نشر کتاب این روزها کم‌رمق‌تر و بی‌جان‌تر از همیشه به فعالیت خود ادامه می‌دهد. اگر کرونا و تعطیلی نمایشگاه کتاب تهران و نمایشگاه‌های استانی موجب کاهش فعالیت ناشران در یک سال گذشته شده بود، حالا نبود کاغذ دولتی و گرانی این کالا در بازار آزاد موجب شده تا ناشران فعلاً از انتشار کتابهای جدید دست بکشند، از همین رو اردیبهشت‌ماه که بهار صنعت نشر بود، حالا تنها انتشار کمتر از 7 هزار عنوان را در خود جای داده است.
بر اساس آمارهای نشر کتاب در اردیبهشت ماه سال جاری 7 هزار و 591 عنوان کتاب اعلام وصول شده‌اند که از این میان بیش از 700 نسخه در فرودین ماه منتشر شده و به دلیل تعطیلی‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام وصول نشده‌اند. بنابراین آمار واقعی نشر کتاب در اردیبهشت ماه کمتر از 7 هزار نسخه است.
از میان کتابهای اعلام وصول شده اردیبهشت ماه 5 هزار و 232 عنوان تالیف و 2 هزار و 359 عنوان ترجمه هستند. ناشران تهرانی 6 هزار و 200 عنوان کتاب و ناشران شهرستانی هزار و 391 عنوان منتشر کرده‌اند.
شمار کتابهای چاپ اول نیز 4 هزار و 792 عنوان و شمار تجدید چاپی‌ها 2 هزار و 799 عنوان بوده است. باید توجه داشت که حجم بسیاری از کتابهای منتشر شده طی سالهای اخیر را کتاب‌سازی‌ها به خود اختصاص داده‌اند. ناشرانی که در سایه دست و دلبازی وزارت ارشاد در صدور مجوز نشر قارچ‌گونه سربرآورده‌اند و با کپی‌کردن کتابهای پرفروش ناشران، با نام مترجمان دورغین اقدام به انتشار کتاب کرده‌اند.
در میان رده‌های دیویی نشر، ادبیات با هزار و 539 عنوان در صدر و پس از آن علوم اجتماعی با هزار و 126 عنوان، کودک و نوجوان با هزار و 105 عنوان و علوم عملی با هزار و 59 عنوان در رده‌های بعدی قرار دارند. کمترین آمار انتشار کتاب نیز در حوزه علوم طبیعی با 106 عنوان است.
ناشران کتابهای کودک و نوجوان هزار و 359 عنوان کتاب در اردیبهشت ماه منتشر کرده‌اند که از این تعداد 560 عنوان تالیف و 541 عنوان ترجمه بوده است. فاصله نزدیک و نگران‌کننده میان ترجمه و تالیف در ادبیات کودک و نوجوان طی سالهای اخیر همچنان ادامه دارد و فکری نیز برای آن نشده است. مخاطبان کودک ونوجوان ایرانی که زمانی پای داستان‌های کلیه و دمنه و حکایت‌های بوستان سعدی می‌نشستند، حالا پای انواع و اقسام کتابهای منتشر شده غربی که عموما با رویکرد وحشت همراه هستند می‌نشینند و ناشران نیز به بهانه کم‌هزینه‌تر بودن ترجمه، انتشار آن‌ها را ترجیح می‌دهند.
موضوع نگران‌کننده دیگر در حوزه کتاب کودک و نوجوان کاهش تولید محتوای جدید است، شمار کتابهای چاپ اول کودک و نوجوان در اردیبهشت ماه 467 عنوان و شمار تجدید چاپی‌ها 637 عنوان بوده است. این موضوع که در ماه‌های پیش از این نیز ادامه داشته نشان می‌دهد که در حوزه کودک و نو جوان ناشران بیشتر تمایل به تجدید چاپ کتابهای گذشته خود به دلیل کمتر بودن هزینه‌ها نسبت به تالیف دارند. در این میان نویسندگان نیز از عدم انتشار کتاب‌هایشان ناراضی هستند.
شمارگان کتاب های منتشر شده در حوزه کودک و نوجوان 1700 نسخه بوده است و میانگین قیمت در این حوزه 27 هزار تومان بود است. شمارگان کل کتابهای منتشر شده اردیبهشت ماه اما 1200 نسخه بوده است، نباید فراموش کرد، در سالهای اخیر با توجه به وضعیت نامناسب اقتصاد نشر اغلب ناشران برخلاف شمارگان اعلامی خود کتاب‌ها را در شمارگان محدودتر برای نمونه 500 نسخه منتشر می‌کنند، بنابراین درباره صحت آمار شمارگان اعلامی نشر نمی‌توان چندان مطمئن بود.
میانگین قیمت کتاب در اردیبهشت ماه نیز 50 هزار تومان بوده است، این رقم در اسفند ماه سال گذشته نیز در همین حدود بوده است. اما در مقایسه با بازه زمانی مشابه در اردیبهشت ماه سال 99 که قیمت کتاب 33 هزار تومان بوده است شاهد افزایش 5 درصدی قیمت کتاب بوده‌ایم.
