به طور معمول برای تولید واکسن و رسیدن آن به مرحله آزمایش بالینی نیاز به سالها تحقیق و آزمایش است، اما دانشمندان در سال ۲۰۲۰ برای مقابله با همهگیری مرگبار کرونا در جهان و نجات انسانها رکوردشکنی کردند.
در حال حاضر ۶۴ واکسن در جهان در مرحله آزمایش انسانی قرار دارد و ۲۰ مورد آنها به مرحله نهایی آزمایش رسیده و دستکم ۸۵ واکسن در مرحله پیش بالینی (آزمایش بر روی حیوانات) قرار دارد.
برخی واکسنهای پیشتاز در جهان غیر از مواردی که در رسانهها زیاد درباره آنها صحبت شده در حال حاضر عبارتند از: واکسن روسی ساخت موسسه گامالیا، واکسن چینی ساخت شرکت کانسینو، واکسن روسی ساخت مرکز وکتور، واکسن چینی ساخت شرکت سینوفارم، واکسن چینی شرکت سینوواک، واکسن چینی ساخت سینوفارم-ووهان و واکسن هندی شرکت بهارات بایوتک.
در مجموع تاکنون ۴۳ واکسن در جهان از جمله واکسن ایرانی در مرحله اول، آزمایش ایمنی: تزریق واکسن به تعداد کمی از افراد برای بررسی ایمنی و دوز و همچنین تایید تحریک سیستم ایمنی بدن؛ بیست واکسن در مرحله دوم، آزمایشات گسترده: استفاده از واکسن بر روی جمعیتی صدها نفری در گروههای سنی مختلف برای بررسی این که آیا واکسن در آنها متفاوت عمل میکند؛ بیست واکسن در مرحله سوم، آزمایش کارایی: تزریق واکسن به جمعیت هزاران نفری برای بررسی تعداد افرادی که به ویروس مبتلا میشوند، قرار دارند.
تاکنون هفت واکسن هم در مرحله تایید زودرس یا محدود قرار دارند. علاوه بر آمریکا و انگلیس، واکسنهای چین و روسیه هم در این مرحله هستند. لازم به ذکر است که چین از ابتدای همهگیری کرونا تنها کشوری است که توانسته به شکلی موثر این همهگیری را به طور کامل مدیریت کند.
تاکنون سه واکسن هم در مرحله تایید قرار گرفتهاند که در این مرحله نتایج کامل آزمایشات و برنامههای تولید واکسن بررسی و درباره تأیید کامل آن تصمیمگیری میشود.
همانطور که گفته شد واکسن ایرانی کرونا در مرحله اول فاز انسانی قرار دارد. به گزارش ردیاب واکسن روزنامه «نیویورک تایمز»، شرکت «شفا فارمد پارس» این واکسن را با روش ویروس غیرفعال ساخته که «کووایران برکت» نام دارد و ۲۹ دسامبر (۹ دی) وارد فاز آزمایش انسانی شد.
اما این تنها پروژه تولید واکسن در ایران نیست و پروژههای مختلف در کشور توسط محققان در حال پیشرفت است و ۸ پروژه فعال در حال اخذ مجوز برای ورود به فاز بالینی هستند.
ورود واکسن ایرانی به فاز آزمایش انسانی که نتیجه گام بلند ایران در ساخت واکسن داخلی علیرغم فشار تحریمها بود، در مرکز توجه رسانههای مختلف جهان قرار گرفت و اغلب آنها اولین آزمایشها را با انتشار تصاویری از مراسم انجام تست انسانی گزارش دادند؛ آزمایشی که ایران را علیرغم فشارهای تحریمی آمریکا و مشکلات ناشی از آن برای تامین نیازهای دارویی و بهداشتی، در زمره معدود کشورهایی قرار داد که خود برای تولید واکسن اقدام کرده و تا این مرحله پیش رفتهاند. (جزئیات بیشتر)
از جمله دیگر دیگر کشورهایی که اقدام به تولید واکسن کرده و وارد فاز انسانی شدهاند میتوان به کوبا و کره جنوبی اشاره کرد.