صراط: با دستور روز گذشته ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه مبنی بر لغو ممنوعیت واگذاری سامانه موشکی S300 به ایران، به نظر می‌رسد پرونده یکی از پرسروصداترین توافقنامه‌های میان دو کشور در حال بسته شدن است.
قرارداد تحویل این سامانه بُرد بلند پدافند هوایی در اواخر سال 2007 میلادی امضا شد و قرار بود روسیه 5 آتشبار از این سیستم موشکی به ارزش حدود 800 میلیون دلار را به ایران تحویل دهد اما دیمیتری مدودف، رئیس جمهور وقت روسیه در سپتامبرسال 2010 میلادی با صدور فرمانی تحت عنوان «تدابیر مربوط به اجرای قطعنامه شماره 1929 شورای امنیت سازمان ملل متحد»، تحویل سیستم های S300، تسلیحات زرهی و هواپیما، بالگرد و ناوهای جنگی به ایران را ممنوع و در پی آن، مسکو قرارداد تحویل سیستم های S300 را در سپتامبر همان سال لغو کرد.
ایران نیز در واکنش به این اقدام از روسیه در دادگاه داوری بین‌‌المللی در سوئیس شکایت کرد.
* سامانه S300 چیست؟
سامانه موشکی S300، یک سامانه موشکی سطح به هوای دوربرد و خودکششی با قابلیت استفاده در تمامی ارتفاع‌هاست و در واقع نوع تکمیلی سامانه پدافندی ارتفاع بالای S200 به شمار می‌رود.
این سامانه اواخر دهه 1970 توسط شرکت همکاری‌های صنعتی آلماز برای نیروی دفاع هوایی شوروی ساخته شد و مدل‌های مختلف این موشک در سازمان ناتو با نام‌های سام 10، سام 12 و سام 20 شناخته می‌شوند.
اولین مدل این موشک با نام S300 پی برای نخستین بار در سال 1979 در شوروی عملیاتی شد، هرچند تکامل آن از سال 1969 به منظور ساخت موشک سطح به هوایی با برد 75 کیلومتر که هم در نیروی زمینی و هم در نیروی دریایی استفاده شود، آغاز شده بود.
این موشک در ابتدا برای رهگیری هواپیماها و موشکهای کروز ساخته شده و بعدها توانایی رهگیری موشکهای بالیستیک نیز به آن افزوده شد.
S-300PMU یکی از مرگبارترین موشکهای زمین به هوای قابل استفاده در تمامی ارتفاع‌ها به شمار می‌رود که توانایی پیگیری همزمان 100 هدف و درگیری با 12 هدف را دارد.
زمان آماده‌سازی آن حدود 5 دقیقه است و موشکهای آن از نوع انبار شونده است که مانند مهمات معمولی نیاز به هیچگونه نگهداری در مدت عمر مفید خود ندارند.
موشک سطح به هوای S300 در سال 1979 برای دفاع از ساختمانهای حساس و مهم شوروی ساخته شد. این سیستم پدافندی سپس با تکمیل و توسعه بیشتر برای دفاع در برابر موشکهای بالستیک بکار می‌رود.
* «باور373» جایگزین S300 می‌شود
ناگفته نماند که جمهوری اسلامی ایران بلافاصله پس از ممنوعیت واگذاری S300 از سوی روسها شروع به طراحی و ساخته یک سامانه بومی با قابلیت های مشابه در داخل کشور کرد که نتیجه آن پروژه موشکی «باور 373» بود.
اگر چه تا سالهای قبل، متخصصان اذعان می کردند که وجود سامانه‌ای نظیر S300 در مجموعه پدافند هوایی ایران لازم است اما متخصصان داخلی اثبات کردند که نیازمند تجهیزات بیگانه نبوده و اس-300 تنها برای صرفه‌جویی در زمان مدنظر قرار گرفته بود.
با نگاهی به ویژگی های باور 373، دقیقا مشخص می شود که در طراحی این سلاح دفاعی، ویژگی‌های برتر سامانه‌های مشابه ساخته شده در دنیا مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و در نتیجه سامانه‌ای با امکانات متنوع از نظر مأموریتی پدید آمده است.
به طور خاص در مقایسه با سامانه S300 مورد سفارش ایران، باور 373 توانایی درگیری با اهداف متنوعی را دارد که این به دلیل ماهیت متفاوت تهدیدات پیش روی ایران در قیاس با روسیه است.
باور 373 علاوه بر توانایی درگیری با اهداف به اصطلاح آیرودینامیک نظیر هواپیما، توانایی درگیری با موشکهای بالستیک، کروز و همچنین موشکهای دیگر را داشته و انهدام اهداف با سطح مقطع راداری پایین به طور ویژه در طراحی آن مورد توجه بوده است.
