حضرت ولی عصر(عج) و آخرین حجّت الهی که خیر اهل الارض
زمان ماست، در سحرگاه نیمه شعبان سال ۲۵۵ (ه. ق) چشم به جهان گشودند و این
شب مبارک که میلاد موفور السرور آن حضرت است، احتمال دارد شب قدر نیز
باشد، همان‌گونه که به برخی اعمال لیالی قدر در این شب نیز سفارش شده
است.(۱) نیمه شعبان، شب مبارکی است که در فضائل شباهت بسیاری به لیالی قدر
دارد و همان‌گونه که در برتری شبهای قدر فرموده‌اند که« فإنّها لیلة آلی
ا... علی نفسه الا یردّ سائلاً له فیها ما لم یسأل معصیة».(۲) در فضیلت شب
نیمه شعبان نیز نبی مکرم اسلام صلی ا... علیه و آله و سلم فرمود که
خداوند در شب نیمه شعبان به اندازه موی گوسفندان قبیله بنی‌کلب بندگانش را
می‌آمرزد: یغفر ا... لیلة النصف من شعبان من خلقه بقدر شعر معزی
بنی‌کلب(۳) و این سخن، کنایه از فراوانی آمرزیده شدگان در آن شب مبارک
است. کلام نورانی دیگری از امام صادق(علیه السلام) نشان می‌دهد نیمه شعبان
نیز در حدّ خویش، شب قدر و واجد یکی از درجات تقدیر امور است. ایشان در
برابری این سنت با لیالی مبارکه قدر فرمود: «انّها اللیلة التی جعلها الله
لنا أهل البیت بإزاء ما جعل لیلة القدر لنبیناصلی الله علیه و آله و
سلم»(۴)؛ همان‌طور که خداوند به پیامبرصلی ا... علیه و آله و سلم شب قدر
مرحمت فرمود، به ما اهل بیت نیز نیمه شعبان را عطا کرد. امام محمد
باقر(علیه السلام) در پاسخ پرسشی درباره فضیلت شب نیمه شعبان فرمود که با
فضیلت‌ترین شب پس از لیلة القدر شب نیمه شعبان است که خداوند در این شب
فضل خویش را بر بندگانش ارزانی می‌دارد و با منّ و کرم خود آنان را
می‌آمرزد، پس برای نزدیکی به خدای سبحان در این شب بکوشید چون خداوند
سوگند یاد کرده است که هیچ سائلی را تا وقتی که امر ناپسند و گناهی
نخواسته است محروم نگرداند: هی أفضل لیلة بعد لیلة القدر؛ فیها یمنح ا...
تعالی العباد فضله و یغفر لهم بمنّه. فاجتهدوا فی القربة إلی ا... (تعالی)
فیها، فإنّها لیلة آلی الله تعالی علی نفسه ألا یرد سائلاً له فیها، ما
لم یسئل معصیة و… فاجتهدوا فی الدعاء و الثناء علی الله (عزّ وجلّ).(۵)
پیامبر گرامی اسلام صلی ا... علیه و آله و سلم نیز شب نیمه شعبان به عایشه
فرمود که در نیمه شعبان اجل‌ها نوشته و ارزاق قسمت می شود و خدای عزّ
وجلّ در این شب بیش از موهای بزهای قبیله بنی‌کلب، بندگانش را می‌آمرزد و
فرشتگان را به آسمان دنیا و از آنجا به زمین نازل می‌کند و در این نزول
ابتدا در مکه فرود می‌آیند: اما تعلمین أیّ لیلة هذه؟ إنّ هذه اللیلة لیلة
النصف من شعبان؛ فیها یکتب اجال و فیها تقسم أرزاق و إنّ الله (عزّوجلّ)
لیغفر فی هذه اللیلة من خلقه أکثر من عدد شعر معزی بنی کلب و ینزل الله
(عزّوجلّ) ملائکة إلی السماء الدنیا و إلی الأرض بمکة.(۶)
راز همتایی لیله میلاد امام زمان(عج) با شب قدر
به گزارش خبرگزاری حوزه، در ادامه این نوشتار آمده است: انسان کامل معصوم
که مصادیق منحصر آن عترت طاهره‌اند عِدل و همتای قرآن حکیم است و براساس
حدیث متواتر ثقلین به هیچ وجه از یکدیگر جدایی نمی‌پذیرند. قرآن تجلّی
کتاب تدوینی خدا و انسان کامل معصوم تجلّی کتاب تکوینی اوست. همان‌طور که
با نزول قرآن در ظرف زمانی معیّن، آن ظرف معهود، قدر یافته و شب قدر
می‌شود، با تجلّی امام معصوم و تنزلش از مخزن غیب الهی در ظرف زمان معیّن،
آن ظرف شخصی قدر پیدا می‌کند و شب قدر می‌شود، زیرا هرچند ممکن است زمان و
زمین به واسطه صدورشان از منبع غیب الهی حَظّی از قداست داشته باشند؛
امّا آنچه مایه شرافت زمان است همانا متزمّن و آنچه مایه فخر مکان است
همانا متمکّن است. بر طبق این بیان جامع، میلاد ولی معصومی که معادل قرآن
مجید است، حقیقت او و نبوّت یا امامت او مستلزم شب قدر شدن خواهد بود. و
برهمین اساس آنچه درباره حضرت صدیقه کبری، فاطمه زهرا(علیهاالسلام) و نیز
درباره میلاد حضرت خاتم الاولیاء(عج) مبنی بر تطابق حقیقت آن ذوات مبارک
با لیلة القدر یا معرفی میلاد آنان به عنوان شب قدر مطرح می‌شود، از سنخ
تمثیل است نه تعیین، همچنان که در دعای شب مبعث رسول اکرم صلی ا... علیه و
آله و سلم سخن از جریان تجلی اعظم به میان می‌آید: اللّهمّ إنّی أسئلک
بالتجلّی الأعظم فی هذه اللیلة من الشّهر المعظّم والمرسل المکرّم.(۷)
روایات معصومان(علیهم السلام) نیز گویای تبیین پیوند ناگسستنی قرآن و
عترت‌اند و همسو با حدیث ثقلین، گواه جدایی ناپذیری این دو حقیقت و احکام
آنها از یکدیگرند. همین پیوستگی در مقام معرفت نیز جریان دارد.
