یکی از امور مهم تربیتی برای والدین این است که هر چه بچه هایشان بزرگتر می شوند سعی کنند استقلال عمل وعزت نفسشان را بالاتر ببرند. والدینی که همه مسائل زندگی را خودشان حل می کنند و کارهای مربوط به خانه و بیرون از آن را خود بر عهده می گیرند ، بچه های وابسته ای تربیت می کنند که در بزرگسالی قادر به حل مسائلشان نخواهند بود و به نوعی مسئولیتی قبول نمی کنند.
به گزارش فارس امروزه یکی از مشکلات جامعه ما نیز وابستگی بیش از حد فرزندان به والدینشان شده که تجربه اش در بزرگسالی به خوبی نمود پیدا میکند زمانی که بچه ها باید مستقل شوند، زندگی تشکیل بدهند، دانشگاه بروند و ازدواج کنند اما قادر به جدایی و تشکیل زندگی جدید نیستند چرا که به اندازه کافی اعتماد به نفس ندارند و علتش نیز شیوه های ناصحیح تربیت فرزند از سوی والدین است که در سنین مختلف شناختی می بایست صورت می گرفت.
والدین از همان دوران کودکی باید بچه ها را برای روبه رو شدن با مشکلات زندگی آماده کنند حال برخی والدین تصور می کنند که این به معنای اذیت کردن بچه هایشان است در حالیکه توانایی حل مسئله و کسب مهارت های مختلف از جمله موارد تربیتی مهم است چرا که محبت بیش از اندازه باعث وابسته شدن بچه ها و کاهش اعتماد به نفس و استقلال طلبی شان می شود در حالیکه در ذات بچه ها است که در مراحل رشد این استقلال را کسب کنند.
والدینی که اجازه نمیدهند بچه هایشان مسائل مختلف را تجربه کنند، دست به کارهای جدید بزنند و استقلال داشته باشند در جدایی آنها برای مدرسه رفتن، تصمیم گیری، ارتباط با همسالان و دوستان و تشکیل زندگی بچه هایشان را دچار اضطراب های زیاد می کنند که همین هم مانع شکوفایی توانایی ها و استعدادهای بچه هایشان می شود.
*بچه ها را چطور مستقل تربیت کنیم؟
همه کودکان از همان سنین پایین رشد تمایل به استقلال طلبی دارند که این را با تجربه کردن اشیا مختلف و محیط های تازه و کشف آنها حتی آشپزی و گلکاری و جارو کردن فرش نشان می دهند. برای اینکه در این زمینه بتوانید مشوق های خوبی برای بچه هایتان باشید به نمونه هایی اشاره می کنیم:
1- اگر هنگام بروز مشکل یا مسئله ای داد می زنید، جیغ می کشید یا سخنرانی می کنید، از این کارها دست بردارید. همه این روش ها نوعی بی احترامی به کودک و تشویق احساس تردید، خجالت و گناه در آینده برای کودک است و کودکی که در سنین پایین دچار این هیجانات منفی زیادی بشود در بزرگسالی نمی تواند دست به کارهای بزرگ بزند چرا که باز هم همان احساس گناه و ترس یا تردید به سراغش می آید.
۲) به جای اینکه به کودک بگویید چه بکند، به او کمک کنید راه هایی برای رسیدن به احساس قدرت شخصی و استقلال پیدا کند. مثلا از او بپرسید؛ «خب، به نظر تو بعد چه کار باید کرد.» مثلا اگر آشپزی می کنید و دخترتان می خواهد تجربه ای در کنار شما کسب کند وسایل بی خطر را در اختیارش بگذارید و اجازه دهید او هم مراحل مختلف پخت و پز و آماده سازی مثلا یک دسر یا سالاد را ببیند و تجربه کند.
۳) وقتی از کودک درخواستی دارید با احترام رفتار کنید. انتظار نداشته باشید وقتی از کودک کاری را خواسته اید به سرعت کار قبلی خود را کنار بگذارد و کار شما را انجام دهد.
مثلا از او بپرسید؛ «می تونی این کار را پنج دقیقه یا ده دقیقه دیگه برای من انجام دهی؟» حتی اگر مطمئن نیستید کودک منظور شما را به طور کامل درک کند، به خودتان آموزش دهید با ایجاد حق انتخاب برای کودک به جای دستور دادن به او احترام بگذارید.
