صراط: به جرات می‌توان گفت که «دانشجویان ستاره‌دار» همانند موضوعاتی همچون گرانی و تورم، شاه‌بیت مشترک مناظره‌ها و سخنرانی‌های انتخاباتی برخی نامزدها از سال 88 تاکنون بوده است.
در مناظره سال 88 آنجا که موسوی در سخنانی عنوان کرد "ما چه کار داریم می‌کنیم چه بلایی سر دانشگاه‌هایمان و محیط‌های جوانان و مردم آوردیم که بنده هر جا می‌روم اعتراض است هر جا می‌روم می‌گویند به ما اهانت شده است. این دانشجو را ستاره‌دار کردیم آن را دستگیر کردیم آن یکی را دستگیر کردیم آن را از دانشگاه بیرون کردیم"، احمدی‌نژاد اینگونه پاسخ گفت: «آقای موسوی من بعضی وقت‌ها دلم می‌سوزد یک اطلاعاتی را شما مطرح می‌کنید که می‌دانم از روی بی‌اطلاعی است. من یک موردش را باز می‌کنم برای اینکه معلوم بشود که اطلاعات شما از کجاست. دانشجویان ستاره‌دار از کجا درآمد که آقای موسوی امروز می‌کوبد در کله این دولت و استنادش هم به حرف یک عده‌ای است که من نمی‌دانم این عده کی هستند. موضوع ستاره‌دار در زمان آقای معین درست شد سال 80 یعنی زمان دوست جناب آقای موسوی که امروز هم حمایت می‌کند از آقای موسوی. آنها آمدند از کارشناسی ارشد در برابر قبولی‌ها یک ستاره می‌زدند یک ستاره یعنی شما در آموزش مشکل دارید، پرونده کم است نقص دارد برو برطرف کن، دو ستاره یعنی شما یک مشکلی در کمیته انضباطی داشتید تخلفی داشتید مراعات کنید. این در زمان جناب آقای معین وضع شد در همان سال اول این دولت منتفی شد ما نفی کردیم گفتیم این توهین به دانشجو است وزیر علوم ما این را برداشت آن وقت جالب است آقای موسوی به جای اینکه به دوستانش انتقاد بکند به ما انتقاد می‌کند.من واقعا متاسفم چه طور اینجور شما قاطع قضاوت می‌کنید.»
در مناظره روز جمعه نیز «دانشجوی ستاره دار»، یکی از مسائل مورد مناقشه بین سعید جلیلی و محمدرضا عارف بود. آنجا که عارف پشت تریبون قرار گرفت و پس از اظهاراتش سعید جلیلی به نقد آن پرداخت، او خطاب به عارف گفت: حالا که بحث دانشجوی ستاره‌دار را مطرح می‌کنید، دانشجوی ستاره‌دار از کی مطرح شد؟ وزیر اسبق علوم، آقای توفیقی، فروردین ماه امسال مصاحبه کردند و گفتند این مال زمان ما بود. فراتر از آن این خیلی بی‌سابقه است که وزیر علوم وقت آقای معین نامه‌ای به رییس‌جمهور می‌نویسد که 50 دانشجویی که از یک انجمن اسلامی مستقل جلوی وزارت علوم رفته‌اند و اعتراضی کرده‌اند با آنها برخورد امنیتی، قضایی، اطلاعاتی و سیاسی و حقوقی شود. عرض من این است که چون شما به انصاف می شناسم که این طور بحثها در برخورد با مردم مهم است. زیاد در مورد جریانات سیاسی خاص بحث نمی کنم. برخوردهایی در شکل‌های مختلف صورت می گیرد و بعد آن گونه صحبت می کنیم که انگار آن موقع آن بحثها نبوده است."
در انتخابات امسال اولین بار «محمدرضا عارف» بار دیگر به طرح این مساله پرداخت و اینکه "در سال‌های اخیر دانشجویان را ستاره‌دار کرده‌اند"، اظهاراتی که واکنش وزارت علوم و همچنین مصطفی معین -وزیرعلوم دولت اول خاتمی- را در پی داشت.
