صراط: سید عباس عراقچی معاون وزیر خارجه عصر امروز (پنجشنبه) در گفت‌وگو با شبکه خبر یاد و خاطره شهدای هسته‌ای را گرامی داشت و در خصوص راه‌های تحقق بیانات امروز رهبر معظم انقلاب درباره مذاکرات هسته‌ای عنوان کرد: بسیار صحبت‌های دقیق و حکیمانه‌ای درباره مذاکرات در جریان از سوی ایشان بیان شد. تشکر می‌کنم از عنایت ایشان به تیم و ابراز اطمینان ایشان. در ادامه همه پشتیبانی‌های ایشان این بزرگت‌ترین قوت قلب و پشت گرمی ما در مذاکرات بوده است. نکاتی که ایشان فرمودند همان چیزی است که در صحنه عمل اتفاق می‌افتد.
وی ادامه داد: ایشان خطوط قرمز را مشخص می‌کنند. تلاش خود را در 16 ماه گذشته به خرج دادیم که این خطوط قرمز رعایت شود.
* ما هنوز توافق نداریم
معاون وزیر خارجه ما هنوز توافق نداریم و تا رسیدن به توافق فاصله داریم. آنچه در لوزان به آن رسیدیم مجموعه‌ای از راه‌حل‌هاست که از الان به بعد باید روی کاغذ جزییات را بیاوریم. هنوز هیچ چیزی تمام نشده و هنوز مذاکرات به سرانجام خود نرسیده است.
عراقچی با بیان اینکه هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت که تا تیر ماه به توافق نهایی می‌رسیم یا نمی‌رسیم، گفت: ممکن است در جزییات طرف مقابل ما زیاده خواهی‌‌هایی داشته باشند و خواسته‌های غیر منطقی در قالب جزییات مطرح کنند، چون این شیوه‌های مذاکراتی غربی‌هاست که در کلیت یک حرف‌هایی می‌زنند و در جزییات سعی می‌کنند خواستههایی که در کلیت قضیه به آن نرسیدند را در جزییات بیان کنند.
وی خاطرنشان کرد: کماکان تا آخرین لحظه هوشیاری خودمان را خواهیم داشت که به آنچه منافع ملت ایران و تأمین کننده عزت مردم ایران هست، برسیم.
به گفته معاون وزیر خارجه توافق خوب توافقی است که حقوق مردم ایران را در حوزه هسته‌ای تأمین و همه تحریم‌ها را مرتفع و عزت و استقلال ما را حفظ کند در آن صورت است که ما می‌توانیم به یک توافق برسیم.
*در کلان قضیه الان می‌دانیم که چگونه باید مشکلات را رفع کنیم
عراقچی با بیان اینکه برای رسیدن به آن (توافق) هنوز دغدغه و نگرانی داریم، عنوان کرد: در خصوص خواستههایی که آنها داشتند و خطوط کلی که مقام معظم رهبری اشاره کردند، راه‌حل‌هایی پیدا شده، ما در کلان قضیه الان می‌دانیم که چگونه باید این مشکلات را رفع کنیم. ولی این راه‌حل‌ها را دقیقا پیاده کردن و به جزییات آن پرداختن هنوز کار سنگینی را می‌طلبد.
معاون وزیر خارجه گفت: در طول رسیدن به جزییات و تدوین کردن این راه‌حل‌ها و مشخص کردن همه ابعاد آن، ممکن است با موانع و زیاده‌خواهی‌هایی مواجه شویم و ممکن است با درخواست‌هایی مواجه شویم که غیرقابل پذیرش باشد و هنوز فاصله داریم و باید مراقبت کنیم.
* دغدغه‌های مقام معظم رهبری نصب العین ماست
عضو ارشد تیم مذاکره کننده ادامه داد: دغدغه‌های مقام معظم رهبری چه آنچه که به صورت علنی فرمودند و چه آنچه که به ریاست جمهوری و وزیر خارجه در زمان خودش تذکر و رهنمود می‌دهند، همه آنها نصب العین ماست و در چارچوب رفع دغدغه‌ها و نگرانی‌های اصولیمان حرکت می‌کنیم.
