پیمان روسها با بغداد چرا بهم خورد؟

به گزارش صراط، این اتفاق برای باراک اوباما اولین خبر خوش در آغاز دولت جدیدش هست زیرا او هنوز عراق مستقل را وامدار تصمیم خود می داند و معتقد است که اگر اقدام او برای خروج ارتش امریکادر سال 2011 از این کشور نبود، هنوز دولت بغداد یک نظام سیاسی تحت الحمایه شناخته می شد. با آنکه گفته می شود این قرارداد 4 میلیارد و دویست میلیون دلاری خرید تسلیحات از روسیه به دلیل رشوه گیری برخی از مقام های طرف عراقی لغو شده اما منابع امریکایی گفته اند که این قرار داد به دلیل اعمال فشار و اعتراض شدید پنتاگون متوقف شده است. بغداد قول داده که به زودی واقعیت ها را روشن خواهد ساخت در همین رابطه یکی از سخنگویان نوری مالکی، نخست وزیر آن کشور گفته است که وی تحقیقاتی را در مورد این قرار‌داد آغاز کرده است.

قرارداد جنجالی دولت مالکی با روس ها یک ماه پیش و پس از دیدار نوری مالکی (راست) با دیمتری مدودف امضا شد براساس این قرارداد، قرار بود روسیه تجهیزاتی از جمله هلی‌کوپترهای تهاجمی و موشک‌های زمین به هوا به عراق بفروشد.خبر اعلام قرارداد تسلیحاتی روسیه و عراق یک ماه پیش در جریان دیدار نخست وزیران دو کشور در نزدیکی مسکو اعلام شد. آن روز تحلیلگران گفتند که این قرارداد به وضوح نشان دهنده آن است که عراق در صدد خرید تسلیحاتی متنوع است و خرید سلاح از روسیه این حس را در میان دولتمردان آمریکا تقویت می‌کند که این کشور تا حدی "عراق را از دست داده است".نباید از نظر دور داشت که دولت روسیه در زمان صدام حسین بزرگترین تامین کننده سلاح نظامی عراق بود.

قرارداد مالکی و پوتین از ابتدا یک «پیمان سیاسی - نظامی» نام گرفت و به باور ناظران، ابعاد سیاسی و نمادین این قرارداد حتی بر جنبه های نظامی آن غلبه داشت گفته می شود،دولت مالکی با نگرانی عمیقی که در رابطه با استراتژی آینده امریکایی ها بویژه در بحران سوریه دارد این قرارداد را با اندیشه همواره سازی بازگشت روسها به خاورمیانه کلید زد.

بنابراین اهداف طرف عراقی در این قرارداد فراتر از مدرن سازی ارتش باید ارزیابی شود.نباید از نظر دور داشت که ظرف یک دهه گذشته و به یمن دو جنگ عراق و افغانستان ، امریکایی ها توانستند ضریب حضور روسها در معادلات این منطقه را به نقطه صفر نزدیک سازند. اما رهبری روسیه(ولادیمیر پوتین) با طراحی رویکرد جدید به مناقشات خاورمیانه بعد از جنگ لیبی و دفاع تمام عیار از سوریه و تقویت پیوندهای مسکو با تهران توانست نگاه مثبت شماری از رهبران منطقه از جمله رهبران عراق را به خود جلب کند.

در همین برهه بود که طرفهای امریکایی و شرکای آنها زنگ خطر شکل گیری ائتلافهای جدید را به صدا در آوردند ائتلافی که به باور آنها بازیگران روس با مشارکت بغداد ، تهران و دمشق در حال مهندسی آن هستند.بنابراین اکنون در فردای متوقف شدن یکی از مهمترین نشانه ها و نمادهای دوستی و نزدیکی روسیه و عراق (قرارداد 4 میلیارد دلاری) این سوال مطرح است که آیا به راستی طرفهای امریکایی با انگیزه جلوگیری از تشکیل ائتلاف های جدید توسط حریفانشان به مقابله با این قرارداد برخاستند.

روسیه هنوز درباره لغو این قرارداد اظهار نظری نکرده است.با این حال رسانه های امریکایی به نقل از برخی کارشناسان روسیه نوشته اند که این اتفاق لطمه ای شدید به اعتبار بین المللی روسیه است و احتمال دارد پوتین که چندین قرار داد نظامی مشابه با کشورهای دیگر بسته است واکنش شدید به تصمیم بغداد و نیز کارشکنی امریکا نشان دهد.

پوتین پیش از این از تفکر دولت عراق در برقراری توازن در سیاست خارجی به شدت استقبال کرده بود.در اوایل ماه گذشته میلادی، مالکی گفت که نمی‌خواهد عراق به "بخشی از سیاست‌های تک قطبی تسلیحاتی کشوری دیگر تبدیل شود".او این سخنان را زمانی مطرح کرد که عراق در حال بازسازی نیروهای نظامی‌اش است

گفته می شود لابی غربگرایان در بغداد نقش زیادی در متوقف ساختن بزرگترین پروژه همکاری مالکی با طرف روسی داشته اند روزنامه های بغداد در روزهای اخیر پاره ای شواهد در این باره ارائه کردند از جمله این که آنها نوشته اند. این گروه از سیاستمداران لیبرال اکنون در پارلمان و مراکز کلیدی عراق حضور دارند و به دلیل حمایت بی دریغ امریکا و کشورهای نفت خیز عرب قدرت تاثیر گذاری بر تصمیمات کشور را دارا هستند. آنها پیش از این با اشاره به قراردادهای تسلیحاتی فعلی این کشور با آمریکا، ضمن انتقاد از او ضرورت خرید تسلیحات از روسیه را زیر سوال بردند. یا آنکه یکی از نمایندگان پارلمان عراق گفته بود که عملیات مقابله با تروریسم که هدف خرید این تسلیحات عنوان شده، نیازمند سرویس اطلاعاتی پیشرفته است نه در اختیار داشتن هلی‌کوپترهای تهاجمی که گفته شده بخشی از قرارداد خرید تسلیحات از روسیه است.

در هر صورت آنچه مسلم است لغو قرار داد بزرگ روسیه و عراق یک اتفاق عادی نبود و به نظر می آید دلایل و عواملی بیش از «شائبه فساد مالی یا رشوه گیری» در آن دخیل باشد. بدون شک وقایع روزهای آینده بخشی از سوالات مربوط به چرایی تصمیم نوری المالکی را روشن خواهد ساخت.