صراط: نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی گفت: وجود قطب منتقد و مخالف نعمتی است که حضور آن به نفع جامعه بوده و عاملی در پیشرفت جوامع محسوب میشود.
علی مطهری در نشست دانشجویی با موضوع «اسلام و آزادی» در دانشگاه زنجان، افزود: در این شرایط ما باید از انتقادها استقبال کنیم و مطمئن باشیم که با جلوگیری از اظهارنظرهای مخالف، از انقلاب دفاع نکرده‌ایم.
وی با بیان این‌که «آزادی تفکر به دنبالش آزادی بیان را دارد و در مسئله نقد حکومت‌ها معمولا این موضوع مطرح میشود که باید انسانها آزاد باشند»، گفت: همه حکومت‌ها به شدت محتاج نقد هستند و این را در سیره حکومت‌داری حضرت علی(ع) می‌توان مشاهده کرد، ایشان بارها اعلام کردند که «از من انتقاد کنید هم در آشکارا و هم در خفا» و نوع رفتار ایشان با مخالفان را می‌توانیم در رابطه با مواجهه با خوارج مشاهده کنیم که این افراد تا زمانی که دست به سلاح نبرده بودند به راحتی انتقادات خود را بیان میکردند. شهید مطهری نیز در سخنان خود عنوان داشتهاند که هر مقام غیرمعصومی اگر در جایگاه غیرقابل انتقادی قرار گیرد هم خودش فاسد میشود و هم جامعه را دچار فساد میکند.
وی معتقد است: این تصور غلطی است که انتقاد خط قرمزی دارد، گاهی اوقات ما کاسه داغ‌تر از آش می‌شویم و برای انتقاد خطوط قرمز مشخص میکنیم.
این نماینده مردم تهران در مجلس در ادامه با اشاره به این‌که «آزادی معانی مختلفی دارد»، اظهار کرد: عده‌ای آزادی را عدم‌المانع دانسته‌اند در این شرایط ریشه حق آزادی چیست؟ یعنی هر حقی ناشی از وجود استعداد در انسان است، اگر می‌گوییم انسان حق ازدواج و تحصیل دارد و یا تفکر آزاد دارد به خاطر استعداد انسان در این بخش‌هاست و یا اگر گفته میشود انسان در دین و مذهب آزاد است به این علت است که میل پرستش در هر فردی وجود دارد و اگر مطرح میشود، تفکر و بیان انسان باید آزاد باشد به دلیل وجود این استعداد در وجود فرد بوده که منشاء یک حق است.
وی تصریح کرد: عده‌ای معتقدند آزادی اجتماعی بدون آزادی معنوی میسر نیست و نمی‌توان به دنبال آزادی اجتماعی بود بدون این‌که آزادی معنوی داشت؛ چراکه اگر انسان آزادی معنوی نداشته باشد به حقوق دیگران تجاوز میکند و در نتیجه دیگران آزادی نخواهند داشت. باید اذعان کرد که اگر آزادی معنوی نباشد آزادی اجتماعی آسیب می‌بیند.
وی با اشاره به آیات قرآن‌کریم در رابطه با موضوع آزادی، اظهار کرد: با تفکر در آیات قرآن می‌توان مشاهده کرد که خداوند فرموده است که هیچ‌کس نمی‌تواند کسی را بنده و برده خودش قرار دهد؛ چراکه همه انسانها تمایل به آزادی معنوی دارند و آن را بر بندگی ترجیح می‌دهند.
مطهری به تفسیر دیگر معنای آزادی پرداخت و افزود: در تفسیر دیگر، آزادی به دو بحث آزادی حیوانی و آزادی انسانی تقسیم شده است که در آزادی حیوانی امیال و شهوات آزاد است، به شکلی که در برخی کشورهای اروپایی مشاهده میشود و آزادی انسانی نیز اینگونه تعریف میشود که استعدادها و قوای انسان آزاد باشد و قوه تفکر او در آزادی قرار گیرد. اما سئوال این است که مرز آزادی کجاست؟ غربیها در قرون 17 و 18 مرز آزادی را آزادی دیگران میدانستند، اما در دین اسلام ما معتقدیم که علاوه بر آزادی دیگران مصلحت فرد، جامعه و نسل آینده باید مدنظر قرار گیرد.
