بیماری‌های شایع فصل زمستان؛ از شباهت تا تفاوت علامت‌ها

با توجه به ورود به فصل پاییز بیماری هایی مثل آلرژی، سرماخوردگی، آنفلوانزا شایع می شود و افزایش ابتلا به این بیماری های آلرژیک و تنفسی در پاندمی کرونا، منجر به گمراهی و گاها سهل انگاری در پیگیری درمان به دلیل تشابه علائم بیماری‌ها می شود.

برای مثال فرد با ظهور علائمی مانند عطسه و آبریزش بینی متصور می شود که به آلرژی مبتلا شده در حالیکه ممکن است این علائم، نشانه های بیماری آنفلوانزا باشند، یا فرد دچار تب و بدن درد است و تصور می‌کند به کرونا مبتلا شده در حالیکه به سرماخوردگی مبتلاست. با شناخت انواع علائم و شدت و مدت زمان نهفتگی و بروز این علامت ها می توان به شناخت دقیق بیماری پی برد.

تفاوت میان ویروس کرونا با آنفلوانزا

مهین جمشیدی، متخصص عفونی و استاد گروه بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: به دلیل آغاز فصل سرد و همه گیری کرونا امکان ابتلا به بیماری هایی مثل آلرژی، کرونا، آنفلوانزا و سرماخوردگی که از نظر بالینی علائم مشابهی دارند، افزایش پیدا می‌کند اما با بررسی دقیق تر علائم این بیماری‌ها میتوان ابتلا به هر بیماری را تشخیص داد. 

جمشیدی گفت: شروع بیماری در آلرژی معمولاً به شکلی است که فرد با استشمام یک بو یا خوراکی خاص، علائمش بروز پیدا می‌کند. شروع بیماری در سرماخوردگی نیز معمولاً حالت تدریجی دارد به شکلی که فرد نمی‌تواند زمان دقیقی را برای آغاز علائم بیماری اش بیان کند.

او ادامه داد: در آنفلوانزا و کرونا به گونه‌ای است که علائم پس از ارتباط با فرد مبتلا در شخص، ظهور پیدا می‌کند. شروع بیماری در کرونا تدریجی و سپس ناگهانی است. ابتدا با علائم عمومی مثل ضعف و بی حالی آغاز می‌شود و پس از گذشت مدتی علائم تنفسی ظهور پیدا می‌کند، اما در بیماری آنفلوانزا شروع بیماری به صورت ناگهانی است و بیمار از همان ابتدا شاهد علائم کاملا مشخص است.

تب و لرز

این متخصص بیماری‌های عفونی در مورد تفاوت بیماری آلرژی، کرونا، آنفلوانزا و سرماخوردگی تصریح کرد: مهمترین علائمی که در هر چهار بیماری وجود دارد و می‌تواند در تشخیص به ما کمک کند، تب و لرز است. بیشترین موارد بروز تب و لرز در آنفلوانزا و کرونا مشاهده می‌شود. تب در این بیماری ها همراه با لرز شدید است و منجر به بیقراری بیمار می‌شود. در سرماخوردگی معمولاً تب و لرز‌های شدید وجود ندارد و حتی در صورت بروز تب به دلیل شدید نبودن، بدون درمان و خود به خود از بین می‌رود. در آلرژی نیز تب و لرز به ندرت و بسیار خفیف وجود دارد.

سرفه

جمشیدی در مورد تفاوت علائم تنفسی مثل سرفه در این چهار بیماری بیان کرد: سرفه در آلرژی شایع است. سرفه‌های آلرژیک طولانی هستند و به دلیل مواجهه با یک ماده و یا بوی خاص در فرد ایجاد می‌شوند؛ هرچه این مواجهه بیشتر باشد، شدت سرفه نیز افزایش پیدا می‌کند تا جایی که باعث کلافگی فرد می‌شود.

او افزود: در سرماخوردگی ممکن است سرفه وجود نداشته باشد و اگر هم بود بسیار کم است. در کرونا نیز سرفه از اولین علائم آغاز بیماری است، اما این در همه بیماران یکسان نیست. سرفه در کرونا ابتدا خشک است و سپس تبدیل به سرفه‌های خلط دار می‌شود. در آنفلوانزا نیز سرفه وجود دارد، اما در ابتدای بیماری بروز پیدا نمی‌کند و به تدریج و با ادامه دار شدن بیماری افزایش پیدا می‌کند.

تنگی نفس و خس خس سینه

این متخصص بیماری‌های عفونی ادامه داد: تنگی نفس از دیگر علائم این چهار بیماری است در آلرژی، تنگی نفس و خس خس سینه بدون سرفه وجود دارد و فرد به دلیل تجربه‌های قبلی متوجه نوع خاص تنگی نفس به دلیل آلرژی می‌شود. بیماران مبتلا به سرماخوردگی مشکل تنگی نفس ندارند. مبتلایان به کرونا نیز در ابتدای بیماری تنگی نفس ندارند اما با پیشروی بیماری، مشکلات تنفسی شان روند افزایشی و صعودی پیدا می‌کند. این بیماران همزمان با بروز تنگی نفس با درد قفسه سینه و سرفه نیز مواجه می‌شوند. در بیماری آنفلوانزا نیز در روز‌های ابتدایی بیماری، تنگی‌نفس وجود ندارد اما در مواردی که بیماری درمان نشود و پیشرفت کند، تنگی نفس و سرفه به صورت همزمان مشاهده می‌شود.