اولین واکنش از سوی وزارت علوم با تکذیب ادعای " ستاره‌دارکردن دانشجویان توسط وزارت علوم در سال‌های اخیر"
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری روز 12 خرداد ماه در اطلاعیه ای با خلاف واقع خواندن اظهاراتی تحت عنوان دانشجویان ستاره دار، بازنشستگی استادان و محدودیت فعالیت‌های دانشجویی تاکید کرد: در این زمینه اگر منظور از ستاره‌دار شدن درج علامتی در کنار اسم برخی از پذیرفته‌شدگان آزمون‌های تحصیلات تکمیلی برای رفع نقص مستندات پرونده یا استعلامات از مراجع ذیربط باشد که به افراد اطلاع‌رسانی می‌شود، این موضوع طی سه دهه قبل و در همه دولت‌ها بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1363 وجود داشته است و آمار موجود نیز بیانگر عدم افزایش چنین داوطلبانی است. ضمن آنکه طرح موضوع ستاره‌دار کردن دانشجویان و محرومیت از تحصیل توسط وزارت علوم در سال‌های اخیر کذب محض است.
پاسخ معین به عارف
همچنین مصطفی معین وزیرعلوم دولت اصلاحات نیز روز شنبه 11 خرداد ماه طی یادداشتی به اظهارات محمدرضا عارف در خصوص دانشجویان ستاره‌دار پاسخ داد و گفت: «آقای محمدرضا عارف کاندیدای محترم ریاست‌جمهوری، در جمع دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید‌بهشتی در پاسخ به این سوال یا اتهام که «دانشجویان ستاره‌دار در زمان آقای معین به وجود آمدند، پاسخ شما چیست؟» گفته‌اند: «من اگر رییس‌جمهور شوم، ستاره‌دار بودن را حذف می‌کنم، اگر آقای معین این کار را کرده اشتباه بوده است.»
شگفتا! این همان اتهامی است که برای اولین‌بار آقای احمدی‌نژاد در مناظره تلویزیونی خود در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1388 مطرح کرد و امروز هم با هر انگیزه‌ای در حال تکرار است. به نظر می‌رسد طرح مکرر اینگونه مسائل غیر واقعی، طراحی جریان‌های افراطی یا وابسته به دولت کنونی است که به صورت حساب‌شده، از نامزدهای خاص سوال می‌شود و دامی است که مقابل پای آنان می‌گسترند.
متاسفانه در آن زمان فرصت دفاع داده نشد و بیانیه اینجانب درباره این ادعای کذب، از صدا و سیما پخش نشد؛ هر چند در برخی از روزنامه‌ها انعکاس یافت. آقای عارف در سال‌های 1368 تا 1372 سمت‌های معاون آموزشی و مشاور اینجانب را در وزارت فرهنگ و آموزش‌عالی داشتند و با دیدگاه‌های بنده در دفاع از حقوق دانشجویان و نهاد دانشگاه به‌خوبی آشنا هستند. از قضا رئیس محترم ستاد انتخاباتی ایشان نیز که در سال‌های 1376 تا 1382 معاون آموزشی وزارت علوم بودند، در تدوین بیانیه و تکذیبیه فوق مشارکت داشتند.
به نظر می‌رسد صداقت و شفافیت در پاسخگویی‌ها، به‌حق و انصاف و اخلاق و معیارهای اصلاح‌طلبی نزدیک‌تر باشد؛ ضمن آنکه «تجاهل‌العارف» نیز در شرایط نابسامان کنونی راه به جایی نخواهد برد.
معین در ادامه این یادداشت متن نامه ای که در سال 1388 پس از مناظره تلویزیونی احمدی‌نژاد و موسوی خطاب به ضرغامی رییس صدا و سیما ارسال کرده بود را منتشر می‌کند که در آن آمده بود: «در ارتباط با طرح مسائل خلاف واقع در موضوع دانشجویان ستاره‌دار از سوی آقای دکتر محمود احمدی‌نژاد کاندیدای محترم دوره دهم ریاست‌جمهوری در مناظره تلویزیونی مورخ 13/ 3/ 1388 و نسبت دادن آن به دوره مسئولیت اینجانب در دولت اصلاحات، توضیحاتی به شرح زیر برای روشن شدن افکار عمومی اعلام می‌شود. خواهشمند است دستور فرمایید در زمان برگزاری مناظره کاندیداهای ریاست‌جمهوری به اطلاع عموم رسانده شود.
