جوانند و با انگیزه؛ هم پزشک‌اند هم مهندس؛ یعنی در کنار تحصیل در رشته پزشکی، دستی هم در مهندسی دارند. تیم ۲۷ نفره‌ای را تشکیل داده‌اند برای یک کار بزرگ در بحران کرونا.
تعطیلی دانشگاه‌ها و شیوع بیماری کرونا باعث نشد تا دست از کار بکشند و دل به کلاس‌های مجازی خوش کنند؛ بلکه بحران باعث شد تا جوانان دهه هفتادی با یک کار گروهی دست به یک اختراع جالب بزنند.
با آنکه دل‌هایشان از غم بیماری و از دست دادن عزیزانی که روزانه در نبرد با کرونا جان می‌دهند پر از درد و رنج است، اما تلاش کردند تا به نوعی گرد و غبار خستگی را از چهره کادر درمان بزدایند و با ترکیب پزشکی و مهندسی، گامی در زمینه شناسایی سریع‌تر مبتلایان به کرونا بردارند.
این طور شد که گرد هم آمدند تا در این روزهای تعطیلی و قرنطینه چراغ آزمایشگاه دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله (عج) را روشن نگه دارند، پا به پای کادر درمان در میدان حضور داشته باشند و ...
حسین باختر، محقق و دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) ورودی ۹۷ ، محقق اصلی این پروژه است، توانسته ۲۷ دانشجو از دانشگاه‌های برتر تهران شامل، دانشگاه تهران، علوم پزشکی تهران،، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه بقیه الله را دور هم جمع کند تا با کمک یکدیگر تیم علمی را برای کارهای پژوهشی و تحقیقاتی تشکیل دهند؛ او در این خصوص توضیح می‌دهد «ناگفته نماند هزینه‌های خرید تجهیزات برای کارهای تحقیقاتی نیز توسط خود اعضا تأمین شد. ما جزو معدود تیم‌های فناوری هستیم که خودمان هزینه خود را تامین می‌کنیم و معتقدیم که دانش باید ثروت ایجاد کند.
*یک پیشنهاد جالب برای غربال بیماران
قبلا روی بیماری «ای ال اس» تحقیق می‌کردیم و داشتیم محصولاتی را برای تکلم این بیماران طراحی کردیم که متاسفانه شیوع بیماری کرونا باعث ایجاد وقفه در این روند شد و غالب بچه‌های تیم ما به شهرستان و خانه‌هایشان رفتند و کمی پراکنده شدیم. در آن زمان من در تهران ماندم و در آزمایشگاه ویروس شناسی بیمارستان کمک حال کادر درمان بودم. در اوایل شیوع کرونا یک مشکل اساسی داشتیم و آن کمبود کیت تشخیص و گران بودن آن بود و حجم زیادی از افراد درخواست تست کرونا داشتند. نیاز داشتیم افراد را به صورت اولیه غربال کنیم و کسانی که احتمال آلودگی به بیماری را داشتند شناسایی کنیم. تست پی سی آر برای همه افراد مراجعه کننده یک ایراد داشت زیرا اگر یک کیت را مصرف کنی و پاسخش منفی شود نه تنها کلی هزینه برای خرید کیت هدر شده بلکه حق بیمار دیگری که نیاز به کیت تشخیصی داشته ضایع می‌شود.
برای غربال اولیه بیماران به پزشکان یک راه حل پیشنهاد دادیم. به این صورت که با استفاده از اندازه گیری سه علائم زیستی شامل، دمای بدن، ضربان قلب و اکسیژن خون افراد آلوده را با احتمال بالا شناسایی کرده و سپس از آنها تست کرونا بگیریم.»
*سه نکته اساسی در تشخیص بیماران کرونا
پر جنب و جوش است و تلاش می‌کند همه زوایای کا را برای ما تشریح کرند، یک پایش در آزمایشگاه است و پای دیگرش پشت میکروسکوپ و قطعات الکترونیکی، با هیجان می‌گوید: « الگوی کار هوش مصنوعی ما شبیه به کار پزشکی عمومی است به این صورت که، وقتی دمای بدن بالاست یعنی شما به یک عامل عفونی مبتلایی و سیستم ایمنی درگیر با عفونت است که این عفونت می‌تواند، باکتریایی قارچی یا ویروسی باشد. سپس ضربان قلب بیمار را اندازه می‌گیریم و وقتی ضربان قلب الگوی خاصی (گاهی بالا و گاهی پایین) از خود بروز دهد می‌تواند بدین معنی باشد که شما شما دچار التهاب شده‌اید.
