مجموع واکسنهای تزریق شده در دو نوبت تاکنون کمی بیش از ۶۰ میلیون دُز در کشور است، در حالی که کمی بیش از ۱۷ میلیون نفر در کشور هر دو نوبت واکسن کرونا را تزریق کردهاند. نکته مهم اینکه بر اساس گفتههای متخصصان مصونیت مناسب در برابر ویروس کرونا تقریبا دو هفته پس از تزریق دوز دوم واکسن حاصل میشود و در واقع نمیتوان بر آمار مجموع واکسنهای تزریق شده تاکید کرد و آمارهای عجیب واکسیناسیون ۷۰ درصدی را به خورد جامعه داد.
در حال حاضر میزان رعایت پروتکلهای بهداشتی، شامل رعایت بهداشت فردی، استفاده از ماسک، رعایت فاصله گذاری و تهویه مناسب، کمی بیش از ۴۵ درصد است. این میزان رعایت یا در واقع عدد کمتر از ۸۰ درصد تقریبا به بی معنی است و میتوان به طور قطع گفت که خبری از رعایت پروتکلهای بهداشتی در جامعه نیست.
اگرچه واردات مناسب واکسن کرونا در دولت سیزدهم سرعت گرفت و این روند مناسب منجر به تزریق روزانه بیش از یک میلیون دُز واکسن کرونا در روز شد، اما نکته قابل تامل در هفتههای اخیر این است که رکورد تزریق روزانه بیش از ۱.۵ میلیون دُز فقط چند بار اتفاق افتاد و اگر این حجم از تزریق روزانه در کشور رخ نداده، به دلیل کمبود واکسن کرونا نیست و باید ریشه مشکل را در نوع مدیریت یا اقناع جامعه جستوجو کرد.
قطعا مجلس شورای اسلامی و اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس باید این موضوع را مد نظر قرار دهند که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دستگاههای تبلیغاتی آن چرا هنوز نتوانستهاند در اقناع جامعه، بدون اعمال فشار و زور اقدام کنند.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حالی با بیخیالی جامعه برای واکسیناسیون کرونا مواجه شده که خود از سایر امور جاری این وزارتخانه نیز غافل شده و تقریبا همه چیز صرفا بر مدار واکسیناسیون کرونا میچرخد و این چیزی جز پنهان شدن پشت اقدام مناسب دولت سیزدهم برای واردات واکسن کرونا نیست.
*جای خالی سواد رسانهای در جامعه
امین رفیعیپور معاون آموزشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در گفتوگو با فارس، درباره راهکار حل این معضل گفت: این واکسن هراسی که در جامعه وجود دارد، به دلیل نبود سواد رسانهای مناسب است. به عبارت دیگر مردم کشور ما باید سواد رسانهای خود را ارتقا دهند و تفکر نقادانه منطقی نسبت به موضوعهای مهم پیدا کنند.
وی ادامه داد: تفکر نقادانه در این زمینه به موضوعی اطلاق میشود که مخاطب بداند کدام اطلاعاتی که به دست میآورد دقیق و درست است یا اینکه نادرست. لذا چنین موضوع مهمی مستلزم این است که مشاهده شود آن اطلاعات از کجا دریافت میشود.
معاون آموزشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور اظهار داشت: در این وهله وظیفه وزارت بهداشت این است که موقعیتی ایجاد کند تا به مردم آموزش صحیح و درست ارائه شود. همچنین ارگانهای وابسته نظیر سازمان نظام پزشکی، نظام روانشناسی و مشاوره و... وارد میدان شوند و با اطلاعرسانی دقیق کاری کنند که مردم از مزایای واکسن باخبر و همچنین از آموزشهای لازم بهره ببرند.
*وزارت بهداشت اهمیت واکسیناسیون را تبیین کند
رفیعیپور ادامه داد: مردم باید علاوه بر مزیتهای واکسن بدانند در حال حاضر چند نوع واکسن کرونا موجود است، عوارض واکسنها چیست و انجام ندادن واکسیناسیون چه مشکلاتی میتواند ایجاد کند. پس باید همه اطلاعات درباره واکسنها از سوی وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت جامعه به خوبی و به صورت کامل تبیین و آموزش داده شود.
وی اضافه کرد: افرادی که با واکسیناسیون مخالف هستند اخبار و اطلاعات را از مسیرهای نادرست دریافت میکنند. لذا اگر به مردم این باور ارائه شود که واکسیناسیون امری است که سالهای طولانی برای مردم در سراسر دنیا به انجام رسیده است و همه مردم نیز خطرات ناشی از استفاده نکردن از آن را میدانند، به راحتی آن را پذیرفته و واکسیناسیون را انجام میدهند.
معاون آموزشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور خاطرنشان کرد: متأسفانه یکسری اطلاعات نادرست از خبرگزاریهای غیرموثق که بیشتر آنها ارتباط با منابع نادرست دارند، دریافت میشود که به مردم القا میکنند اگر واکسن بزنیم ممکن است فلان اتفاق بیفتد؛ لذا این اطلاعات نادرست باعث خواهد شد تا مردم فکر کنند که واکسن مضر است.
