موضوع برند سازی به یکی از اصلی ترین دغدغه های کسب و کارهای مختلف در بازار رقابتی امروزه تبدیل شده است. به همین ثبت برند اهمیت زیادی پیدا کرده است و عدم توجه به اصول اساسی و قانونی ثبت برند باعث می شود تا شرایط گاها جبران ناپذیری برای مالک برند به وجود بیاید.
برندها جایگاه بسیار ویژه ای هم در نزد کسب و کارها و هم نزد مشتریان و مصرف کنندگان محصولات و خدمات دارند. از طرفی برند این قدرت را به تولید کنندگان محصول، کالا و خدمات می دهد که با تبلیغات و رشد شناختی برند نزد مشتریان، محصولات و خدمات خود را به راحتی بتوانند به فروش برسانند و به مشتریان خود کمک کنند تا بتوانند محصولات و خدمات این کسب و کار را نسبت به رقبا تمایز دهند و از طرف دیگر مشتریان با دیدن برند یا علامت تجاری می توانند به راحتی محصول و یا کالا و خدمت مورد نظر خود را در بین انواع بسیار زیاد دیگر محصولات و خدمات شناسایی کنند و در واقع آدرس دقیق محصول مورد نظر را از برند دریافت می کنند.
اهمیت مالکیت برند و عدم سو استفاده از برند یا علامت تجاری یک کسب و کار زمانی تا جایی بالا رفت و حساس شد که سازمانی به نام سازمان مالکیت صنعتی و مالکیت معنوی برای حفاظت از این دارایی ارزشمند کسب و کارها به وجود آمد. حتی چندین سال پیش سازمان ثبت جهانی برند با توافق بیش از 85 کشور شروع به فعالیت کرد. سازمان جهانی ثبت برند و سازمان مالکیت معنوی قوانین و مقررات بسیار محکمی برای ثبت برند دارند که باید رعایت شود وگرنه برند یا ثبت نمی شود و یا بعدا در صورت مشخص شدن برخی از ابعاد ثبت برند که به اشتباه رخ داده کسب و کار را جریمه و برند را باطل می کنند.
از این جهت بسیاری از کسب و کار ها بخصوص بعد از ثبت شرکت به دنبال ثبت برند بر اساس اصول و قوانین سازمان ثبت اختراعات و علائم تجاری می روند. البته برای ثبت برند الزامی به ثبت شرکت نیست و اشخاص حقیقی نیز می توانند برای ثبت علامت تجاری اقدام کنند اما با ثبت شرکت امکان ثبت برند حقوقی برای کسب و کارها فراهم می شود که نه تنها برای برند بلکه برای خود شرکت نیز اعتبار زیادی به همراه دارد.
اشتباهات ثبت برند
به صورت کلی شناخت مفاد قانونی و انواع تبصره های قانونی و شناخت قوانین ثبت علائم تجاری برای ثبت برند لازم است. از این رو توصیه می شود که برای ثبت برند حتما از مشاوران حرفه ای استفاده کنید زیرا این برند قرار است در آینده محصولات و خدمات شما را معرفی، قابل ردیابی و شناسنامه دار کند و به عنوان ارزش افزوده ای در کسب و کار شما باشد.
اشتباهات رایج ثبت برند را می توان به شرح زیر دانست:
- عدم توجه به طبقات برند: در زمان ثبت برند لازم است که طبقه و یا طبقاتی که قرار است برند ثبت شده آنها را معرفی کند مشخص کنید.هر برند ممکن است یک تا چند طبقه را پوشش دهد. لزوم شناخت طبقات برند در این مرحله اهمیت زیادی دارد. به یاد داشته باشید که تنها برند را می توان برای محصولات و خدماتی استفاده کرد که طبقه آن در اظهارنامه ثبت برند مشخص شده باشد. از این رو اگر در زمانی نیاز به توسعه محصول داشته باشید و یا بخواهید خدمات متنوع دیگری را اضافه کنید باید این نکته را در نظر داشته باشید که اگر قبلا ثبت برند انجام داده اید و این برند خدمات و محصولات شما را پوشش نمی دهد اجازه ندارید برای محصول جدید از این برند استفاده کنید.