۴) انتخابی به کودک دهید که مستلزم کمک و مداخله او باشد. مثلا از او بپرسید؛ « دوست داری کمک من کیفم رو به داخل ماشین ببری » یا «وقتی رسیدیم خونه چیکار کنیم؟ اول چیزایی که خریدیم ببریم تو آشپزخونه یا بریم باهم کتاب قصه بخونیم؟»
این حق انتخاب باعث افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس بچه می شود اینکه فکر میکند مهم است و می تواند اثرگذار باشد یا وسیله ای را حمل کند و تصمیمی برای کار بعدی بگیرد خودش برای آینده کود ک اثر گذار است.
۵) در برخورد با کودک خردسالی که هنوز نمی تواند حرف بزند، لازم است به جای اینکه به او بگوییم چکار نباید بکند، به او نشان دهیم چه کارهایی می تواند بکند. مثلا دست او را بگیریم و به محلی که می تواند در آن بازی کند ببریم، یا به او نشان دهیم با چه چیزهایی می تواند سرگرم شود.
خیلی والدین هستند که گله می کنند مدام به بچه هایشان بکن و نکن می گویند و بچه ها هم گوششان بدهکار نیست به جای جملات منفی از عبارات مثبت استفاده کنید که قطعا اثرگذار است. مثلا به جای اینکه بگویید دست به یخچال نزن یا وسایل را نریز یک کابیت حاوی وسایل پلاستیکی یا ملامین در اختیارش قرار دهید تا همه چیز را طبق علاقه اش کشف کند.
۶) از حس شوخ طبعی خود استفاده کنید؛ «حالا آقا غوله داره میاد این پسر کوچولوی حرف گوش نکن رو بگیره! وایسا که اومدم!»
۷) وقتی کودک به خاطر ناتوانی در کاری گریه می کند، با او همدلی کنید. نه اینکه به او اجازه دهید آن کار را انجام دهد، یعنی او را درک کنید. بچه را بغل کنید، او را ببوسید و مثلا بگویید : « تو الان واقعا ناراحت هستی. می دونم دلت می خواد تا دیروقت بیدار بمونی، اما باید بری بخوابی.» بعد بگذارید کودک گریه کند و پیش از آنکه اقدام دیگری انجام دهید، احساسات خود را نشان دهد.
8-اجازه دهید اتاقش را خودش مرتب کند. اگر مدام به بچه غر می زنید و داد و فریاد راه می اندازید که اتاقش را مرتب کند اما نمی کند بهتر است این وظیفه را به خودش محول کنید و اصلا دست به اتاقش نزنید حتی اگر آن اتاق بو گرفته باشد قطعا بچه های که به سنین پیش دبستانی رسیده باشد می تواند این را تشخیص دهد و دست به تمیزکاری اتاقش می زند.
9-بگذارید بند کفش ها و دکمه لباس هایش را خودش ببندد برخی والدین با عصبانیت و ناراحتی لباس تن بچه ها می کنند و مدام هم غر می زنند و این پروسه لباس پوشیدن را به یک عذاب برای بچه ها تبدیل می کنند بهتر است اگر بچه به سن بستن بند کفش و لباس پوشیدنش رسیده این وظیفه را به خودش محول کنید و او را تشویق کنید که دفعه بعد بهتر این کار را انجام دهد.
یکی از علایق کودکان به ویژه از سن دو سالگی به کشف استعدادهایشان هم منجر می شود نقاشی کشیدن است که خیلی بچه ها تمایل دارند دیوارها را خط خطی کنند و نقاشی بکشند ، در این صورت بهتر است جلوی آنها را نگیرید و فضایی برایشان در منزل مثل اتاقشان در نظر گرفته و برای اینکه همه دیوارها را خط خطی نکنند، برایشان یک مقوا روی دیوار بزنید و محلی برای نقاشی شان در نظر بگیرید یا انیکه از رنگ های انگشتی روی کاشی های حمام یا دفتر نقاشی استفاده کنند.
برخی از بچه ها به سنین پیش دبستانی یا کمتر که می رسند تمایل به حمل وسایل خانه مثل آوردن سفره و مخلفات آن هنگام مهمان آمدن یا زمان ناهار و شام دارند بهتر است اینطور مواقع برخی وسایل که امکان حمل آن را دارند با کمک شما این کار را انجام دهند مثلا گوشه سینی را بگیرید اما وسایل پرخطر که حملش با مشکل مواجه می شود از کودک دور کنید.
در نهایت با یک ارتباط صحیح و صمیمانه بین والدین و فرزندان استقلال طلبی کودکان به دست می آید و لجبازی و مشکلات این چنینی بچه ها در سنین رشد کمتر شده و در بزرگسالی نیز کمتر دچار مشکلات اعتماد به نفس و خلاقیت و استقلال طلبی خواهد شد.
