خشم یک حالت برانگیختگی و هیجان زیاد در زمان روبه‌رو شدن با محرک‌های نامناسب محیطی است. احساس خشم بخشی از زندگی همه ما هست و همه بچه‌ها نیز به نوعی آن را تجربه می‌کنند. از این رو باید بـه بچه‌ها بیاموزیم که چطور با خشم خود کنار بیایند. کودکان گاهی احساساتشان را از طریق رفتار بروز می‌دهند؛ زیرا این تنها روشی است که به کمک آن می‌توانند آنچه را احساس می‌کنند، بیان کنند.
به گزارش فارس، خشم یکی از نیرومندترین هیجان‌ها است. پرخاشگری نیز از آثار حالت هیجانی خشم است که معمولاً همراه آن رخ می‌دهد. همانگونه که امام علی (ع) می‌فرماید: «کنار زدن غضب به واسطه بردباری، نتیجه شناخت است». در منابع اسلامی، تلاش شده که نگرشی صحیح درباره
خشم داشته باشیم؛ از جمله در روایتی آمده است: خشم و غضب، امری شیطانی است و شیطان با ابزار قراردادن آن انسان‌ها را صید میکند و از طریق سعادت منحرف و به راه شقاوت می‌کشاند.
برخی بازی‌ها این روز‌ها از سوی روانشناسان مطرح شده که به کاهش حجم خشم کودکان می‌انجامد که برخی از آن‌ها را مرور میکنیم:
*بازی با حباب و تمرین تمرکز
یکی از این بازی‌ها برای کودکان ۳ تا ۵ ساله، درست کردن یک ظرف حباب است و اینکه با آن تمرین تنفس کنیم. تنفس آرام و شمرده، احساسات خروشان کودک را آرام میکند. به مدت چند هفته روزی یک دقیقه با فرزندتان حباب درست کنید؛ بعد از اینکه حباب درست کردن را یاد گرفت، از او بخواهید با کمک گرفتن از قوه تخیلش، حباب‌های متفاوتی درست کند. لطافت حباب‌ها و تلاش برای ساخت آن‌ها روحیه کودک را آرام‌تر میکند.
*آموزش روش‌های کنترل خشم
با بزرگتر شدن بچه‌ها و عبور از سنین پیش دبستانی می‌توانیم روش‌های کنترل مدیریت خشم را به بچه‌ها آموزش دهیم و تغییراتی در تفکر آن‌ها ایجاد کنیم، ابتدا با طمأنینه و حوصله به بچه آموزش دهید که محرک‌های خشمش را شناسایی کند مثلا اگر کسی حرف بدی به او می‌زند و او عصبانی می‌شود، این نمونه عصبانیتش را شناسایی کند و بعد از آن مرحله دیگر پس از شناسایی محرک، این است که چطور آن را فروبنشاند و در ارتباط با دیگران صبور باشد.
مثلا اینکه به فرزندمان یاد دهیم قبل از هر اقدامی، نفسی عمیق بکشد و اگر می‌تواند چند قدم از آنچه عصبانی اش کرده فاصله بگیرد؛ در دل جمله‌های آرام کننده تکرار کند مثل: «از پسش بر میام» یا «مهم نیست». در نهایت هم رفتار‌های عاقلانه و مودبانه را به بچه آموزش دهیم مثلا «این توپ منه، لطفا پسش بده» یا «چه حرف زشتی زدی، من این طوری حرف نمی‌زنم». به فرزندتان یاد بدهید قرار نیست کسی با خشونت بیشتر برنده شود.
قدم دیگر این است که علامت‌های جسمی عصبانیت را به بچه نشان دهیم، مثلا به او یاد دهیم که اگر کسی عصبانی است، بلند حرف می‌زند، یا صورتش قرمز می‌شود یا اینکه دست هایش را مدام تکان می‌دهد و ضربان قلبش بالا می‌رود، یا اخم میکند و تند تند نفس می‌کشد. سپس به او بگوییم که اگر این علامت‌ها را در خود دید، یاد توصیه‌هایی که به او کردید، بیافتد.