- مشخصات مالک برند: در زمان ثبت برند باید اظهارنامه ای تهیه شود و در این اظهارنامه و در قسمت وورد اطلاعات مالک برند باید نام و مشخصات شخصیت حقیقی و یا حقوقی درج شود که قرار است برند به نام او باشد. در واقع گواهینامه ثبت برند برای اشخاص حقوقی باید به نام فرد صاحب کسب و کار باشد و برای اشخاص حقوقی یعنی افرادی که صاحب شرکت هستند و یا به تازگی ثبت شرکت داشته اند باید به نام مدیر عامل و یا مدیر هیئت مدیره برند ثبت نام شود.
- آدرس فعالیت شرکت: به یاد داشته باشید که برای ورود آدرس فعالیت شرکت باید آدرس مکانی ذکر شود که فعالیت اصلی شرکت در آن یا دفتر مرکزی شرکت در آن آدرس قرار دارد. اگر شرکت چندین شعبه دارد باید آدرس دفتر مرکزی ارائه شود. در ضمن اگر مکان استیجاری است باید بعد از نقل مکان آدرس جدید ارائه شود.
- ارائه اطلاعات اشتباه: با توجه به اینکه درخواست ثبت برند سیستمی شده است بعضا برخی از افراد به منظور سرعت بخشیدن به ثبت برند خود اقدام به وارد کردن اطلاعاتی می کنند که صحیح نیست. حال به عمد و یا بر اساس سهل انگاری. این موضوع با توجه به اینکه درخواست ثبت برند توسط کارشناسان اداره مالکیت معنوی بررسی می شود به راحتی باعث رد درخواست ثبت برند می شود. هر چند قابلیت اصلاح این اشتباهات هست اما فرایند ثبت علامت تجاری را طولانی تر می کند.
- عدم استعلام برند: با توجه به اینکه صدها میلیون انواع برند در دنیا به ثبت رسیده و ایران جزو کشورهایی است که سیستم مادرید را پذیرفته و در واقع عضو خانواده جهانی ثبت علائم تجاری و اختراعات در ساختار مادرید و در شرکت وایپو است، قبا از ثبت برند در ایران بررسی می شود که آیاد برند منحصر به فرد و جدید هست یا خیر. اگر تکراری و یا شبیه برندهای دیگری باشد که قبلا در دنیا ثبت شده است امکان ثبت این برند وجود ندارد. از این رو توصیه اکید می شود که قبل از ثبت برند برای استعلام برند اقدام کنید. در فرایند استعلام برند تا حدود بالغ بر 80 درصد اطمینان به شما داده می شود که برند مورد تقاضای شما قابل ثبت هست یا خبر. آن 15 درصد هم به این دلیل است که برخی از برندها به تازگی ثبت شده و یا در جریان ثبت قرار دارد.
- انتخاب برند تکراری و یا برند مشابه با برند دیگران: یکی از متداول ترین اشتباهات در زمان ثبت برند و بخصوص در زمان طراحی برند استفاده از برند هایی است که قبلا توسط دیگران ثبت شده و یا انتخاب برندی است که به شکل زیادی شبیه برندهای دیگری است که قبلا ثبت شده است. در نظر داشته باشید که دلیل ثبت برند این است که نه تنها دیگران از این برند استفاده نکنند ، بلکه برندهای مشابه و یا تکراری نیز نتوانند به ثبت برسند و به این شکل از حقوق مالک برند دفاع می شود. در ضمن اگر برند تکراری در نظر بگیرید بدون تردید در زمان ارائه مدارک و بعد از هزینه های زیادی که متحمل می شوید این برند توسط کارشناسان اداره مالکیت معنوی رد می شود و قابل ثبت نیست.
- استفاده از حروف لاتین یا خارجی در طرح برند: استفاده از حروف لاتین و یا خارجی به خودی خود مشکلی ندارد و اتفاقا برای افرادی که خواهان ثبت بین المللی برند هستند و یا بعد از ثبت شرکت به دنبال فعالیت های برون مرزی هستند بسیار هم مناسب است. اما مشکل زمانی مشخص می شود که فرد قبلا برای اخذ کارت بازرگانی اقدام نکرده باشد. اشخاص حقیقی و حقوقی که قبلا برای دریافت کارت بازرگانی اقدام نکرده باشند و کارت بازرگانی خود را نگرفته باشند نمی توانند برندی ثبت کنند که در آن از حروف لاتین و یا خارجی استفاده شده باشد.