*کاری که اتحادیه اروپا اخیرا انجام داد یک تصمیم اشتباه در یک زمان اشتباه بود
معاون وزیر خارجه درباره فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه طرف مقابل ما لجوج و بدعهد و اهل از پشت خنجر زدن هست، با بیان اینکه مصادیق زیادی از این فرمایشات را در مذاکرات به عینه دیده‌ایم، به اقدام اخیر اتحادیه اروپا در اضافه کردن افراد یا شرکت‌های جدید به فهرست تحریم‌ها اشاره و خاطرنشان کرد: در حالی که قرار بوده تحریم جدیدی اضافه نشود، ولی صرفا براساس یک اختلاف تفسیر در رابطه با توافقنامه ژنو، اینها سوء استفاده‌هایی را کردند و افراد و شرکت‌های جدیدی را به فهرست تحریم‌ها اضافه کردند.
وی این اقدام را از جمله مصادیق بدعهدی و بدقولی ها در جریان مذاکره برشمرد و افزود: البته در این زمینه اختلاف تفسیر وجود دارد، ولی اینها از نظر ما حتما تحریمهای جدید هست.
عراقچی تصریح کرد: کاری که اتحادیه اروپا اخیرا انجام داد یک تصمیم اشتباه در یک زمان اشتباه بود، حتما تأثیرات خود را در زمانی که ورود به جزییات داشته باشیم، خواهد گذاشت.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: از این مصادیق زیاد است. اینها در هیچ یک از تعهداتی که داشتند نه در رابطه با ما بلکه با بسیاری از کشورهای دیگر، زمان اجرا که رسیده بدعهدی‌ها و بدقولی‌های زیادی را کردند و لجاجت‌هایی را به خرج دادند و در طول مذاکرات نیز به کرات مشاهده کردیم.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده گفت: بازی که بین اروپا و آمریکا بین آمریکا و کنگره در می‌آورند، اینکه توافقاتی صورت می‌گیرد و بعد بین خودشان ادعا می‌کنند که یک عضو مخالف است. این بازی‌هایی که در می‌آورند کار ما را بسیار سخت و پیچیده کرده است. یعنی ما از یک طرف روی موضوعات مذاکره می‌کنیم و از طرف دیگر باید ترفندهای مذاکراتی که آنها صورت می‌دهند باید مقابله کنیم.
عراقچی مهمترین ترفندی که در دو سه دوره اخیر مشاهده شد را عدم اتفاق نظر بین اعضای 1+5 برشمرد و با یادآوری این نکته که یک مقدار آن واقعی است، خاطرنشان کرد: وقتی موضوعات به مراحل حساس خود می‌رسد، رسیدن به وحدت نظر در بین 6 کشور مشکل هست، ولی بعضا از این اختلاف نظرها برای تحمیل خواسته‌هایشان سوء استفاده می‌کنند.
وی تصریح کرد: علی‌رغم همه اینها ولی ما محکم ایستاده‌ایم و بارها به همه آنها گفته‌ایم ما با 1+5 که صدای واحدی دارد مذاکره می‌کنیم، حاضر نیستیم درباره یک مطلب دو بار یا سه بار مذاکره کنیم.
معاون وزیر خارجه درباره رهنمودهای مقام معظم رهبری و اینکه جزییات باید در اختیار مردم قرار گیرد نیز گفت: رهنمودهای ایشان همواره ملاک نظر ما بوده است.
وی با بیان اینکه همه جزییات را در اختیار مردم و صاحبنظران قرار خواهیم داد، عنوان کرد: از نظر ما هیچ چیز محرمانه‌ای برای مردم وجود ندارد.
* انتقاد و مخالفت حد و مرزی دارد
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای در خصوص تعامل با منتقدان که مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره کرد، گفت: این فرمایش حکیمانه ایشان در طول یک سال و نیم گذشته، نصب العین ما بوده و در جلسات مکرری با منتقدان توافق شرکت کردیم که نمونه بارز آن حضور در مجلس و کمیسیون امنیت ملی بود. حتی آنهایی که عضو کمیسیون امنیت ملی نبودند در این نشست‌ها شرکت کردند. حتی سه تا چهار ساعت به طول می‌انجامید.
