موضوع همسرآزاری از دیرباز وجود داشته و طبق داستان‌های تاریخی از اقوام مختلف، این موضوع در گذشته هم مشکلاتی را برای زوجین به همراه داشته است. امروزه بر اساس آمار منتشر شده از سوی منابع معتبر، همسر آزاری مردان هم رشد پیدا کرده و این معضلی اجتماعی برای خانواده به حساب می‌آید.
یکی از عواملی که ممکن است تاثیر بسزایی در وقوع همسرآزاری مردان به حساب آید، تغییر الگو‌ها و منابع قدرت است که بر اساس آن، برخی روابط و وابستگی‌های اجتماعی و اقتصادی را دست خوش تحولات کرده است. برخی زن‌ها که به صورت مستقیم در جامعه برای امرار معاش و گذراندن زندگی خود حضور پیدا می‌کنند، دچار دگرگونی‌های شخصیتی می‌شوند که ممکن است تغییرات جسمی، روحی و روانی روی آن‌ها تاثیرات مثبت یا منفی بگذارد.
برخی زن‌ها از چنین شرایطی سوءاستفاده می‌کنند و برخورد خشن و تهدید کردن را حق خود می‌دانند. همسر آزاری مردان به معنا که هر نوع رفتار خشونت آمیزی که زن بر مرد خود اعمال کند را شامل می‌شود. یکی از اصطلاحات حقوقی که در این قضیه استفاده می‌شود، مصادیق عسر و حرج است. عسر در لغت به معنی سختی و حرج به معنای مضیقه و فشار بکار می‌رود، در توضیح عسر وحرج می‌توان گفت به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد.
مردانی که قربانی همسر آزاری شدند
بنا بر آمار منتشرشده از سوی مرکز ملی آمار ایران، مجموع موارد معاینات مدعیان خشونت جسمی توسط همسر در بهار، تابستان، پاییز و زمستان ۹۹ حاکی از آن است که در سال گذشته تعداد ۸۰ هزار و ۱۸۷ مورد معاینه جسمانی در این خصوص توسط پزشکی قانونی انجام شده است که سهم زنان مدعی همسر آزاری جسمی از این معاینات ۷۷ هزار و ۹۶ مورد معاینه و سهم مردان مدعی همسرآزاری جسمی ۲هزار و ۹۹۱ مورد معاینه بوده است.
در واقع زنان مدعی همسرآزاری جسمی، ۹۶ درصد و مردان مدعی همسرآزاری جسمی ۴ درصد از کل معاینات مربوط به مدعیان همسرآزاری جسمانی پزشکی قانونی طی سال ۹۹ را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین با توجه به آمار منتشرشده، درمجموع ۵۸۵ هزار و ۳۷۴ مورد معاینه مربوط به نزاع فیزیکی در سال گذشته در پزشکی قانونی انجام شده است که ۱۳.۶ درصد از این معاینات به مدعیان همسرآزاری جسمی معطوف می‌شود.
اگرچه موارد معاینه نزاع فیزیکی در سال ۹۹ در قیاس با سال ۹۸ با تعداد ۵۸۲ هزار و ۵۶۷ مورد معاینه، روند افزایشی داشته است، اما در عین حال موارد معاینات مربوط به مدعیان همسرآزاری جسمی در سال ۹۹ در قیاس با آمار سال ۹۸ (تعداد ۸۵ هزار و ۳۵۷ مورد معاینه) کاهش داشته است. این روند کاهشی هم در موارد معاینه زنان مدعی همسرآزاری جسمی و هم در موارد معاینه مردان مدعی همسرآزاری جسمی دیده می‌شود.
سال ۹۹، ۱۸۲ مورد معاینه به معاینات مدعیان همسرآزاری روانی انجام شده که ۱۰ مورد از این ۱۸۲ مورد معاینه برای مردان مدعی همسرآزاری روانی و ۱۷۲ مورد برای زنان مدعی همسرآزاری روانی انجام شده است.در سال ۹۸ از ۱۵۲ مورد معاینه انجام شده بر روی مدعیان همسرآزاری روانی، ۴۹ مورد معاینه سهم مردان و ۱۰۳ مورد سهم زنان بود.
انوع همسر آزاری
برخورد نامتعارف زن‌ها با اعضای خانواده خود، دلایل بسیاری مانند بی انضباطی، بد اخلاقی، نبود خود کنترلی به علت مشکلات متعهد روحی و روانی، از روی عمد و غرض و موارد دیگر است. همسر آزاری جرم است و زن و مرد باید این نکته مهم را به خوبی درک کنند که در صورت تخطی از چارچوب مسائل زندگی متاهلی، هر کدام می‌توانند اقدام به شکایت کنند و موضوع را از طریق قانون به سامان رسانند.