التهاب عمومی زمانی رخ می‌دهد که بدن از ارائه پاسخ اختصاصی به یک آنتی ژن جا بماند یعنی یک عامل عفونت اینقدر سریع در بدن تقسیم شود که سیستم از پاسخ اختصاصی جا بماند و کل بدن را به حالت التهاب درآورد. این عفونت‌ها غالبا به دو شکل بروز می‌کند، یا آلرژیک یا عفونت ویروسی.
بنابراین پس از اینکه تب و ضربان قلب را دستگاه اندازه گیری کرد، اکسیژن خون را اندازه می‌گیرد ، مثلا می‌بینیم به جای ۹۵ و ۹۶، عدد ۹۱، ۹۲، ۸۹ نشان داده می‌شود حاکی از آن است که عملکرد ریه بیمار مختل شده. در نتیجه گیری نهایی دستگاه می‌گوید بیمار عفونت دارد، یعنی عفونت ویروسی هم داشته و عفونت ویروسی ریه را هم درگیر کرده، به طوری ریه را درگیر کرده که ریه از عملکرد طبیعی خودش بازمانده است، پس این بیمار با احتمال بالا مبتلا به کرونا شده است. آنفلوانزا و سرماخوردگی هم ریه را درگیر می‌کنند اما غالبا نه به طوری که ریه از عملکرد طبیعی جا بماند».
*یک اختراع کوچک اما مفید
بحثمان به نحوه تشخیص بیماران کرونا و نحوه عملکرد دستگاه که می‌رسد توضیح می‌دهد: «برای غربالگری اولیه در اورژانس، از سه دستگاه، ضربان قلب، دما و اکسیژن خون برای بیماران استفاده می‌شود و در صورتی که فرد علائم مشکوک داشت به فرد اعلام می‌شود که برو و تست پی سی آر بده. ما یک محصولی ساختیم که وقتی فرد انگشت خود را روی آن می گذارد، دستگاه هر سه مورد علائم (ضربان، دما و اکسیژن خون) را اندازه گیری و با هوش مصنوعی پردازش می‌کند و نتیجه را به شما می‌گوید و نیازی به اپراتور یا پزشک برای سه دستگاه مختلف نیست و نیاز به حضور بیمار در مرکز درمانی نیست.
تحقیق و توسعه این محصول خیلی از ما زمان برد به طوری که ما از عید سال ۹۹ روی آن کار می‌کنیم و چندین مدل برای آن طراحی کردیم و نهایتا به مدل فعلی رسیدیم. «صالح عرفاتی» از دانشجویان همکاران ما در این تیم نرم افزار دستگاه را طراحی کرده و کدنویسی دستگاه را نیز انجام داده، طراحی بدنه دستگاه را دیگر همکاران ما در دانشگاه هنر انجام داده‌اند و داکیومنت نویسی را «خانم علیرضایی» انجام داده و طراحی سخت افزاری را هم خودم انجام داده‌ام. می‌خواهم بگویم این کار یک کار تیمی دانشجویی بوده است.»
*با تلفن همراه ببینید کرونا دارید یا خیر!
اما این همه کار این تیم دهه هفتادی نیست، بلکه در همین چند ماهه اخیر توانسته‌اند با ترکیب علم پزشکی و مهندسی الکترونیک این امکان را ایجاد کنند که افراد مشکوک به بیماری کرونا بیماری‌شان را روی گوشی موبایل تشخیص دهند. «دستگاه دیگری که کار تحقیقات را برای ساخت آن را تقریبا تمام کردیم دستگاهی است که به تلفن همراه متصل می‌شود و از طریق آن می‌توان ضربان قلب، اکسیژن خون و دمای بدن فرد فرد را به صورت غیرتماسی اندازه‌گیری کند. این دستگاه با «یو اس پی» در منزل به گوشی، کامپیوتر و هر محصولی که بتواند از یو اس پی استفاده کند وصل می‌شود. علائم زیستی افراد را گرفته و در خود ذخیره و تحلیل می‌کند. اگر کسی ناهنجاری ناشی از بیماری نشان دهد ، طبق الگویی که پیشتر گفتیم با احتمال بالا بیماری فرد عفونت یا کرونا را تشخیص می‌دهد.»
