عزاداری محرم امشب به شب دهم می‌رسد و هیأت‌های عزاداری برای شهادت امام حسین (ع) عزاداری می‌کنند و ندا سر می‌دهند «امشبی را شه دین در حرمش مهمان است/ مکن‌ای صبح طلوع». امسال هم عزاداری‌های هیأت‌های مذهبی در شرایط کرونایی و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی برگزار شد.
مراسم عزاداری محرم در مسجد جامع اصفهان
جزییات دستورالعمل برگزاری محرم ۱۴۰۰
ستاد ملی کرونا چند روز مانده به ماه محرم دستورالعمل برگزاری عزاداری امسال با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی را ابلاغ کرد در این دستورالعمل آمده است:
۱. فاصله اجتماعی هر نفر از دیگر ۲ متر باشد
۲. زدن ماسک اجباری است
۳. افراد مسن و بیمار نیایند
۴. یک چهارم ظرفیت در فضا‌های بسته، یک سوم ظرفیت در فضای باز
۵. عزاداری در فضای بسته با سقف بیش از ۶ متر و تهویه مناسب مجاز است
۶. دسته‌روی ممنوع به صورت ایستا دسته‌ها عزاداری کنند
۷. نذورات به صورت بیرون‌بر
۸. برپایی ایستگاه صلواتی بدون ایجاد صف مجاز است
۹. عزاداری نهایتاً ۲ ساعت
البته با گذشت ۲ روز از عزاداری محرم به دلیل وخیم‌شدن شرایط کرونایی کشور، عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور اعلام کرد: از امشب مراسم در اماکن سر بسته برگزار نشود. دسته‌روی هم در خیابان‌ها و معابر ممنوع شد.
مراسم عزاداری هیأت یا مهدی در ورزشگاه شهدای اسلامشهر
هیأت‌ها به بوستان‌ها، پادگان‌ها، مدارس و کف خیابان کوچ کردند
با ابلاغ این دستورالعمل‌ها و همچنین ممنوعیت بعدی برگزاری مجالس در فضای بسته، هیأت‌های عزاداری همچون سال گذشته از حسینیه‌های همیشگی خود کوچ کردند و راهی بوستان‌ها، پادگان‌ها، مدارس و کف خیابان شدند. برگزاری مجلس در فضا‌های جدید در گام نخست، هزینه‌های فراوانی را به هیأت‌های عزاداری تحمیل می‌کرد.
عزاداری هیأت ریحانةالحسین در بوستان ارم
هزینه‌های هیأت‌مان ۳ برابر شده است
سعید عمرانی از مسؤولان هیأت ریحانةالحسین (س) می‌گوید: «امسال برای دومین سال است که به دلیل شرایط کرونایی، حسینیه معظم ریحانةالحسین (س) را در طول دهه اول محرم در بوستان ارم برپا می‌کنیم. پروتکل‌های بهداشتی در این فضا با دقت بسیار بالایی رعایت می‌شود و حتی بیش از آنچه که اعلام شده ما رعایت و مراقبت داریم. در ورودی‌ها به فضای تعبیه شده به عنوان حسینیه و همچنین فضا‌های در نظر گرفته شده برای حضور خانوادگی، حتما این رعایت صورت می‌گیرد که افراد با ماسک حضور پیدا کنند و اگر نداشته باشند هم اهدا خواهد شد. در فضای جلسه نیز با فاصله‌های اجتماعی اعلام شده افراد در مکان‌های مشخص شده مستقر می‌شوند و تمام فضای حسینیه نیز روباز است. قسمت خواهران و برادران به گونه‌ای طراحی شده تا افراد با فاصله حضور پیدا کنند. برای رسیدن صدا نیز باند‌های متعدد و همچنین تلویزیون‌های شهری پیش‌بینی شده است. برای بخش برادران، موکت و خواهران صندلی تهیه شد تا مردم روی زمین ننشینند. در مجموع، فضایی بیش از ۲۰ هزار متر مربع پیش‌بینی شده تا افراد عزاداری کنند. هزینه‌های ما نسبت به زمان برگزاری عزاداری در حسینیه خودمان، حدوداً ۳ برابر شده است.»
عزاداری شب هشتم محرم هیأت نورالرضا تهران
تورم، هزینه‌هایمان را نسبت به پارسال هم بیش‌تر کرد
هیأت نورالرضا (ع) تهران با مدیحه‌سرایی سیدمهدی حسینی که هر ساله مراسم عزاداری خود را در مسجد امام صادق (ع) اقدسیه یا مسجد امام‌رضا (ع) ازگل برپا می‌کرد، امسال هم مثل سال گذشته به منظور برگزاری مجالس عزاداری با رعایت پروتکل‌ها مراسم خود را در فضای باز حوزه علمیه امام خمینی (ره) و مسجد امام رضا (ع) برگزار می‌کند. محمود مدینه‌نگاه، مسئول این هیأت می‌گوید: «برای برپایی مراسم‌های امسال از ظرفیت صحن مسجد که دارای سقفی ۶ متری است، برای حضور ۳۰۰ نفر استفاده می‌کنیم و در فضای باز بیرون نیز ۱۰۰۰ نفر مستقر خواهند شد که برای بخش خواهران صندلی با فاصله در نظر گرفته شده است.»