همسرآزاری انواع مختلفی دارد که با شیوه‌های گوناگون موجب ناراحتی و آزار و اذیت همسر می‌شود. همسرآزاری اقتصادی به این نحو است که محدودیت و تنگنا‌های مالی به وجود می‌آید. مورد دیگر همسر آزاری جسمی مانند صدمه زدن است. یکی از بیشترین نوع همسرآزاری، نوع کلامی آن است که فرد به همسر خود فحاشی یا نوع دیگر آن، تحقیر کردن همسر است که جایگاه و رتبه همسر خود را در پیش دیگران خدشه‌دار می‌کند. همسرآزاری روانی، مورد دیگری است که ممکن است به شکل تهدید باشد و همسر خود را بترساند.
بداخلاقی و بدزبانی که در مطالب فوق به آن اشاره شد، دو عامل بسیار زننده و بد در بین زوجین است که ممکن است بخاطر فشار‌های اقتصادی که در جامعه بر زن وارد می‌شود این رویداد رخ دهد و تا دشمنی بین یک دیگر پیش رود. یکی از دستورات قرآن کریم برای حل و فصل درگیری و همسرآزاری، صبر زوجین است. قرآن کریم وعده داده، کسانی که در مقابل بداخلاقی و بدرفتاری همسر خود صبور باشند، علاوه بر حفظ و نگهداری زندگی خود، خداو. ند پاداش بزرگی را عنایت خواهد کرد.
قانون در مورد همسر آزاری چه می گوید؟
قانون هم در خصوص همسرآزاری وارد شده و قوانین مختلفی را به تصویب رسانده تا با این کار، موجبات کاهش همسرآزاری را فراهم کند. در تبصره یک ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری آمده است، زیان معنوی عبارت از صدمات روحی یا هتک حیثیت و اعتبار شخصی، خانوادگی یا اجتماعی است. دادگاه می‌تواند علاوه بر صدور حکم به جبران خسارت مالی، به رفع زیان از طرق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید و امثال آن حکم کند.
قانون مشخص و کاملی در خصوص همسرآزاری مردان تعریف نشده، اما قانون بصورت مفصل درباره دیه اعضای بدن در صورت آسیب دیدن پرداخته است. اگر رفتار مرتکب باعث آسیب و عیبی در بدن نشود، و اثری روی بدن برجای نگذارد، ضمان (عهده گرفتن مالی بر ذمه دیگری) منتفی است و در موارد عمدی، اگر طرفین به صلح نرسند، مرتکب به حبس یا شلاق تعزیری درجه هفتم محکوم خواهد شد.
یکی از مهم‌ترین و پُرآسیب‌ترین جراحات مربوط به سر و صورت است که کلمات حقوقی آن‌ها شامل حارصه (خراش پوست بدون آنکه خون جاری شود) دامیه (جراحتی که اندکی وارد گوشت شده و همراه با جریان کم یا زیاد خون باشد) متلاحمه (جراحتی که موجب بریدگی عمیق گوشت شد) سمحاق (جراحتی که به پوست نازک روی استخوان رسد) موضحه (جراحتی که پوست نازک روی استخوان را کنار زند و استخوان نمایان شود) هاشمه (عملی که باعث شکستگی شود) مُنَقَله (جنایتی که درمان آن با جابه‌جایی استخوان امکانپذیر است) مامومه (عملی که به کیسه مغز رسد) دامغه (صدمه‌ای که کیسه مغز را که کیسه مغز را پاره کند) هستند که برای هر کدام بر اساس قانون مجازات اسلامی حد معینی برای پرداخت دیه معلوم شده است.
صدمه گوش، بینی، درون دهان، لب و زبان جزو جراحات سر و صورت حساب می‌شوند و میزان لطمه وارده و طول و عرض جراحت، ملاک تعیین دیه برای موارد فوق نیست و تاثیری ندارد. همچنین اگر جنایت موضحه رخ دهد و پس از درمان اثری از خود روی صورت جا گذارد، علاوه بر دیه موضحه، یک هشتادم دیه ثابت هم باید پرداخت کند، اما اگر لطمه موضحه اثری باقی نگذارد، علاوه بر دیه موضحه، یک صدم دیه کامل را باید بپردازد.
جائقه جراحتی است که با وارد کردن وسیله به درون بدن مانند شکم، سینه، پشت و پهلو، ایجاد می‌شود و اگر وسیله مورد استفاده، از یک طرف وارد و از سوی دیگر خارج شود، دو جراحت جائقه حساب می‌شود همچنین در صورتی که در این نوع جراحت به اعضای درونی بدن لطمه‌ای وارد یا اعضایی از بین رود، علاوه بر دیه جائقه، دیه یا اَرش هم محاسبه می‌شود.
در قانون حمایت از خانواده به موارد از جمله دادگاه خانواده، مشاوره خانواده، طلاق و ازدواج، حضانت و نگهداری اطفال و نفقه، حقوق وظیفه و مستمری، و مقررات کیفری اشاره شده است که هدف اصلی از وضع این قانون تحکیم بیشتر خانواده است.
یکی از ماده مهم این قانون، ماده ۱۰ قانون حمایت از خانواده است که متذکر می‌شود دادگاه می‌تواند برای فراهم کردن فرصت صلح و سازش، جلسه دادرسی را به درخواست زوجین یا یکی از آن‌ها حدکثر برای دو بار به تاخیر اندازد.