رفیعیپور در پاسخ به این سؤال که باید با رسانهها، گروهها یا افرادی که واکسن نزدن را در جامعه میپراکنند و نسبت به تزریق آن دلزدگی ایجاد میکنند، چه رفتاری شود گفت: در روانشناسی سلامت موضوعی وجود دارد که بر اساس آن باید آموزشها به موقع ارائه و همچنین زیرساختها تعریف شوند؛ پس از آنکه موضوعات ضروری اعلام شدند، در صورت رعایت نکردن آنها تنبیه در نظر گرفته شود.
وی ادامه داد: به طور مثال کسانی که واکسن نمیزنند باید جریمه شوند، زیرا موضوع واکسیناسیون تنها به فردی که نمیخواهد واکسن دریافت کند ارتباط ندارد، بلکه موضوع مهمتر سلامت عموم جامعه است؛ یک فرد نمیتواند بگوید که من واکسن نمیزنم، چون برای انجام امورات مانند رفتن به بانک یا مکانهای عمومی دیگر ویروس به سایرین انتقال مییابد که به نظر بنده جریمههای بازدارنده در این زمینه موضوعی مهم به شمار میآیند.
*نقش دستگاه اطلاعرسانی وزارت بهداشت در موضوع واکسیناسیون
معاون آموزشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در باره وظایف رسانهها به خصوص صدا و سیما که امکانات بیشتری در زمینه اقناع اطلاعرسانی در اختیار دارند افزود: به نظر بنده رسانهها به ویژه صدا و سیما باید از کارشناسان مجرب پزشکی، روانشناسی و همچنین جامعهشناسی دانشگاهی دعوت به عمل آورند و مزایای واکسیناسیون را توضیح دهند؛ در این صورت است که میتوان گفت رسانه نقش مهمی در زمینه واکسیناسیون جمعی ایفا میکند. از سوی دیگر دستگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت باید به وظایف خود در این زمینه به خوبی عمل کند.
رفیعیپور گفت: رسانه میتواند رفتارهای مناسب مردم را با رفتارهای ناشایست جایگزین کند، لذا با اطمینان میتوان گفت تأثیر گذاری رسانهها بسیار بالا است.
وی در باره نحوه رفتار وزارت بهداشت با گروهها و افرادی که در سطح جامعه واکسنگریزی را تبلیغ و نوعی بدبینی را در جامعه ایجاد میکنند، تصریح کرد: این وزارتخانه باید به صورت جدی و سریعا اطلاعیه دهد و اعلام کند که اقدام این گروهها یا افراد اشتباه و برخلاف سلامت عمومی جامعه است؛ لذا چون این موضوع بر عموم جامعه تأثیر بد میگذارد میتوان برای آنها مجازات در نظر گرفت.
معاون آموزشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور اظهار داشت: ما نمیتوانیم اجازه دهیم عدهای که با میل خود واکسینه نشدهاند، وارد جامعه شوند و سلامت عموم مردم را در معرض خطر قرار دهند. همه متولیان اصلی و مقامهای کشور خود واکسن زدهاند که این موضوع نشان دهنده اعتماد به واکسنها است.
رفیعی پور در پایان تصریح کرد: ما نمیتوانیم بگوییم داخل یک کشتی هستیم و یک فرد بخواهد قسمت زیرین خود را سوراخ کند و هیچ اتفاقی نیفتد؛ این طور نیست و با این اقدام دیگران آسیب میبینند و غرق خواهند شد. لذا تاکید بر این است افرادی که واکسن نمیزنند از دریافت خدمات اجتماعی محروم شوند.
*لزوم اقناع خانوادهها برای واکسیناسیون دانشآموزان
شیوه اطلاع رسانی نامناسب از یک سو و عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی از سوی دیگر منجر به هشدار کارشناسان درباره احتمال وقوع پیک ششم کرونا شده است. این موضوع را میتوان از آمارهای رعایت پروتکلهای بهداشتی به خوبی درک کرد.
در این شرایط که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دستگاه اطلاع رسانی این وزارتخانه از ضعف رنج میبرد، انعکاس مواردی مانند واکسیناسیون ۷۰ درصدی جامعه و جشن واکسیناسیون که توسط شخص وزیر بهداشت مطرح میشود، نتیجهای جز بیخیالی جامعه و عادی انگاری روز افزون کرونا نخواهد داشت. موضوعی که به وضوح میتوان در بطن جامعه و کف خیابان و پاساژها مشاهده کرد.
در همین شرایط که اقناع خانوادهها برای واکسیناسیون دانش آموزان مورد غفلت واقع شده و به انتشار فیلمهای تبلیغاتی بسنده میشود، چرا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تلاشی برای انتشار اسناد و مقالات معتبر برای واکسیناسیون دانش آموزان نمیکند؟ کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ در این شرایط چه وظیفهای دارد و چرا اعضای این کمیته، تلاشی برای اقناع خانوادهها از راه برگزاری نشستهای خبری و انتشار مقالات علمی نمیکنند؟