کار برد دیگری که برای این دستگاه متصوریم کاربرد سازمانی است، یعنی این دستگاه می‌تواند در کنار دستگاه حضور و غیاب اداره قرار گرفته و با وای فای و بلوتوث به شبکه اداره شما وصل می شود و کارمندان اداره می‌توانند از آن استفاده کنند. این دستگاه برای هر کارمند یک پروفایل جداگانه تشکیل می‌دهد و اطلاعات کارمندان را ثبت می‌کند. در مواقعی که از آن استفاده نمی شود داده‌های کارمندان را تحلیل می کند و اگر کسی ناهنجاری ناشی از عفونت (کرونا) نشان دهد روی شبکه اتوماسیون سازمان وضعیت فرد و نمودار وضعیت روزهای گذشته هر کارمند را گزارش می‌دهد.
*۶ ما تلاش دهه هفتادی‌ها برای ساخت دستگاه
طراحی و ساخت این دستگاه بیش از یک سال زمان برده است و از ابتدای شیوع کرونا یعنی فروردین ۹۹ این کار را شروع کردیم. و شاید برایتان جالب بشد همه اعضای تیم دهه هشتادی و هفتادی هستند.
یک کاربرد دیگر این دستگاه استفاده عمومی از آن است و با قرارگیری در مکان‌های عمومی و تجمع مانند ایستگاه مترو و فرودگاه علائم زیستی را تحلیل می‌کند. یعنی افراد انگشت خود را می‌گذارند روی دستگاه و داده ها به موبایل خود فرد یا سرور خاصی در وزارت بهداشت منتقل می شود. پس کارشناس مربوطه می‌تواند به طور آنلاین، دمای بدن و احتمال آلودگی مردم به ویروس را بسنجد و این برای اپیدمیولوژیست‌ها یک کاربرد فوق‌العاده است.»
*کم هزینه و سریع
شاید به صرفه بودن و قیمت مناسب این دستکاه را بتوان نقطه عطفی در محصولات تولید داخل دانست به طوری که آقای باختر در این باره می‌گوید: «دماسنج های غیر تماسی استاندارد دو تا سه میلیون تومان هزینه دارند اما ما این دستگاه را با هزینه کمتر قرار است به بازار ارائه دهیم که دما، ضربان و اکسیژن خون فرد را با هم می سنجد و به راحتی به تلفن همراه متصل می‌شود. این دستگاه نمونه خارجی ندارد و اختراع آن نیز به نام خود ما ثبت شده است.
برای کار با این دستگاه یک اپلیکیشن روی گوشی افراد نصب می‌شود، داده‌های افراد را در حافظه گوشی ذخیره می‌کند و با هوش مصنوعی تحلیل می‌کند و به سرور یا پزشک انتقال داده و در صورت نگرانی افراد آنها را به طور آنلاین به پزشکان مجرب متصل می‌کند و اگر فردی مشکلی داشته باشد پزشکان به فرد اطلاع می دهند. همچنین افراد می‌توانند با تماس با پزشک مشاوره دریافت کنند، برای کار با این ماژول اپلیکیشن روی موبایل نصب شده و فرد می‌تواند از این طریق از دستگاه استفاده کند و اگر فرد ناهنجاری ناشی از عفونت داشت دستگاه به وی اطلاع رسانی می‌کند.
*ایده ساخت دستگاه از کجا آمد؟
اوایل شیوع کرونا افراد زیادی به بیمارستان مراجعه می‌کردند و دائما تست پی سی آر می‌خواستند ما باید یک روشی برای غربال اولیه آن ها پیدا می‌کردیم و افراد با احتمال بالا آلوده را شناسایی می‌کردیم. من این ایده را مطرح کردم که به جای گذاشتن دو یا سه دستگاه به طور مجزا و انجام کار توسط اپراتور و همچنین حضور فرد مشکوک در بیمارستان، هر سه کار را در یک سنسور را در یک دستگاه هوشمند کوچک ترکیب کنم که هر کسی بتواند با آن کار کند و با یکبار انگشت گذاشتن سه داده (دمای بدن، ضربان قلب و اکسیژن خون) در موبایل شخصی برایش تحلیل شود و با دقت خیلی بالا احتمال آلودگی فرد مشخص شود و دیگر نیازی به حضور افراد و نگرانی بیش از حدشان نباشد.