بدن درد و ضعف عضلانی

جمشیدی گفت: از دیگر علائم مشابه در این چهار بیماری می‌توان به بدن درد و ضعف‌های عضلانی اشاره کرد. در آلرژی، بدن درد وجود ندارد. در مبتلایان به سرماخوردگی نیز بدن درد شایع نیست و فرد مبتلا احساس کسالت و بیحالی خفیفی دارد. این در صورتی است که در بیماری آنفلوانزا، بدن درد و ضعف عضلانی یکی از اصلی‌ترین علائم بروز بیماری است و از همان ابتدا فرد را آزار می‌دهد. در کرونا نیز بدن درد و ضعف عضلانی از علائم ابتلا به بیماری است. این درد در نقاط مختلف بدن افراد در روز‌های مختلف بروز پیدا می‌کند و به صورت متمرکز و منتشر وجود دارد. 

حس بویایی و چشایی

جمشیدی تصریح کرد: درگیری حس بویایی و چشایی از دیگر علائم کمک کننده به تشخیص دقیق بیماری است. بویایی افراد مبتلا به بیماری‌های آلرژیک دچار مشکل می‌شود. در سرماخوردگی، حس بویایی و چشایی تغییر زیادی پیدا نمی‌کند و اگر مشکلی هم پیش بیاید بسیار خفیف است و خیلی سریع برطرف می‌شود. در آنفلوانزا نیز بروز مشکلاتی در بویایی و چشایی موقتی و گذراست، اما در کرونا یکی از اصلی‌ترین علائم این بیماری است  و ماندگاری طولانی مدتی دارد.

او افزود: تغییر در حس بویایی و چشایی در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ متفاوت است. در برخی افراد این حس از بین می رود در برخی موارد چشایی افراد حساس می‌شود و طعم های بد را بیشتر از طعم های متداول احساس‌ می کنند. در مواردی هم حس بویایی افراد قوی تر از قبل می‌شود و بوهای نامطبوع را بسیار بیشتر احساس می‌کنند.

عطسه و آبریزش بینی

جمشیدی بیان کرد: عطسه و آبریزش بینی از دیگر علائم مشترک بین این چهار بیماری است. در روزهای ابتدایی پاندمی کرونا متخصصان، عطسه و آبریزش بینی را جزو علائم کرونا نمی‌دانستند اما پس از گذشت زمان و بروز طیفهای گسترده علائم این بیماری، مشخص شد که در برخی موارد اولین علائم ابتلا به کرونا عطسه و آبریزش بینی همراه با قرمزی چشم است.این علامت گمراه کننده تر از سایر علامت‌هاست چون در هر چهار بیماری بروز پیدا می‌کند. در سرماخوردگی و آنفلوانزا نیز عطسه و آبریزش بینی وجود دارد. در آلرژی این علامت ها به صورت قابل توجهی و همراه با خارش چشم به وجود می آید.

مشکلات گوارشی

این متخصص بیماری های عفونی گفت: بروز علائم گوارشی در هر چهار بیماری، کمتر از سایر علامت‌ها است. در سرماخوردگی شاهد علائم خفیفی مثل حالت تهوع و استفراغ خواهیم بود. در کرونا بروز علائم گوارشی شایع است و همراه با بیماری‌های تنفسی اتفاق می افتد. علائمی مانند اسهال استفراغ و تهوع از شایعترین علامت های گوارشی مبتلایان به کروناست. در آلرژی مشکلات گوارشی، به ندرت مشاهده می شود. در آنفلوانزا نیز به صورت خفیف نمایش پیدا می کند.

احتمال ابتلای همزمان به کرونا و آنفلوانزا وجود دارد

 جمال میرزایی، متخصص عفونی و فلوشیپ فوق تخصصی نقص ایمنی، سرطان و پیوند در مورد افزایش موارد ابتلا به آنفلوانزا و سرماخوردگی و کرونا اظهار کرد: با توجه به سرد شدن هوا ما شاهد بروز انواع بیماری‌های تنفسی مثل انواع سرماخوردگی‌، آنفلوانزا و... خواهیم بود اما با همه گیری کرونا، نمیتوان بسیار جزئی و دقیق، تفکیکی بین کرونا، آنفلوانزا و سرماخوردگی در نظر گرفت زیرا این بیماری‌ها در بسیاری از علائم، اشتراک بسیار زیادی دارند.

میرزایی بیان کرد: در سرماخوردگی عادی معمولا با علائم بسیار خفیفی مثل ضعف، بیحالی و آبریزش بینی و ... مواجه می‌شویم. این در حالی است که این علائم در بیماری آنفلوانزا با علائم دیگری مانند بدن درد شدید و تب‌های بالا همراه است.

این متخصص بیماری‌های عفونی بیان کرد: در کرونا علاوه بر ظهور علائم شدیدتر آنفلوانزا و سرماخوردگی، علائمی مانند بد شدن حال عمومی، از دست دادن بویایی، درگیری‌های ریوی و ... ظهور پیدا می‌کند و میتوان تفکیکی نسبی بین این علائم در نظر گرفت اما باز هم افراد باید بروز هر بیماری تب دار تنفسی را کرونا و آنفلوانزا قلمداد کنند و احتیاط‌های جدی مثل تاکید بر قرنطینه را جدی بگیرند تا اینکه با انجام تست پی سی آر خلاف آن ثابت شود.

این متخصص بیماری‌های عفونی بیان کرد: اگر دانش آموزانی که به مدرسه می‌روند دچار علامت‌هایی مثل تب و آبریزش بینی و به طور کلی علائم سرماخوردگی شدند، باید از حضور در مدارس خوددداری کنند تا باعث انتقال بیماری به سایر دانش آموزان نشوند.

میرزایی گفت: انجام تست پی سی آر برای هر کسی با هر میزان علائم بیماری، اصلا ضروری نیست و پی سی آر فقط با تشخیص پزشک و در صورت نیاز انجام می‌شود.