*وقتی مخالفت از اغراض ملی خارج می‌شود و اهداف فروملی پیدا می‌کند دیگر اسمش مخالفت کردن نیست
عراقچی ادامه داد: ما از شنیدن نقطه نظر منتقدان استقبال می‌کنیم. جلساتی را در داخل وزارت خارجه داشتیم و از منتقدان دعوت کردیم. در حوزه‌های مختلف با دوستان منتقد اعم از دانشگاهی، دانشجو، بسیجیان و ... جلسه داشتیم. با رسانه‌ها چندین جلسه اف دررکورد داشتیم. به این روند شدت می‌بخشیم.
وی در عین حال گفت: صحبت‌های منتقدان و مخالفان کاملا محترم است و ما استقبال می‌کنیم که این صحبت‌ها را بشنویم و نکاتی هست که از آنها یاد می‌گیریم، ولی مخالفت کردن هم یک حساب و کتاب و حد و مرزی دارد. وقتی از اغراض ملی خارج می‌شود و اهداف فروملی پیدا می‌کند دیگر اسمش مخالفت کردن نیست.
عراقچی ادامه داد: اگر نیت کمک کردن به تیم است و اینکه اگر دغدغه‌ای هست رفع شود و راه‌حلی ارائه شود، کمک کننده است، ولی نباید از حد و مرز خارج شود. افرادی بودند که ساعت‌ها با آنها صحبت کردم، ولی باز هم بر همان موضع خود هستند. ما به وظیفه خود عمل می‌کنیم. انشاءالله منتقدان با حسن نیت وارد این گفت‌وگوها شوند و به ما کمک کنند این سه و چهار ماه حساسی که هست به احسن وجه طی کرده و اگر نقاط ضعفی وجود دارد، برطرف کنیم.
*ما خود را اسیر زمان در مذاکرات نمی‌دانیم
معاون وزیر خارجه اضافه کرد: ما همیشه گفته‌ایم و امروز هم مقام معظم رهبری تاکید مجدد کردند ما خود را اسیر زمان در مذاکرات نمی‌دانیم و در ادوار قبلی هر زمان به پایان مهلت رسیدیم، توجهی نکردیم که مهلت تمام می‌شود و ما ناچاریم حتما توافق کنیم. تا وقتی خواسته‌ها و نظرات ما تأمین نشود. تا وقتی که به یک توافق خوب از نظر خود نرسیم، حتما عامل زمان نمی‌تواند به ما فشار بیاورد. حتما اسیر و محصور در زمان نخواهیم شد.
عراقچی ادامه داد: تلاش می‌کنیم و حتی زودتر از پایان ژوئن به نتیجه برسیم. معتقدیم زودتر هم می‌توان به نتیجه رسید ولی تا زمانی نظرات ما تأمین نشود، ابایی از تمدید نخواهیم داشت و میز مذاکره را ترک نخواهیم کرد.
* آمریکایی‌ها در فکت شیت درباره تحریم‌ها به صراحت دروغ گفتند
وی درباره بخش دیگر فرمایشات مقام معظم رهبری درباره لغو تحریم‌ها و اینکه چقدر بیانیه لوزان تأمین کننده این فرمایشات است؟ گفت: یکی از خواسته‌های اصلی ما در طول مذاکره این بوده که در گام اول هر دو طرف تعهدات خود را انجام دهند. اگر ما در توافق قبول کردیم که بر فرض محدودیت‌ها و نظارتهای بیشتری را بپذیریم آمادگی داریم آنها را در گام اول انجام دهیم و در مقابل انتظار داریم که در گام اول نیز تمامی تحریمهای اقتصادی و مالی لغو شود.
*در گام اول تمامی تحریمهای اقتصادی و مالی بدون استثناء باید لغو شود
عراقچی ادامه داد: علی‌رغم آنکه آمریکایی‌ها در فکت شیت خودشان موارد خلافی را گفتند به خصوص در حوزه تحریم‌ها به صراحت دروغ گفتند. ما به آمریکایی‌ها تذکر دادیم و حتی اروپایی‌ها نیز به آمریکایی‌ها تذکر دادند که این توافقی نبود که در لوزان کردیم. ولی آنچه قرار بین ما و آنهاست این است که در گام اول تمامی تحریمهای اقتصادی و مالی بدون هیچ استثنایی باید لغو شود.