- استفاده از آرم و یا پرچم کشورها و حکومت ها و نهاد های نظامی: یکی از مهم ترین موضوعات در زمان ثبت برند همین نکته است. استفاده از پرچم کشورها، لوگو و یا آرم نهادها و ارگان های دولتی و نظامی و یا تصاویر خاص استراتژیکی مربوط به دولت، حکومت و کشور ممنوع است مگر اینکه مجوزهای لازم دریافت شده باشد. برخی به گمان میهن پرستی و یا علایق شخصی و یا حتی ماهیت کسب و کار خود ممکن است دچار چنین اشتباهاتی شوند. در نظر داشته باشید که این محدودیت صرفا خاص خود کشور ایران نیست و ثبت کننده برند نمی تواند از علائم کشوری و حکومتی کشورهای دیگر هم استفاده کند.
- استفاده از کلمات عام و یا صفت های مشخص در برند: برندباید منحصر به فرد باشد و نمی تواند از واژه ها و یا عبارت هایی در آن استفاده شده باشد که جنبه همگانی دارد و یا برای تعریف و توصیف موضوعات مختلف به کار گرفته می شود. عبارت های عام را می توان به عنوان مثال واژه و یا عبارت کتاب، صندلی و غیره دانست و عبارت های توصیفی را می توان زیبا، تمیز و غیره عنوان کرد.
- استفاده از تصاویر گمراه کننده: از دیگر اشتباهاتی که گاها دیده می شود استفاده از تصاویری است که با ماهیت و یا اصالت کالا ارتباطی ندارد. منظور تصاویری است که می تواند مشتری را نسبت به ماهیت محصول دچار اشتباه کند. به عنوان مثال شرکتی که چوب پلاست تولید می کند اگر از درخت در برند خود استفاده کند، ماهیت اشتباهی را توضیح داده و مشتری را به خطا وا می دارد. از این رو نمی تواند از چنین تصویری در برند خود استفاده کند. همچنین تولید کننده ای که در مثلا مشهد گز تولید می کند نمی تواند از نمادهای اصفهان بر روی برند خود استفاده کند زیرا مشتری خود را نسبت به موقعیت جغرافیایی تولید گز به اشتباه می اندازد.
- تلاش برای انتخاب مفاهیم غیر معقول: در برخی از کشورها اجازه ثبت برند به مفاهیم بو، مزه و یا صدا را می دهند. اما در ایران ثبت چنین موضوعاتی به دلیل ماهیت غیر معقولشان غیر ممکن است. بنابراین نباید به دنبال ثبت برندی بود که ماهیت های غیر پذیرفتی دارد. برند باید نمادی تصویری باشد.
- ثبت برندی که با عرف و مذهب ایران سازگار نباشد: دیدم در برخی از کشورها به بهانه آزادی کلام از برندها و یا علائمی استفاده می شود که گاها مورد پسند جامعه نیست و یا عرف و مذهب آن جامعه این نوع برند را پذیرا نیست. در ایران طرح هایی که برای برند انتخاب می شوند به دقت بررسی خواهند شد تا با عرف، شرع و فرهنگ جامعه همخوانی داشته باشد. حتی اگر به شکل گمراه کننده ای قابل تعمیم به مسائلی باشد که قابل پذیرش از نظر اخلاقی و مذهبی و فرهنگی نیست، ثبت این برند امکان پذیر نخواهد بود.
در نهایت باید اینگونه توضیح داد که اشتباهات رایج ثبت برند مواردی بود که در بالا توضیح داده شد اما به این جمع می توان موارد بسیار زیاد دیگری را نیز اضافه کرد. به همین دلیل تاکید می شود که از مشاوران حقوقی خبره برای ثبت برند و یا علامت تجاری خود استفاده کنید. برای این منظور می توانید با کارشناسان ما در تماس باشید.