1- بر اساس روال معمول در اعلام نتایج آزمون کارشناسی ارشد توسط سازمان سنجش، پرونده تعداد معدودی از پذیرفته‌شدگان آزمون (در حدود 10 تا 15 نفر) به دلایل نقص مدارک آموزشی یا شبهه مسائل اخلاقی و انضباطی، مورد بررسی مجدد قرار می‌گرفت که عمدتا نیز پس از رفع نقایص، اشکالات فوق برطرف می‌گردید. از این‌رو به دلیل محدود بودن تعداد و رفع موانع به طور معمول و علیرغم وجود فضای باز سیاسی، هیچ‌گاه این موضوع به یک معضل دانشجویی و اجتماعی تبدیل نشد.
2- با کمال تاسف روال متعارف مذکور در فوق، از همان ابتدای دولت نهم با عنوان جنجالی ستاره‌دار شدن به یک پدیده گسترده سیاسی برای برخورد با دانشجویان فعال سیاسی تبدیل شد. به‌نحوی که بیش از هزار نفر از پذیرفته‌شدگان آزمون کارشناسی ارشد سال 1385 مشمول عنوان ستاره‌دار و عمدتا دچار مشکل در ادامه تحصیل شدند. علیرغم پیگیری‌های متعدد و مراجعه به مراجع ذی‌صلاح و عدم حصول نتیجه، دامنه اعتراضات دانشجویی گسترش و ادامه یافت. بنابر این متذکر می‌شود که پدیده دانشجویان ستاره‌دار و خسارات ناشی از آن در حوزه آموزش عالی و جامعه، اختصاص به دولت نهم داشته و هیچگونه ارتباطی با دوران مسئولیت اینجانب در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دولت اصلاحات نداشته است.»
دانشجوی ستاره‌دار محصول کدام دولت است؟
« دانشجویان ستاره دار محصول کدام دولت است؟» پرسشی که دکتر خدایی رییس سازمان سنجش در پاسخ به آن گفته بود: استعلام از وضعیت دانشجویان قانون مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ربطی به دولت‌ها ندارد.
خدایی در گفت وگو با ایسنا با رد طرح این مباحث که دانشجوی ستاره‌دار زیاد شده است، اظهارکرد: با توجه به آمار سازمان سنجش تعداد دانشجویان ستاره‌دار تغییر نکرده است.
وی با تایید وجود دانشجوی ستاره‌دار، گفت: از بعد از انقلاب اسلامی در کلیه دوران استعلام برای پذیرفته‌شدگان دوره‌های تحصیلات تکمیلی وجود داشته است.
وی با بیان اینکه استعلام از وضعیت پذیرفته‌شدگان دوره‌های تحصیلات تکمیلی از نهادهای اطلاعاتی، کمیته انضباطی دانشگاهها و نیروی انتظامی انجام می‌شود، اظهارکرد: بر اساس نتایج این استعلام‌ها پذیرفته‌شدگان می‌توانند با تعهد یا بدون آن ادامه تحصیل دهند.
خدایی با رد برخی ادعاها که در برخی دولت‌ها دانشجوی ستاره‌دار وجود نداشته است این اظهارنظرها را غیرمنصفانه خواند و افزود: استعلام از وضعیت دانشجویان قانون مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است و ربطی به دولت‌ها ندارد.
رییس سازمان سنجش ادامه‌داد: به عنوان مثال از تعداد 11 هزار پذیرفته شده دوره دکتری 91 حدود 32 تن به عنوان دانشجوی ستاره‌دار معرفی شدند که آنان نیز درخواست تجدیدنظر کرده‌اند بنابراین روند تعداد دانشجویان ستاره‌دار افزایشی نداشته است.
دانشجویان ستاره‌دار یا دارای نقص پرونده
دانشجویان ستاره‌دار اتفاق جدیدی نیست، هر سال براساس روال موجود و با استناد به مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی صلاحیت دانشجویان علاوه بر سنجش علمی از نگاه عمومی نیز سنجیده می شود، نکته‌ای که جعفر توفیقی که امروز ریاست ستاد انتخاباتی عارف را برعهده دارد، خود روزگاری سکان وزارت علوم را در دست داشت، آن را تایید می‌کند و می‌گوید: همیشه این بحث دانشجویان ستاره‌دار وجود داشته که برای بررسی مسائل انضباطی راهکاری وجود داشته باشد و ممکن بود برخی دانشجویان مشمول بررسی پرونده بشوند. این مساله ممکن بود به دلیل مسائل سیاسی یا اجتماعی باشد. فکر می‌کنم این مساله رایج بوده اما حقیقت آن است که حجم زیادی درگیر این مساله نبودند. شاید از تعداد دانشجویان کشور تعداد خیلی انگشت‌شماری مشمول بررسی پرونده انضباطی بوده‌اند که معمولا هم در بازبینی مجدد مشکل حل می‌شد اما حجم این مساله در دولت‌های نهم و دهم واقعا به میزانی نیست که بشود آن را منطقی نامید.