وی در ادامه با اشاره به اتفاقات چند ماه اخیر و رویدادهای پیرامون خود، اظهار کرد: کل اتفاقات مربوط به این است که عده‌ای می‌گویند شما نباید صحبتی در رابطه با رفع حصر داشته باشید؛ در حالی که ما معتقدیم این تفکر غلط است و هر فرد عادی می‌تواند آزاد باشد و حرف خودش را بزند و اساساً وجود قطب منتقد و مخالف در اجتماع نعمت است و باعث پیشرفت جامعه میشود. حق نباید از مواجهه با باطل بترسد و باید این تفکر ایجاد شود که از انتقادها استقبال کرده و فکر نکنیم با جلوگیری از بیان نظر مخالف، از انقلاب دفاع کرده‌ایم.
وی با اشاره به این‌که «وقتی بحث در رابطه با آزادی تفکر میشود باید توجه داشته باشیم آزادی تفکر با آزادی عقیده متفاوت است»، تصریح‌کرد: آن عقیده‌ای که ناشی از تفکر باشد باید بیان شود، اما عقایدی که ناشی از عادت و پیروی از اکثریت و آباء و اجداد باشد به عنوان عقیده مطرح میشود و در این شرایط عنوان میشود که هر عقیده‌ای آزاد نیست.
این استاد دانشگاه در پاسخ به سئوال دانشجویان در رابطه با وقایع سال 88، اظهار کرد: بنده معتقدم که این افراد در نهایت باید به قانون تمکین میکردند و نباید اعتراضات را ادامه می‌دادند. آن‌ها از این جهت دچار خطا شدند، اما باید علت کار را هم میدانستیم و این‌که ما چه کاری کرده‌ایم که این‌ها اینگونه رفتار کردند. این افراد باید میپذیرفتند که حرف آخر را بر اساس قانون، شورای نگهبان می‌زند و در این شرایط عنوان میکردند که «ما قانع نشدیم ولی قانون را می‌پذیریم». باید بپذیریم که اگر خلاف این رفتار شود سنگ بر روی سنگ بند نمی‌شود، منتها بنده نوع برخورد با این‌ها و معترضین را قبول ندارم. در سال 88 به خاطر بیتجربگی شاهد این اتفاقات بودیم و این شرایط باید تجربه‌ای برای آینده باشد. بحث ما این است با معترض و منتقد باید درست برخورد شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که «همه موارد را نباید به گردن رهبری بیندازیم» ابراز عقیده کرد: باید بدانید که رهبری در مواردی دخالت میکنند که به بن‌بست رسیده باشیم در حالی که در وقایع سال 88 قانون مسیر را مشخص کرده بود و این‌که در هر موضوعی رهبری را وارد کنیم درست نیست.
وی در پاسخ به سئوال یکی از دانشجویان درباره این اظهار نظر که در ایران زندانی سیاسی نداریم، با بیان این‌که «موافق این حرف نیستم» مدعی شد: بعضی زندانیان نقشی در وقایع سال 88 نداشتند، ولی به صرف این‌که تفکر اصلاح‌طلبی دارند یا در دوران اصلاحات فعال بودند در زندان به سر می‌برند و من شخصاً متوجه نشدم که جرم این‌ها چیست.
مطهری همچنین با بیان این‌که «از مناظره علمی در شرایط مناسب استقبال میکنم»، اظهار کرد: با شکل فعلی مناظرات مخالفم.
وی در پاسخ به سوالی درباره حق نظارت بر عملکرد رهبری از سوی مجلس خبرگان نیز گفت: مجلس خبرگان حق نظارت بر رهبری را دارند و این جزو اختیارات آنان است و در خیلی از مواقع میتوانند سئوال کنند و جواب بگیرند هر چند ممکن است این‌ها علنی نباشد.