او ادامه می‌دهد: «برای فراهم‌سازی شرایط مناسب به منظور بهره‌برداری مردم در فضای باز، موکت، تلویزیون شهری و باند‌های متعدد تهیه کردیم. خادمان هم در طول مراسم دقت نظر دارند تا فردی حتی برای یک دقیقه نیز ماسک خود را برندارد. پذیرایی در مدت زمان مراسم تنها به صورت آب معدنی است. برای سینه‌زنی نیز طی جلسات توجیهی بناست مداحان جلسه مدیریت لازم را داشته باشند تا افراد، سر جای خود و بدون هیچ تغییر مکانی به عزاداری بپردازند. مجموع این اقدامات موجب شده تا هزینه‌های ما نسبت به زمان برگزاری هیأت در گذشته ۳ برابر و نسبت به سال قبل هم که در این فضا برگزار کردیم ۲ برابر شود که دلیل آن، افزایش قیمت‌ها و تورم موجود است.»
مراسم عزاداری اجتماع عشیره عاشورا در پادگان ۰۶ ارتش
هزینه هیأت نسبت به دو سال قبل ۱۰ برابر شده است
امسال دو هیأت عزاداری رایةالعباس (ع) و عبدالله بن الحسن (ع) مراسم عزاداری خود را تلفیق کردند تا اجتماع عشیره عاشورا را در فضای ۵۰ هزار متر مربعی پادگان ۰۶ ارتش جمهوری اسلامی با مداحی محمود کریمی و حنیف طاهری برپا کنند. فضایی که پیش از برگزاری هیأت، یک سطح خاکی وسیع بود، اما هیأتی‌ها با عزم و توان خود، کاملاً آن را سیاه‌پوش و کف‌سازی کردند. حسین پنجه‌شاهی از مسؤولان اجتماع می‌گوید: «برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی و بهره‌برداری بهتر مردم، باند‌های متعدد و نورپردازی مناسبی در فضای پیش‌بینی شده به عنوان حسینیه تدارک دیده شده است و با توجه به اینکه مازاد جمعیت حسینیه نیز در فضای کناری مستقر می‌شوند، برای آنان نیز موکت، صوت و نور فراهم کردیم. هزینه‌ها به‌خاطر تورم بالا حداقل سه یا چهار برابر شده است و به لحاظ وسعت و شکل کار ٦ برابر شده است. با تمام اقدامات و برنامه‌های دیگر انجام شده می‌توان گفت هزینه برپایی این اجتماع نسبت به برگزاری مجلس در امامزاده علی‌اکبر (ع) چیذر در سال ۹۸ بالغ بر ۱۰ برابر شده است.»
مراسم عزاداری هیأت رزمندگان اسلام در میدان امام حسین
بعد هر مراسم تجهیزات را جمع و دوباره پهن می‌کنیم
رعایت این دستورالعمل‌ها برای هیأت‌های مذهبی فقط هزینه اضافی نداشته است؛ بلکه در بُعد امنیتی نیز دچار مشکلات عدیده‌ای شده‌اند. در زمان برپایی مجلس در حسینیه‌ها و مساجد، هر شب هیأت‌ها در مکان خود را می‌بستند و برای استراحت می‌رفتند، اما حالا که در فضای باز بوستان‌ها و یا کف خیابان‌ها مجلس برپا می‌کنند، مجبورند در چند شیفت برای حفاظت از تجهیزات هیأت کشیک دهند.
علی‌اکبر مداحی، مدیر ستاد مرکزی هیأت رزمندگان اسلام که امسال هم همچون سال گذشته جلسه خود را در فضای باز میدان امام حسین (ع) برپا کرده است، می‌گوید: «امسال هم با تمکین دستورالعمل ستاد کرونا راهی فضای باز میدان امام حسین (ع) شدیم که البته کیفیت تمام هیأت‌ها از جمله ما به همین دلیل افت کرده است. هیأت‌های بزرگ با رفتن به فضای باز هزینه‌هایشان چند برابر شده است. جدای از این برپایی جلسه در فضای باز موجب شده تا در خصوص امنیت تجهیزات نیز دچار مشکل شویم. ما باند، دوربین، دستگاه ضبط صدا و ... برای جلسه نیاز داریم که در گذشته هر شب در فضای حسینیه می‌ماند، اما با این شرایط در فضای باز مجبوریم تمام وسایل را هر شب جمع کنیم و در فضایی انبار می‌کنیم تا مورد سرقت قرار نگیرد. با این حساب، هر شب موکت‌ها جمع‌آوری می‌شود و سیستم صوت و نور هم کاملاً بسته شده تا سرقت نشود.»
