روز جمعه انتخابات سیزدهمین دوره ریاستجمهوری انجام میشود و هشتمین رئیسجمهور از میان 7 کاندیدای برگزیده خواهد شد. از آنجاکه مجری انتخابات در همه ادوار دولت و وزارت کشور است، بیطرفی دولتها در ایام تبلیغات و عدم مداخله رئیس جمهور و ارکان دولت در جریان برگزاری انتخابات مورد توجه رسانهها و کاندیداها است.
با این وجود اظهارات رئیسجمهور در روزهای گذشته و موضعگیریهای وی علیه نامزدهای جریان انقلاب را میتوان نوعی مداخله در انتخابات دانست. آقای روحانی در جلسه هیئت دولت بعد از برگزاری دومین مناظره با انتقاد از آنچه قلب واقعیت در مناظرهها میدانست، اظهار داشت: " چیزهای بهتری در این روزها هم میشنویم. چقدر خانمها در این چند روز خوب شدند. حقوق خانمها، احترام به خانمها و به جوانها، چه شد در این مدت خانمها نبودند! این روزها خانمها پیدایشان شد. خیلی مورد احترام هستند. اقوام و اقلیتها چقدر خوب شدند! شیعه و سنی چقدر باهم برادر و متحد شدند! چیزهای خوبی هم الحمدالله این روزها هست."
روحانی شنبه نیز در نشست ستاد ملی مقابله با کرونا با بیانی طعنهآمیز گفت: "این روزها متأسفانه زبان تشکر در کشور ما دچار لکنت عجیبی شده است. زبان نقد و انتقاد که همیشه باز بوده، امروز هم باز است و متأسفانه زبان تخریب و تضعیف و تحریف هم به راه افتاده است...".
این اظهارات روحانی نشان میدهد که وی در این انتخابات خود را بخشی از نزاع میداند و با تفکر منتقد جریان حاکم بر دولت به مقابله برخاسته است. آنچه در این دوره از انتخابات نمود زیادی داشته است مخالفت با استمرار وضع موجود است و هرکدام از کاندیداها تلاش داشتند تا گوی سبقت را از دیگری در مخالفت با دولت روحانی بربایند و با نمایندگان این تفکر یعنی همتی و مهرعلیزاده مقابله کنند؛ هرچند آنها نیز تلاش داشتند تا خود را از زیر چتر دولت بیرون بکشند اما بهرحال چسبندگی آنها به جریان اصلاحات و همچنین مسئولیت کلان داشتن در دولت روحانی مانع از این میشد تا بتوانند خود را از دولت جدا کنند.
میزان درصد بالای آراء نامزدهای جریان انقلاب و مشخصاً آیتالله رییسی و آراء بافاصله پایینتر نامزدهای وابسته به دولت مانند همتی و مهرعلیزاده در نظرسنجیها نیز نشان میدهد که ملت در شرایط فعلی خواهان عدم استمرار سیاستهای دولت روحانی هستند. حتی بخش عمدهای از آن دسته از افرادی که پای صندوقهای رای حضور نمییابند نیز گلایهمندی از دولت و شرایط اقتصادی را دلیل اصلی بیتمایلی به مشارکت اعلام کردهاند. در حقیقت، بعد از رشد مشکلات معیشتی و اقتصادی و همچنین برخی سوءرفتارهای دولت با مردم همچون افزایش غیرمدبرانه قیمت بنزین، راه انداختن صف کالاهای اساسی همچون مرغ و روغن، آشفتگی اجرایی در مدیریت شیوع کرونا و روند کند واکسیناسیون موجب شده تا حتی رای ندادن نیز بخشی از مخالفت با دولت باشد.
در این شرایط، بسیاری از تحلیلگران میگویند: برای آنکه بتوان رویکرد دولت روحانی را تغییر داد، باید نارضایتی منفعل و قهر با صندوق های رای را به نارضایتی فعال تبدیل کرد؛ در حقیقت همه آنها که با روند حاکم بر دولت مخالف اند با رای خود نسبت به تغییر وضع موجود اقدام کنند. هرچند وضعیت اقتصادی و عملکرد دولت ناراحتکننده بوده اما انتخابات فرصتی برای پیگیری مطالبات سیاسی از طریق انتخاب نامزدها و برنامههای آنهاست. ضمن آنکه تجربه نشان داده، نمایش انسجام ملی در کشور و مشارکت بالا هم ضدتحریم بوده و هم ضدتهدید و هم مایهی تقویت اقتدار ملی ایرانیان.