وی با بیان اینکه این وسط یک مشکل اجرایی وجود دارد که باید برای آن راه‌حل پیدا کنیم، اظهار داشت: معتقدیم اصل همزمانی باید رعایت شود. آنچه ما و آنها باید انجام دهند در یک مرحله و یک روز انجام شود. در توافق ژنو نیز چنین کردیم.
*حتما باید اصل همزمانی رعایت شود
معاون وزیر خارجه ادامه داد: مشکلی که داریم این است که به خاطر گستردگی اقدامات دو طرف به خصوص طرف ایرانی باید انجام دهند همزمانی و در یک روز انجام شدن، از نظر عملیاتی ممکن است یک مقدار آسان نباشد و ما به زمان بیشتری برای اینها احتیاج داریم. باید به یک تدبیری برسیم و روی آن داریم کار می‌کنیم. از صاحبنظران درخواست می‌کنم اگر ایده‌هایی دارند در این زمینه ارائه دهند که اصل همزمانی رعایت شود. همان موقعی که ایران اقداماتش را انجام می‌دهند آنها هم باید تحریم‌ها را لغو کنند.
عراقچی تصریح کرد: هیچ فاصله‌ای را بین این دو قائل نیستیم. گفته شده 6 ماه یا چند ماه بعد، این گونه نیست. حتما باید اصل همزمانی رعایت شود. ما روی این تأکید داریم و مقام معظم رهبری نیز امروز تأکید کردند و انشاءالله برای این راه‌حل پیدا کنیم.
وی در خصوص راستی آزمایی آژانس و ایجاد مشکل در این خصوص با بیان اینکه آژانس تنها مرجع معتبری است که انجام اقدامات هسته‌ای را تأیید کند، گفت: اجازه نمی‌دهیم کس دیگری که مرجعیت بین المللی ندارد بیاید از تأسیسات ما بازدید کند. این وظیفه آژانس است. اصل همزمانی برای ما اصل کلیدی است و باید راه‌حل‌های ابتکاری را در این زمینه پیدا کنیم.
معاون وزیر خارجه با بیان اینکه ما راه‌حل‌های کلی به دست آوردیم، عنوان کرد: باید در جزییات به نتیجه برسیم.
* روایت خودمان در صحبت‌های ظریف بیان شد
وی درباه فکت شیت ایرانی نیز خاطرنشان کرد: فکت شیت چیزی است که آمریکایی‌ها منتشر کردند روایت آنها از توافقاتی است که در دور اخیر مذاکرات به آن رسیدیم. این کاملا معمول است بعد از هر مذاکرات و واقعه سیاسی، طرفین این واقعه و مذاکره، روایت خود را برای مستمعین خود می‌گویند که هر کس از زاویه خود می‌گوید چه اتفاقی افتاده و قرار است بیفتد و طبیعی است هر طرف قسمت‌هایی که مطلوبش است را برجسته‌تر بیان می‌کند.
معاون وزیر خارجه با بیان اینکه آمریکایی‌ها این کار را به صورت مکتوب کردند و از قبل هم مقداری از آن را آماده کرده بودند، گفت: روایت خودمان که یک روایت واقعی است در صحبت‌های مفصل ظریف بیان شد. من نیز بیان کردم.
عراقچی گفت: فعلا بنای ارائه کردن مکتوب را نداریم، ولی اگر لازم باشد چنین خواهیم کرد.
*چیزی برای پنهان کردن نداریم/با سوء استفاده از نظارت مشکل داریم
معاون وزیر خارجه درباره تأکید رهبری بر ایستادگی در برابر نفوذ بیگانگان در حوزه نظامی و امنیتی کشور خاطرنشان کرد: یکی از خطوط قرمز ما در مذاکرات همین بود که هیچ سوء استفاده‌ای از نظارتهای آژانس بر تأسیسات ما نباید صورت گیرد. به طور اصولی و کلی مشکلی با موضوع نظارت و شفاف سازی نداریم. ما چیزی برای پنهان کردن نداریم، تمامی تأسیسات هسته‌ای ما، برای مقاصد صلح‌آمیز است. ما هیچ برنامه نظامی هسته‌ای مخفی نداریم که بخواهیم نگران باشیم از اینکه نظارت بر آن را تأمین کنیم.