وی با قبول اجرای این طرح در دوران وزارتش گفت: نفی نمی‌کنم که این مساله در دوره اصلاحات وجود داشته است. ممکن بود در آزمون‌های ورودی برخی دانشجویان ستاره‌دار باشند. منتها مفهوم ستاره‌دار به معنی منع از تحصیل یا منع از فعالیت نبود بلکه مفهوم ستاره‌دار به معنی بازبینی مجدد پرونده بود. البته این مساله در دوره اصلاحات هیچ‌گاه به عنوان یک مشکل سیاسی مطرح نبوده است که به خاطر آن انتقاداتی برانگیخته شود چراکه نگاه دولت اصلاحات این نبود که مسائل پیچیده‌تر شوند و حل‌وفصل نشوند. این مساله در دولت‌های نهم و دهم اجتماعی‌تر شد و باعث بروز برخی انتقادات اجتماعی شد. »
دیگر واکنش وزارت علوم به دانشجویان ستاره‌دار
از سوی دیگر حسین شمسیان، مدیر کل حقوقی سازمان امور دانشجویان وزارت علوم نیز پیش از این ، در این باره به مصوبه‌ای در سال 77 اشاره دارد و می‌گوید: در زمان اصلاحات مصوبه‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی با امضای رئیس جمهور وقت به تصویب رسید که بر اساس آن اگر علیه دانشجویی در هر کمیته انضباطی حکمی صادر شود هیچ مرجع دیگری حتی دیوان عدالت اداری که تنها مرجع تظلم خواهی است، حق ورود به این پرونده را ندارد.
البته این مصوبه در زمان فعلی ابطال شده و در حال حاضر طبق هماهنگی وزارت علوم با دیوان عدالت اداری، دانشجویان علیه هر رایی که برایشان صادر شده در دیوان عدالت اداری حق اعتراض دارند و مصوبه زمان اصلاحات در واقع هیچگونه قابلیت اجرایی ندارد.
البته در این سو نیز مسئولان وقت در دولت اصلاحات این مصوبه را به دلیل جلوگیری از قضایی‌شدن پرونده‌ه ای انضباطی در حل موضوع در خود دانشگاهها عنوان کردند.
اما مدیر کل حقوقی سازمان امور دانشجویان با تأکید بر اینکه حتی یک دانشجوی ستاره دار هم نداریم، تصریح کرد: اگر دانشجو به صورت مستند اعلام کند که تمام شرایط پذیرش را از نظر قانونی در مقاطع تحصیلی داشته اما به علت موارد انضباطی این حق از وی سلب شده است، ما آمادگی داریم که از این شخص رفع تظلم کنیم.
وی با تاکید بر باز بودن فضای دانشگاهها نسبت به زمان اصلاحات، گفت: فضای کنونی دانشگاهها اگر نسبت به زمان اصلاحات بازتر نباشد به همان اندازه باز است.
واقعیت این است که موضوع «دانشجویان ستاره‌دار» که اگر قرار بوده است در موارد آموزشی و نقص در پرونده کاربرد داشته باشد، سال‌هاست مفهوم سیاسی به خود گرفته است و نشان از ایجاد مشکل و یا محرومیت تحصیلی برای دانشجویانی است که دارای مشکلات انضباطی هستند و همانطور که سوابق نشان می‌دهد ریشه آن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در برخی موارد مشکلات انضباطی و امنیتی برخی دانشجویان است که فراتر از اراده دولت‌ها در همه ادوار وجود داشته است و به گفته خدایی، رییس سازمان سنجش تعداد این دانشجویان نیز به رغم چند برابر شدن جمعیت دانشجویان کشور، افزایش محسوسی نداشته است.