*خمیر بازی برای کنترل خشم
برای بچه‌های بین سنین ۹ تا ۱۲ سال واکنش‌های خشمگین شدن را می‌توان آموزش داد. مثلا اینکه اگر فرزندتان با کسی دعوا کرد، اجازه دهید هر کار که می‌خواهد بکند بعد با او صحبت کنید و بگویید نتیجه این کارهایت چیست؟ چه چیز را توانستی نشان دهی، آیا مشکلت حل شد؟ اگر باز هم دعوایت شد باز هم می‌خواهی همین رفتار را تکرار کنی؟
یکی از بازی‌هایی که برای کنترل خشم موثر است، بازی با گِل یا با خمیر برای بچه‌های بین سنین سه تا یازده سال است. بچه‌ها از بازی با گل یا خمیر خیلی لذت می‌برند، چون بازی حس لامسه آن‌ها را تقویت میکند و بچه‌های کوچک هم حس لامسه قوی دارند و دوست دارند همه چیز را با دستانشان لمس کنند.
بچه‌ها با خمیر بازی می‌توانند خمیر را به هر شکلی که می‌خواهند ورز و تغییر بدهند یا آن را خرابش کنند و یک شکل دیگر بسازند همین گرد کردن و شکل دادن به خمیر و گل نوعی برون ریزی احساس پرخاشگری است و حس خشم آن‌ها را تعدیل میکند. بهتر است در بازی از قالب استفاده نشود، چون در نحوه بیان کودک اثر تسهیل کننده دارد.
*بادکنک‌های خشم
ترکاندن بادکنک‌ها کودک را قادر میکند خشم خود را ببیند؛ بنابراین از سر و صدای بچه‌ها با بادکنک‌ها نگران نشوید، بلکه اجازه دهید بادکنک‌ها را بترکانند یا آن‌ها را گاز بگیرند.
*خشم کودکان را مضاعف نکنید
گاه پیش می‌آید که والدین با بچه‌ها طوری صحبت می‌کنند که خشم بچه‌ها را بیشتر میکند.
چند مثال
* روش غلط: چند بار بهت بگم چراغ حموم رو خاموش کن؟
- روش صحیح: پسرم چراغ حمام هنوز روشنه
* مادر: زود باش تلفن رو همین الان قطع کن (روش غلط فرمان و دستور)
پسر: نمی‌خواهم
-روش صحیح: مادر: من حالا می‌خوام یه تلفن بزنم. پسر: توی یک دقیقه تمومش می‌کنم
* تمام روز به جوجه‌هات آب و دونه ندادی؟ عرضه نگهداری از دوتا جوجه رو نداری؟
- به جای اتهام زدن توصیف کنید: صحیح: جوجه‌ها خیلی گرسنه بنظر می‌رسن!
به گزارش فارس، خشم یکی از نیرومندترین هیجان‌ها است. پرخاشگری نیز از آثار حالت هیجانی خشم است که معمولاً همراه آن رخ می‌دهد. همانگونه که امام علی (ع) می‌فرماید: «کنار زدن غضب به واسطه بردباری، نتیجه شناخت است». در منابع اسلامی، تلاش شده که نگرشی صحیح درباره
خشم داشته باشیم؛ از جمله در روایتی آمده است: خشم و غضب، امری شیطانی است و شیطان با ابزار قراردادن آن انسان‌ها را صید میکند و از طریق سعادت منحرف و به راه شقاوت می‌کشاند.
برخی بازی‌ها این روز‌ها از سوی روانشناسان مطرح شده که به کاهش حجم خشم کودکان می‌انجامد که برخی از آن‌ها را مرور میکنیم:
*بازی با حباب و تمرین تمرکز
یکی از این بازی‌ها برای کودکان ۳ تا ۵ ساله، درست کردن یک ظرف حباب است و اینکه با آن تمرین تنفس کنیم. تنفس آرام و شمرده، احساسات خروشان کودک را آرام میکند. به مدت چند هفته روزی یک دقیقه با فرزندتان حباب درست کنید؛ بعد از اینکه حباب درست کردن را یاد گرفت، از او بخواهید با کمک گرفتن از قوه تخیلش، حباب‌های متفاوتی درست کند. لطافت حباب‌ها و تلاش برای ساخت آن‌ها روحیه کودک را آرام‌تر میکند.