*تست ۵۰۰ نفری
این دستگاه را روی بیش از ۵۰۰ نفر تست و کارآزمایی بالینی دقیق انجام دادیم و می دانیم که دستگاهمان درست کار می کند ولی تا گرفتن مجوزهای کامل از سازمان غذا و دارو تجهیزات پزشکی روی عملکرد دستگاه قسم نمی‌خوریم. همانطور که می‌بینید محصول دانش بنیان حاصل کار چند تخصص است در این تیم رشته‌هایی چون مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق، پزشکی، کارآفرینی و طراحی صنعتی دست به دست هم دادند تا چنین محصولی تولید شود.»
*عدم حمایت وزارت بهداشت
محمد صالح عرفاتی متولد ۷۹ دانشگاه تهران رشته مهندسی کامپیوتر؛ یکی دیگر از اعضای جوان این تیم تحقیقاتی است وی در خصوص نحوه آشنایی با این تیم توضیح می‌دهد: «این تیم علمی و آقای باختر را یکی از دوستانم که با آنها همکاری داشت معرفی کردند و تقریبا نزدیک به یک سال است با این تیم همکاری علمی می‌کنم. من نقش برنامه نویس را داشته‌ام، شروع کارم از تیرماه ۹۹ بود. ابتدای کار تلاش می‌کردیم سریع به ددلاین‌ها برسیم و کمکی کنیم و این باعث سختی کار بود.
دانشگاه غالبا حمایت کننده بوده و وزارت بهداشت مانع ایجاد کرده است. بزرگترین مافیای هر کشوری مافیای دارو و تجیزات پزشکی آن کشور است و بازار مافیایی اجاز نمی‌دهد محصول ما از آزمایشگاه بیرون برود و رنگ بازار را به خود ببیند. از ما مردم دعوت می‌کنیم که در این پروژه تحقیقاتی مشارکت کرده و با پیش خرید این محصول با تخفیف 50 درصدی در رشد و توسعه محصول مشارکت داشته باشند. سایتی آماده شده است که مردم می توانند به آن مراجعه کنند که محصول را از ما پیش خرید کنند.»
*ما را حمایت کنید
برای فروش محصول هم ایده جالبی دارند و معتقدند که همه افراد جامعه و سازمان‌ها باید در حمایت از تولید داخل سهیم باشند و هر طرح تولید داخل نباید صرفا به صورت انحصاری دست یک سازمان باشد؛ در این خصوص می‌گوید: «در اقتصاد بحثی به نام "سرمایه گذاری جمعی" داریم شما محصول را به جامعه ارائه می کنی و برنامه ما این است که این محصول که در حال تحقیق و توسعه آن هستیم از ما پیش خرید شود، تخمین می زنیم پروژه یک ماه دیگر آماده تحویل باشد و تست های کارآزمایی بالینی‌اش تمام شده باشد، در واقع با پولی که از پیش خرید محصول جمع شده خط تولید انبوه راه می اندازیم و محصول را به مشتری ها تحویل می‌دهیم. دانشگاه‌های کشور روی طرح سرمایه گذاری خوبی داشته و آن ها از ما حمایت می‌کنند و دانشگاه آزمایشگاه بقیه‌الله را در اختیار ما قرار داده است.»