وی در ادامه به سئوالی در خصوص طریقه و نقش ازدواج موقت در جامعه پاسخ داد و گفت: ازدواج موقت در اسلام از جایگاه ویِژه و از احکام قابل توجهی برخوردار است. در نگاه اسلام هیچ تبعیض و محرومیتی در خصوص جنسیت وجود ندارد، بلکه افراد را در وادی نخست تشویق به ازدواج دائم میکند و در شرایطی خاص که امکان این ازدواج برای فرد مقدور نباشد موضوع ازدواج موقت را بیان میکند، ولی متاسفانه امروزه عده‌ای قصد کوچک جلوه دادن امر ازدواج را در جامعه دارند و این در حالی است که ازدواج در اسلام جزو مهم‌ترین موضوعات است.
این نماینده مجلس در پاسخ به سئوال دیگری در واکنش به اظهاراتی مبنی بر این‌که برای پوشش افراد در جامعه تعیین تکلیف میشود، افزود: این‌که طرز پوشش افراد در جامعه را مشخص میکنند حرف نادرستی است، بلکه افراد در ایران به عنوان یک حکومت اسلامی و با تبعیت از این احکام، باید درست رفتار کنند. در احکام اسلامی حدود پوشش مشخص و معین است و افراد باید در قالب این احکام به تعیین پوشش خود در جامعه بپردازند و نباید به گونهای باشد که این بیحجابی به یک نقطه خطرناک برسد که کشور را دچار مشکل کند. این نکته را باید بدانیم که آزادی زن به معنای بی‌وبند و باری او نیست.
علی مطهری در نشست دانشجویی با موضوع «اسلام و آزادی» در دانشگاه زنجان، افزود: در این شرایط ما باید از انتقادها استقبال کنیم و مطمئن باشیم که با جلوگیری از اظهارنظرهای مخالف، از انقلاب دفاع نکرده‌ایم.
وی با بیان این‌که «آزادی تفکر به دنبالش آزادی بیان را دارد و در مسئله نقد حکومت‌ها معمولا این موضوع مطرح میشود که باید انسانها آزاد باشند»، گفت: همه حکومت‌ها به شدت محتاج نقد هستند و این را در سیره حکومت‌داری حضرت علی(ع) می‌توان مشاهده کرد، ایشان بارها اعلام کردند که «از من انتقاد کنید هم در آشکارا و هم در خفا» و نوع رفتار ایشان با مخالفان را می‌توانیم در رابطه با مواجهه با خوارج مشاهده کنیم که این افراد تا زمانی که دست به سلاح نبرده بودند به راحتی انتقادات خود را بیان میکردند. شهید مطهری نیز در سخنان خود عنوان داشتهاند که هر مقام غیرمعصومی اگر در جایگاه غیرقابل انتقادی قرار گیرد هم خودش فاسد میشود و هم جامعه را دچار فساد میکند.
وی معتقد است: این تصور غلطی است که انتقاد خط قرمزی دارد، گاهی اوقات ما کاسه داغ‌تر از آش می‌شویم و برای انتقاد خطوط قرمز مشخص میکنیم.
این نماینده مردم تهران در مجلس در ادامه با اشاره به این‌که «آزادی معانی مختلفی دارد»، اظهار کرد: عده‌ای آزادی را عدم‌المانع دانسته‌اند در این شرایط ریشه حق آزادی چیست؟ یعنی هر حقی ناشی از وجود استعداد در انسان است، اگر می‌گوییم انسان حق ازدواج و تحصیل دارد و یا تفکر آزاد دارد به خاطر استعداد انسان در این بخش‌هاست و یا اگر گفته میشود انسان در دین و مذهب آزاد است به این علت است که میل پرستش در هر فردی وجود دارد و اگر مطرح میشود، تفکر و بیان انسان باید آزاد باشد به دلیل وجود این استعداد در وجود فرد بوده که منشاء یک حق است.