ائمّه(علیهم السلام) برای معرفی خود از قرآن کمک می‌گیرند و برای شناساندن
قرآن از حقیقت خودشان سخن می‌گویند، زیرا هیچ یک را بی دیگری نمی‌توان
شناخت. از آنجا که حضرت خاتم الاوصیاء حجة بن الحسن المهدی(عج) عصاره
فضائل اهل بیت وحی(علیهم السلام) بلکه تمام انسانهای کامل است، ظرف زمانی
تجلّی او از مخزن غیب الهی در نشئه مُلک در میان سایر ایام مبارک و موالید
حجج الهی(علیهم السلام) برجستگی خاص و ویژه‌ای یافته است که در پرتو آن
هم تراز لیالی قدر، بلکه شبی از شبهای محتمل قدر به شمار می‌آید. گویا در
عصر ما که زمان ولایت آن آخرین ولی معصوم است، مقدرات عالم در مراتبی رقم
می‌خورد که از شب میلاد آن حضرت در نیمه شعبان آغاز می شود و در شبهای ماه
مبارک رمضان یکی پس از دیگری تثبیت می‌شود.
عید میلاد امام عصر(عج)
قرآن کریم بزرگداشت و گرامی داشت آیات خدا را از نشانه‌های تقوای قلوب و
صفات متقیان می‌داند: ومَن یُعَظِّم شَعئِرَ اللهِ فَاِنَّها مِن تَقوَی
القُلوب (۸) و وجود گرامی امام معصوم از برترین آیات، نشانه‌ها و شعائر آن
ذوات قدسی الهی است و تکریم و بزرگداشت در ایام میلاد یا شهادت، مصداق
تعظیم شعائر خدای سبحان است؛ اما در بزرگداشت ائمه هدایت به ویژه امام
عصر(عج) کاری شایسته انجام است که در پرتو آن، کشور امام زمان(عج) تا ظهور
حضرتش به قدر امکان از خطرها مصون بماند.
برخی اعمال با نیمه شعبان سنخیت ندارد
برخی از اعمال که در این اعیاد شریف صورت می‌پذیرد، مانند تهیه کیک‌های
بزرگ، چراغانی‌های زیبا و شادباش گفتن، در برخی موارد کاملاً بی‌ارتباط به
میلاد شریف عصاره هستی است، به گونه‌ای که در چین کمونیست، ژاپن یا سایر
ممالک الحادی و در عیدهای موهوم و بی‌اساسی که هیچ بهره‌ای از حقیقت
ندارند، این اعمال انجام می‌شود، در حالی که باید این جشنهای بزرگ و ایام
خجسته را به برنامه‌ها و اعمالی زینت داد که با مولود آن عید پیوند داشته
باشند و چون از دستاوردهای ظهور حضرت بقیة ا... الاعظم(عج) بلوغ عقول
انسانها و کشف گنجینه‌های فهم بشر است، در چنین روزهایی خجسته سزاست به
اموری پرداخته شود که رشد و تکامل فهم و عقل انسانها و منتظران آن حضرت را
تأمین می‌کند.آنجا که تلاش برای فهم و رشد عقل صورت می‌گیرد، شایسته
بزرگداشت عید میلاد حجة بن الحسن(علیه السلام) و جایگاه اهل انتظار است.
منابع:
۱ ـ ر.ک: اقبال الاعمال، ص ۲۱۴
۲ ـ الامالی، طوسی، ص۲۹۷؛ وسائل الشیعه، ج ۸، ص ۱۰۶
۳ ـ فضائل الأشهر الثلاثه؛ ص۶۱؛ بحار الانوار، ج ۹۴، ص ۸۶
۴ ـ الامالی، طوسی، ص ۲۹۷؛ مصباح المتهجد، ص۷۶۲؛ بحار الانوار، ج۹۴، ص۸۵
۵ ـ الامالی، طوسی، ص ۲۹۷
۶ ـ فضائل الأشهر الثلاثه، ص۶۲؛ بحار الانوار، ج۹۴، ص۸۹
۷ ـ البلد الامین، ص۱۸۳
۸ ـ سوره حج، آیه