*سه ماه است کار را شروع کرده‌ام
الهام علیرضایی ورودی مهر ۹۶ علوم پزشکی قم، نیز در خصوص همکاری با این تیم می‌گوید: «به طور جدی کارم را حدود سه ماه است شروع کرده ام و دیرتر از بقیه وارد گروه شدم. چند جلسه به آزمایشگاه آمدیم و در مورد نرم افزار و سخت افزار محصولاتشان با من صحبت کردند و با توجه به مطالعاتی که در حوزه کارآفرینی، کسب و کار و بازاریابی و تبلیغات داشتم به این تیم پیوستم. مدل کسب و کارها را نوشته‌ایم و الان روی برنامه بازار یابی کار می‌کنیم و چون تجربه کمی داریم نمونه‌های اولیه را آماده می‌کنیم که از افراد با تجربه تر و متخصصین کمک بگیریم برای سرمایه گذاری هایی که می خواهیم روی پروژه انجام دهیم.
بعد از اینکه سرمایه گذاری ها را جذب کردیم روی بحث بازاریابی و فروش کانال های توزیع کار می‌کنیم. تحقیقاتی هم روی بازار و رقبای خود داریم و بررسی می‌کنیم که با چه استراتژی می توانیم وارد "نیچ مارکتمان" شویم و بتوانیم پیشرفت کنیم و وارد بازارها شویم.
*می‌توانیم بازار خوبی کسب کنیم
با توجه به اینکه نسبت به محصولات مشابهی که در بازار است هزینه کمی داریم احتمال موفقیت ما زیاد است اما قابل پیش بینی نیست البته می توانیم بازار خوبی کسب کنیم و در محصولات و تکاملات بعدی محصولات تولیدیمان وارد بازارهای رقابتی هم شویم.
مزیت رقابتی ما این است که هزینه هایمان را خیلی کم کرده ایم. هر کس می تواند با راحتی از آن استفاده کند. با توجه به تست هایی که انجام داده ایم این دستگاه دقت بالایی هم دارد. روش تشخیص قطعی کرونا روش پی سی آر است اما روش پی سی آر هم نسبتا گران است و اینکه اگر کسی شک به کرونا داشت و بخواهد تست پی سی آر انجام دهد، بیمارستان ها شلوغ می شود و کار مراکز درمانی ما سخت می شود.
در واقع این دستگاه این امکان را می دهد که افراد غربالگری اولیه را انجام دهند و قبل از اینکه علائم بروز کند، برای قطعی شدن می توانند به بیمارستان و آزمایش پی سی آر هم انجام دهند که اگر مثبت شد وارد روند درمانی شوند.
*دانش را باید در کشور خرج کرد
تعهدی که ما به کشورمان داشته ایم و مزایایی که از دانشگاه های دولتی و شرایطی که برای ادامه تحصیل، کشور برایمان فراهم کرده، ما را ترغیب کرده که باید دانشی که کسب می کنیم در این کشور خرج کنیم. اگر به فکر مهاجرت بودم ، به دنبال دانش کارآفرینی و بازاریابی و استارتاپ نمی‌رفتم زیرا کسی که به فکر رفتن است دنبال این است که رزومه‌ای برای خود بسازد و برود اما کسی که وارد کارهای کارآفرینی می شود و این جسارت را دارد که در وقت و عمر و سرمایه خود ریسک کند خیلی به رفتن فکر نمی کند.»
*ترکیب پزشکی و کارآفرینی
از علاقه‌اش و نحوه ورودش به حیطه کارآفرینی و بازاریابی که سوال می‌کنم توضیح می‌دهد« از طریق المپیاد کارآفرینی که در دانشگاه برگزار می شود با کارآفرینی آشنا شدم و از منابع المپیاد کارآفرینی، مطالعه در این حوزه را شروع کردم اما هیچوقت با تئوری و کتاب نمی توان کاری یاد گرفت و با عضویت در گروه های کارآفرینی سعی کردم دایره ارتباطم را گسترش دهم و با آقای باختر و افراد فعال این حوزه آشنا شدم.
*دانشگاه کارخانه آدم سازی است
دانشجوها باید آگاه شوند و فعالیت دانش بنیان و تولیدی انجام دهند و صرفا درس نخوانند و واحد پاس نکنند چون طبق گفته امام خمینی (ره) دانشگاه کارخانه آدم سازی است دانشجو وظیفه‌اش کارآفرینی و تولید محصول دانش بنیان است و نه واحد پاس کردن صرف! ما به حمایت نیاز داریم، مشکلات اقتصادی با تلاش‌های یک نفر حل نمی‌شود و سرمایه گذاری جمعی جهش تولید را محقق می‌کند.»
