با افزایش شواهد بالینی، دانشمندان دانشگاه آلبرتای کانادا دریافتند علت اصلی مرگ و میر در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ فعال شدن پروتئین خطرناکی در خون است که طوفان سیتوکین را منجر میشود.
این گروه دریافتند که سطح پروتئینی به نام گالکتین- ۹ در پلاسمای خون بیماران مبتلا به کووید -۱۹ به میزان قابل توجهی افزایش مییابد این بدان معناست که بین سطح گالکتین -۹ و سیتوکینهای پیش التهابی منتشر شده در خون که میتواند منجر به طوفان سیتوکین شود، ارتباط مثبت وجود دارد.
این تحقیق توسط شکرالله الهی، دانشیار گروه علوم پایه دانشکده دندانپزشکی رهبری شد. الهی و تیمش با گسترش کار قبلی خود با HIV و بیماران سرطانی، پلاسمای خون ۱۲۰ بیمار مبتلا به کووید-۱۹ را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. آنها دریافتند که میزان گالکتین -۹ در این بیماران به مراتب بیشتر از افراد مبتلا به HIV و سرطان است.
الهی که همچنین عضو موسسه تحقیقات سلامت زنان و کودکان و موسسه تحقیقات سرطان در آلبرتای شمالی است، میگوید: ما در گذشته گزارش داده بودیم که سطح گالکتین- ۹ در عفونت HIV و برخی سرطانها افزایش مییابد؛ با این حال وقتی سطوح گالکتین -۹ در بیماران کووید -۱۹ را با HIV و بیماران سرطانی مقایسه کردیم، به راحتی توانستیم بیماران کرونایی را بر اساس سطح گالکتین -۹ تشخیص دهیم.
یافتهها نشان میدهد که سطح گالکتین -۹ در بدن میتواند به عنوان نشانگر زیستی برای تشخیص کووید-۱۹ با استفاده از خون بیمار مورد استفاده قرار گیرد و به طور بالقوه یک ابزار غیر تهاجمی دیگر برای آزمایش کووید-۱۹ ارائه میدهد. الهی میگوید میتوان از این سطوح برای نشان دادن شدت بیماری استفاده کرد، اگرچه مطالعه بیشتر در این زمینه مورد نیاز است.
کشف سطح گالکتین -۹ بالا در بیماران مبتلا به کووید-۱۹ به دلیل ارتباط مثبت بین پروتئین و طیف وسیعی از سیتوکینهای ضد التهابی مهم است.
الهی میگوید: سیتوکینها به عنوان پروتئینهای سیگنال دهنده سلولهای کوچک در کنترل و تعادل سیستم ایمنی نقش دارند؛ آنها میتوانند برخی از سلولها را برای تنظیم سیستم ایمنی روشن یا خاموش کنند. در زمینه کرونا، مشکل این است که در تولید سیتوکینها اختلال وجود دارد آنها به سرعت در سطوح بالا آزاد میشوند. این چیزی است که ما آن را «طوفان سیتوکین» مینامیم.
الهی دریافت که گالکتین -۹ مسئول آموزش سلولهای ایمنی است تا در صورت عفونت کووید-۱۹ با اتصال به سلولهای ایمنی و مجبور ساختن سیتوکینها، سلولهای پیش التهابی را در واکنش به عفونت کووید-۱۹ آزاد کنند. علاوه بر این با آسیب دیدن بافتها بر اثر التهاب، گالکتین- ۹ بیشتری از سلولها آزاد میشود که سلولهای ایمنی بیشتری را فعال کرده و سیتوکینهای بیشتری را در یک چرخه معیوب آزاد میکند.
الهی گفت: طوفان سیتوکین ناشی از آن به بافتها و اندامها آسیب رسانده و باعث التهاب شدید میشود و میتواند منجر به مرگ شود. حتی اگر بیماران از طوفان جان سالم به در ببرند، اختلال در سیستم ایمنی بدن میتواند عواقب پیوستهای داشته باشد و میتواند با وضعیتی شناخته شود که به سندرم پس از کووید-۱۹ یا کووید طولانی معروف است.
او میافزاید: گام بعدی توسعه درمانهایی است که پروتئین را مسدود یا مهار میکنند. در حالی که ترکیباتی در دسترس هستند که میتوانند به طور بالقوه مورد استفاده قرار گیرند، مانند لاکتوز یا آنتی بادیهای ضد گالکتین- ۹، در حال حاضر هیچ درمانی در بازار به طور خاص برای مسدود کردن گالکتین- ۹ در انسان وجود ندارد.
الهی میگوید: ما اکنون به دنبال گسترش مطالعه خود به گروه وسیعتری از بیماران و سپس کار بر روی اثبات مفهوم در مدلهای حیوانی هستیم. چیزی که بیماران کووید را میکشد، ویروس نیست بلکه طوفان سیتوکین است؛ بنابراین اگر بتوانیم با مهار گالکتین -۹ آسیب طوفان سیتوکین را کاهش دهیم، میتوانیم با کاهش عوارض، میزان بستری شدن را نیز کاهش داده و از مرگ و میر جلوگیری کنیم.