این سامانه طبق آنچه پیش از این فرماندهان نیروهای مسلح گفتند، امسال رونمایی خواهد شد.
به هرحال دستور روزگذشته پوتین در لغو ممنوعیت واگذاری این سامانه به ایران به سرعت در صدراخبار جهانی نشست و البته نگرانی هایی را هم بخصوص در سرزمین های اشغالی رقم زد به طوریکه بلافاصله پس از اعلام تحویل این سامانه، صهیونیستها تصمیم روسیه برای لغو ممنوعیت تحویل سامانه موشکی S300 به ایران را محکوم کردند.
وزیر اطلاعات و امور راهبردی رژیم صهیونیستی در اولین واکنش مقامات اسرائیلی به خبر تحویل S300 به ایران گفت: تحویل این سامانه به ایران نتیجه مشروعیت بخشیدن به جمهوری اسلامی ایران در تفاهم لوزان است.
وی با هشدار نسبت به این اقدام افزود: به جای اینکه جلوی ایران را در حمایت از فعالیتهای تروریستی بگیرند به این کشور اجازه می‌دهند سلاحهای پیشرفته دریافت کند.
یک مقام دیگر صهیونیستی نیز در گفت‌وگو با کانال 2 رژیم صهیونیستی مدعی شد: تحویل سامانه S300 به ایران توازن قدرت در منطقه را برهم خواهد زد.
همچنین یک مقام نظامی آمریکا نیز در واکنش به این لغو گفت: این اقدام باعث افزایش قابلیتهای نظامی ایران می شود.
«ماری هارف» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز به بیانیه روسها در خصوص آمادگی برای تحویل S300 به ایران اشاره کرد و گفت که این کار در میانه مذاکرات، اقدام سازنده‌ای نبود ولی بنظر نمی‌رسد که تحویل چنین موشک‌هایی بر خلاف مفاد تحریم‌های شورای امنیت (علیه ایران) باشد.
وی افزود: جان کری و لاوروف به صورت تلفنی در این خصوص با هم صحبت کرده‌اند و مراتب نگرانی طرف آمریکایی به روسها ابلاغ شده است؛ روسها تاکنون می‌گفتند که بر اساس تحریمی «داوطلبانه»، از تحویل موشکهای دفاعی فروخته شده به ایران، سر باز می‌زنند.
قرارداد تحویل این سامانه بُرد بلند پدافند هوایی در اواخر سال 2007 میلادی امضا شد و قرار بود روسیه 5 آتشبار از این سیستم موشکی به ارزش حدود 800 میلیون دلار را به ایران تحویل دهد اما دیمیتری مدودف، رئیس جمهور وقت روسیه در سپتامبرسال 2010 میلادی با صدور فرمانی تحت عنوان «تدابیر مربوط به اجرای قطعنامه شماره 1929 شورای امنیت سازمان ملل متحد»، تحویل سیستم های S300، تسلیحات زرهی و هواپیما، بالگرد و ناوهای جنگی به ایران را ممنوع و در پی آن، مسکو قرارداد تحویل سیستم های S300 را در سپتامبر همان سال لغو کرد.
ایران نیز در واکنش به این اقدام از روسیه در دادگاه داوری بین‌‌المللی در سوئیس شکایت کرد.
* سامانه S300 چیست؟
سامانه موشکی S300، یک سامانه موشکی سطح به هوای دوربرد و خودکششی با قابلیت استفاده در تمامی ارتفاع‌هاست و در واقع نوع تکمیلی سامانه پدافندی ارتفاع بالای S200 به شمار می‌رود.
این سامانه اواخر دهه 1970 توسط شرکت همکاری‌های صنعتی آلماز برای نیروی دفاع هوایی شوروی ساخته شد و مدل‌های مختلف این موشک در سازمان ناتو با نام‌های سام 10، سام 12 و سام 20 شناخته می‌شوند.
اولین مدل این موشک با نام S300 پی برای نخستین بار در سال 1979 در شوروی عملیاتی شد، هرچند تکامل آن از سال 1969 به منظور ساخت موشک سطح به هوایی با برد 75 کیلومتر که هم در نیروی زمینی و هم در نیروی دریایی استفاده شود، آغاز شده بود.
این موشک در ابتدا برای رهگیری هواپیماها و موشکهای کروز ساخته شده و بعدها توانایی رهگیری موشکهای بالیستیک نیز به آن افزوده شد.