*آموزش روش‌های کنترل خشم
با بزرگتر شدن بچه‌ها و عبور از سنین پیش دبستانی می‌توانیم روش‌های کنترل مدیریت خشم را به بچه‌ها آموزش دهیم و تغییراتی در تفکر آن‌ها ایجاد کنیم، ابتدا با طمأنینه و حوصله به بچه آموزش دهید که محرک‌های خشمش را شناسایی کند مثلا اگر کسی حرف بدی به او می‌زند و او عصبانی می‌شود، این نمونه عصبانیتش را شناسایی کند و بعد از آن مرحله دیگر پس از شناسایی محرک، این است که چطور آن را فروبنشاند و در ارتباط با دیگران صبور باشد.
مثلا اینکه به فرزندمان یاد دهیم قبل از هر اقدامی، نفسی عمیق بکشد و اگر می‌تواند چند قدم از آنچه عصبانی اش کرده فاصله بگیرد؛ در دل جمله‌های آرام کننده تکرار کند مثل: «از پسش بر میام» یا «مهم نیست». در نهایت هم رفتار‌های عاقلانه و مودبانه را به بچه آموزش دهیم مثلا «این توپ منه، لطفا پسش بده» یا «چه حرف زشتی زدی، من این طوری حرف نمی‌زنم». به فرزندتان یاد بدهید قرار نیست کسی با خشونت بیشتر برنده شود.
قدم دیگر این است که علامت‌های جسمی عصبانیت را به بچه نشان دهیم، مثلا به او یاد دهیم که اگر کسی عصبانی است، بلند حرف می‌زند، یا صورتش قرمز می‌شود یا اینکه دست هایش را مدام تکان می‌دهد و ضربان قلبش بالا می‌رود، یا اخم میکند و تند تند نفس می‌کشد. سپس به او بگوییم که اگر این علامت‌ها را در خود دید، یاد توصیه‌هایی که به او کردید، بیافتد.
*خمیر بازی برای کنترل خشم
برای بچه‌های بین سنین ۹ تا ۱۲ سال واکنش‌های خشمگین شدن را می‌توان آموزش داد. مثلا اینکه اگر فرزندتان با کسی دعوا کرد، اجازه دهید هر کار که می‌خواهد بکند بعد با او صحبت کنید و بگویید نتیجه این کارهایت چیست؟ چه چیز را توانستی نشان دهی، آیا مشکلت حل شد؟ اگر باز هم دعوایت شد باز هم می‌خواهی همین رفتار را تکرار کنی؟
یکی از بازی‌هایی که برای کنترل خشم موثر است، بازی با گِل یا با خمیر برای بچه‌های بین سنین سه تا یازده سال است. بچه‌ها از بازی با گل یا خمیر خیلی لذت می‌برند، چون بازی حس لامسه آن‌ها را تقویت میکند و بچه‌های کوچک هم حس لامسه قوی دارند و دوست دارند همه چیز را با دستانشان لمس کنند.
بچه‌ها با خمیر بازی می‌توانند خمیر را به هر شکلی که می‌خواهند ورز و تغییر بدهند یا آن را خرابش کنند و یک شکل دیگر بسازند همین گرد کردن و شکل دادن به خمیر و گل نوعی برون ریزی احساس پرخاشگری است و حس خشم آن‌ها را تعدیل میکند. بهتر است در بازی از قالب استفاده نشود، چون در نحوه بیان کودک اثر تسهیل کننده دارد.
*بادکنک‌های خشم
ترکاندن بادکنک‌ها کودک را قادر میکند خشم خود را ببیند؛ بنابراین از سر و صدای بچه‌ها با بادکنک‌ها نگران نشوید، بلکه اجازه دهید بادکنک‌ها را بترکانند یا آن‌ها را گاز بگیرند.
*خشم کودکان را مضاعف نکنید
گاه پیش می‌آید که والدین با بچه‌ها طوری صحبت می‌کنند که خشم بچه‌ها را بیشتر میکند.
چند مثال
* روش غلط: چند بار بهت بگم چراغ حموم رو خاموش کن؟
- روش صحیح: پسرم چراغ حمام هنوز روشنه
* مادر: زود باش تلفن رو همین الان قطع کن (روش غلط فرمان و دستور)
پسر: نمی‌خواهم
-روش صحیح: مادر: من حالا می‌خوام یه تلفن بزنم. پسر: توی یک دقیقه تمومش می‌کنم
* تمام روز به جوجه‌هات آب و دونه ندادی؟ عرضه نگهداری از دوتا جوجه رو نداری؟
- به جای اتهام زدن توصیف کنید: صحیح: جوجه‌ها خیلی گرسنه بنظر می‌رسن!
