین‌ها را چه کار می‌کرد؟
ماشین‌ها را می‌برد به شهرستان‌ها و روستا‌های دور افتاده با پلاک جعلی و به صورت درصدی به مسافرکش‌ها واگذار می‌کرد و از آن‌ها درصدی پول می‌گرفت؛ راننده‌ها بر روی ماشین کار می‌کردند و این آقا حق حساب خود را می‌گرفت.