S-300PMU یکی از مرگبارترین موشکهای زمین به هوای قابل استفاده در تمامی ارتفاع‌ها به شمار می‌رود که توانایی پیگیری همزمان 100 هدف و درگیری با 12 هدف را دارد.
زمان آماده‌سازی آن حدود 5 دقیقه است و موشکهای آن از نوع انبار شونده است که مانند مهمات معمولی نیاز به هیچگونه نگهداری در مدت عمر مفید خود ندارند.
موشک سطح به هوای S300 در سال 1979 برای دفاع از ساختمانهای حساس و مهم شوروی ساخته شد. این سیستم پدافندی سپس با تکمیل و توسعه بیشتر برای دفاع در برابر موشکهای بالستیک بکار می‌رود.
* «باور373» جایگزین S300 می‌شود
ناگفته نماند که جمهوری اسلامی ایران بلافاصله پس از ممنوعیت واگذاری S300 از سوی روسها شروع به طراحی و ساخته یک سامانه بومی با قابلیت های مشابه در داخل کشور کرد که نتیجه آن پروژه موشکی «باور 373» بود.
اگر چه تا سالهای قبل، متخصصان اذعان می کردند که وجود سامانه‌ای نظیر S300 در مجموعه پدافند هوایی ایران لازم است اما متخصصان داخلی اثبات کردند که نیازمند تجهیزات بیگانه نبوده و اس-300 تنها برای صرفه‌جویی در زمان مدنظر قرار گرفته بود.
با نگاهی به ویژگی های باور 373، دقیقا مشخص می شود که در طراحی این سلاح دفاعی، ویژگی‌های برتر سامانه‌های مشابه ساخته شده در دنیا مورد مطالعه دقیق قرار گرفته و در نتیجه سامانه‌ای با امکانات متنوع از نظر مأموریتی پدید آمده است.
به طور خاص در مقایسه با سامانه S300 مورد سفارش ایران، باور 373 توانایی درگیری با اهداف متنوعی را دارد که این به دلیل ماهیت متفاوت تهدیدات پیش روی ایران در قیاس با روسیه است.
باور 373 علاوه بر توانایی درگیری با اهداف به اصطلاح آیرودینامیک نظیر هواپیما، توانایی درگیری با موشکهای بالستیک، کروز و همچنین موشکهای دیگر را داشته و انهدام اهداف با سطح مقطع راداری پایین به طور ویژه در طراحی آن مورد توجه بوده است.
این سامانه طبق آنچه پیش از این فرماندهان نیروهای مسلح گفتند، امسال رونمایی خواهد شد.
به هرحال دستور روزگذشته پوتین در لغو ممنوعیت واگذاری این سامانه به ایران به سرعت در صدراخبار جهانی نشست و البته نگرانی هایی را هم بخصوص در سرزمین های اشغالی رقم زد به طوریکه بلافاصله پس از اعلام تحویل این سامانه، صهیونیستها تصمیم روسیه برای لغو ممنوعیت تحویل سامانه موشکی S300 به ایران را محکوم کردند.
وزیر اطلاعات و امور راهبردی رژیم صهیونیستی در اولین واکنش مقامات اسرائیلی به خبر تحویل S300 به ایران گفت: تحویل این سامانه به ایران نتیجه مشروعیت بخشیدن به جمهوری اسلامی ایران در تفاهم لوزان است.
وی با هشدار نسبت به این اقدام افزود: به جای اینکه جلوی ایران را در حمایت از فعالیتهای تروریستی بگیرند به این کشور اجازه می‌دهند سلاحهای پیشرفته دریافت کند.
یک مقام دیگر صهیونیستی نیز در گفت‌وگو با کانال 2 رژیم صهیونیستی مدعی شد: تحویل سامانه S300 به ایران توازن قدرت در منطقه را برهم خواهد زد.
همچنین یک مقام نظامی آمریکا نیز در واکنش به این لغو گفت: این اقدام باعث افزایش قابلیتهای نظامی ایران می شود.
«ماری هارف» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز به بیانیه روسها در خصوص آمادگی برای تحویل S300 به ایران اشاره کرد و گفت که این کار در میانه مذاکرات، اقدام سازنده‌ای نبود ولی بنظر نمی‌رسد که تحویل چنین موشک‌هایی بر خلاف مفاد تحریم‌های شورای امنیت (علیه ایران) باشد.
وی افزود: جان کری و لاوروف به صورت تلفنی در این خصوص با هم صحبت کرده‌اند و مراتب نگرانی طرف آمریکایی به روسها ابلاغ شده است؛ روسها تاکنون می‌گفتند که بر اساس تحریمی «داوطلبانه»، از تحویل موشکهای دفاعی فروخته شده به ایران، سر باز می‌زنند.