عراقچی گفت: ما با سوء استفاده از نظارت مشکل داریم. هیچ وقت اجازه نداده و نمی‌دهیم به نام نظارت و شفاف سازی سوء استفاده کرده و بخواهند از مراکز نظامی، دانشمندان هسته‌ای ما، حتی مراکز اقتصادی اطلاعاتی بیشتر از آنچه برای اعتماد سازی لازم دارند به دست آورند.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای اضافه کرد: ما در این زمینه عنایت و دقت داشتیم و در جزییات نیز به این مسئله توجه خواهیم داشت.
وی با بیان اینکه در پروتکل الحاقی یکسری دسترسی‌ها و اطلاعاتی پیش بینی شده که داده شود، گفت: پروتکل الحاقی یک سند بین‌المللی است که بیش از 90 کشور دنیا آن را اجرا می‌کنند. تصویب پروتکل الحاقی در کنفرانس خلع سلاح در ژنو با اجماع همه کشورها صورت گرفت. وقتی این کار صورت گرفته، همه کشورها دقت داشته‌اند که روزنه‌هایی برای سوء استفاده در آن وجود نداشته باشد. گرچه پروتکل دسترسی‌های بیشتری را برای آژانس ایجاد می‌کند، ولی اینگونه نیست که اجازه سوء استفاده و دسترسی‌های غیر معمول را بدهد. یک حساب و کتابی را مشخص کرده است که بدون طی آن و رفع نگرانی‌های امنیتی کشور مربوطه، این دسترسی‌ها انجام نخواهد شد.
*به هیچ وجه امنیت ملی خود را وجه المصالحه هیچ چیز دیگری قرار نمی‌دهیم
معاون وزیر خارجه گفت: این خط قرمز ماست و به هیچ وجه اجازه نمی‌دهیم خط قرمز ما توسط مذاکرات خدشه دار شود. بارها به طرف مقابل گفته‌ایم، به هیچ وجه امنیت ملی خود را وجه المصالحه هیچ چیز دیگری قرار نمی‌دهیم.
عراقچی همچنین عنوان کرد: در فناوری‌های مدرن ما مصادیق را مشخص کرده‌ایم که آژانس از چه ابزارهای مدرنی برای نظارت می‌تواند استفاده کند. این گونه نیست که اجازه دهیم هر چه خواست، بتواند استفاده کند.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده تصریح کرد: زیر بار هیچ چیزی که باعث سوء استفاده آژانس یا هر کس دیگری، هر بازرسی از آژانس از اطلاعات مربوط به ایران باشد، قطعا نخواهیم رفت. فکر این را کرده‌ایم در تماس مستقیم با سازمان انرژی اتمی و دوستان خودمان در بخش نظامی هستیم که نظرات آنها را بشنویم و این روزنه‌ها را ببنیدم که محل سوء استفاده نباشد.
*کار تحقیق و توسعه روی ماشین‌های IR-4 و IR-5 و IR-6 و IR-8 ادامه خواهد یافت
وی گفت: آینده برنامه غنی سازی ما برای صنعتی شدن موکول به تحقیق و توسعه است و بدون تحقیق و توسعه نمی‌توانیم در جهت صنعتی شدن گام برداریم.
عراقچی ادامه داد: بدون اینکه ماشین‌های جدید IR-6 و IR-8 که 20 برابر ماشین‌های موجود ما توان دارند را نتوانیم کامل کنیم به ایده‌آل خود که غنی سازی صنعتی است، نخواهیم رسید. این از خطوط قرمز ما بوده و الحمدالله در توافقات لوزان حاصل شده است. کار تحقیق و توسعه روی ماشین‌های IR-4 و IR-5 و IR-6 و IR-8 ادامه خواهد یافت و انشاءالله در فاصله معقولی به غنی سازی صنعتی و توسعه فنی برنامه خود دست خواهیم یافت.
وی در آخر در خصوص انتشار فکت شیت ایرانی نیز تصریح کرد: حتما جزییات را به اطلاع خواهیم رساند شفاهی یا مکتوب خیلی فرق نمی‌کند. اگر لازم شد حتما مکتوب خواهیم کرد.