۲ شیفت نگهبان برای حفاظت از وسایل هیأت داریم
البته این اتفاقات شاید در هیأت‌های بزرگتر با توجه به نیرو و تجهیزات و همچنین دسترسی به نهاد‌ها و سازمان‌ها خیلی جدی نباشد و آن‌ها بتوانند گلیم خود را از آب بکشند، اما هیأت‌های کوچک‌تر در این زمینه هم دچار مشکل شده‌اند و هم خسارت‌هایی دیده‌اند. یکی از این هیأت‌ها مکتب القرآن است که در منطقه ۱۵ تهران و یادواره شهدای ۱۵ خرداد مجالس خود را در فضای باز برگزار می‌کند. حمید داوودی از مسؤولان این هیأت می‌گوید: «برای برپایی مراسم عزاداری امسال هزینه‌های ما نسب به سال ۹۸ که در حسینیه بودیم ۱۰ برابر شده است. به جز این، با آن‌که مجلس سال قبل در فضای باز بود، هیچ کدام از امکانات نذری، موکت و پرچم‌ها برای امسال قابل استفاده نبود و مجبور شدیم دوباره همه را خریداری کنیم.»
هیأت‌های کوچک همیشه مورد بی‌مهری سازمان‌های حمایتی مانند تبلیغات اسلامی و اوقاف بوده‌اند و همیشه کمک‌های آن‌ها به سمت هیأت‌های بزرگ رفته است. او می‌گوید: «در این حدود ۲۰ سال فعالیت هیأت هیچ حمایتی از سوی سازمان تبلیغات اسلامی نشدیم و همیشه با کمک‌های مردم جلسه را برگزار کردیم. امسال مجبوریم هر روز بعد از برگزاری مراسم عزاداری صبح، تمام وسایل اعم از موکت، سیم‌های ارتباطی، باند، ویدئو پروژکتور و ... را جمع کنیم؛ چون فضای برگزاری هیأت ما محل رفت و آمد مردم است. برای حفاظت از تجهیزات هم نگهبان داریم. بعد از مراسم شب‌ها نیز تا صبح و شروع جلسه دوم تعدادی از خادمان هیأت در فضای پیش‌بینی شده به عنوان حسینیه می‌خوابند و جدای از آن نگهبان هم داریم تا وسایل هیأت توسط افراد معتاد و ... منطقه سرقت نشود.»
خسارت جانی رخ داده برای خادم یکی از هیأت‌ها
البته به غیر از هزینه و امنیت، مشکلات و مصائب دیگری نیز متوجه هیأت‌های مذهبی برای برپایی جلسه در فضای باز هست. محسن عرب‌خالقی، مداح اهل بیت (ع) از خسارت جانی پیش‌آمده برای خادمان هیأت به منظور برپایی جلسه در فضای باز خبر داده و می‌گوید: «روز دوم محرم به دلیل اعلام مسؤولان ستاد کرونا، مجبور شدیم با هزار و یک مصیبت، مجلس را به خیابان منتقل کنیم، بچه‌های هیأت الزهرا سلام‌الله علی‌ها واقع در میدان خراسان از جانشان مایه گذاشتند تا جلسه به خیابان منتقل شود. یکی از بچه‌های هیأت همان شب از داربست سقوط کرد و مچ پایش خُرد شد و همین الان این خادم سیدالشهدا زیر تیغ جراحی است و بعید است بتواند تا آخر عمر درست راه برود. او با سیدالشهدا (ع) معامله کرد، ولی من نمی‌دانم شما [وزیر کشور]آن دنیا چطور می‌خواهید جواب امام حسین (ع) را بدهید.»
برپایی عزاداری محرم در استان اردبیل
از سوی دیگر برپایی هیأت در فضای باز مشکلات طبیعی دیگری را می‌تواند متوجه جلسه کند. برپایی جلسه در فضای بسیار وسیع و با حضور جمعیت پراکنده مردم به دلیل فاصله‌گذاری‌ها خطر جانی برای عزاداری و یا خطراتی همچون آتش‌سوزی و ... را در پی دارد. روح‌الله عبداللهی، مدیر روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی استان تهران در این خصوص می‌گوید: «این مخاطرات برای هیأت‌ها قابل پیش‌بینی است. به همین منظور از سال گذشته با حضور هیأت‌ها در فضای باز، با هماهنگی با بیمه کوثر، تمام جلسات بیمه حوادث شده‌اند.»
هیأت‌های عزاداری با تمام مشکلات و مصائب ناشی از رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، یک قدم عقب ننشسته‌اند و هر سختی‌ای را به جان خریدند تا با اولویت حفظ جان و سلامتی مردم مجالس عزاداری امام حسین (ع) را در دهه اول محرم برپا کنند. جلسه گرفتند تا حال معنوی مردم خوب شود و با دعا و توسل به ذوات مقدسه، این بیماری نحس و لجباز فروکش کند.