وی تصریح کرد: عده‌ای معتقدند آزادی اجتماعی بدون آزادی معنوی میسر نیست و نمی‌توان به دنبال آزادی اجتماعی بود بدون این‌که آزادی معنوی داشت؛ چراکه اگر انسان آزادی معنوی نداشته باشد به حقوق دیگران تجاوز میکند و در نتیجه دیگران آزادی نخواهند داشت. باید اذعان کرد که اگر آزادی معنوی نباشد آزادی اجتماعی آسیب می‌بیند.
وی با اشاره به آیات قرآن‌کریم در رابطه با موضوع آزادی، اظهار کرد: با تفکر در آیات قرآن می‌توان مشاهده کرد که خداوند فرموده است که هیچ‌کس نمی‌تواند کسی را بنده و برده خودش قرار دهد؛ چراکه همه انسانها تمایل به آزادی معنوی دارند و آن را بر بندگی ترجیح می‌دهند.
مطهری به تفسیر دیگر معنای آزادی پرداخت و افزود: در تفسیر دیگر، آزادی به دو بحث آزادی حیوانی و آزادی انسانی تقسیم شده است که در آزادی حیوانی امیال و شهوات آزاد است، به شکلی که در برخی کشورهای اروپایی مشاهده میشود و آزادی انسانی نیز اینگونه تعریف میشود که استعدادها و قوای انسان آزاد باشد و قوه تفکر او در آزادی قرار گیرد. اما سئوال این است که مرز آزادی کجاست؟ غربیها در قرون 17 و 18 مرز آزادی را آزادی دیگران میدانستند، اما در دین اسلام ما معتقدیم که علاوه بر آزادی دیگران مصلحت فرد، جامعه و نسل آینده باید مدنظر قرار گیرد.
وی در ادامه با اشاره به اتفاقات چند ماه اخیر و رویدادهای پیرامون خود، اظهار کرد: کل اتفاقات مربوط به این است که عده‌ای می‌گویند شما نباید صحبتی در رابطه با رفع حصر داشته باشید؛ در حالی که ما معتقدیم این تفکر غلط است و هر فرد عادی می‌تواند آزاد باشد و حرف خودش را بزند و اساساً وجود قطب منتقد و مخالف در اجتماع نعمت است و باعث پیشرفت جامعه میشود. حق نباید از مواجهه با باطل بترسد و باید این تفکر ایجاد شود که از انتقادها استقبال کرده و فکر نکنیم با جلوگیری از بیان نظر مخالف، از انقلاب دفاع کرده‌ایم.
وی با اشاره به این‌که «وقتی بحث در رابطه با آزادی تفکر میشود باید توجه داشته باشیم آزادی تفکر با آزادی عقیده متفاوت است»، تصریح‌کرد: آن عقیده‌ای که ناشی از تفکر باشد باید بیان شود، اما عقایدی که ناشی از عادت و پیروی از اکثریت و آباء و اجداد باشد به عنوان عقیده مطرح میشود و در این شرایط عنوان میشود که هر عقیده‌ای آزاد نیست.
این استاد دانشگاه در پاسخ به سئوال دانشجویان در رابطه با وقایع سال 88، اظهار کرد: بنده معتقدم که این افراد در نهایت باید به قانون تمکین میکردند و نباید اعتراضات را ادامه می‌دادند. آن‌ها از این جهت دچار خطا شدند، اما باید علت کار را هم میدانستیم و این‌که ما چه کاری کرده‌ایم که این‌ها اینگونه رفتار کردند. این افراد باید میپذیرفتند که حرف آخر را بر اساس قانون، شورای نگهبان می‌زند و در این شرایط عنوان میکردند که «ما قانع نشدیم ولی قانون را می‌پذیریم». باید بپذیریم که اگر خلاف این رفتار شود سنگ بر روی سنگ بند نمی‌شود، منتها بنده نوع برخورد با این‌ها و معترضین را قبول ندارم. در سال 88 به خاطر بیتجربگی شاهد این اتفاقات بودیم و این شرایط باید تجربه‌ای برای آینده باشد. بحث ما این است با معترض و منتقد باید درست برخورد شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که «همه موارد را نباید به گردن رهبری بیندازیم» ابراز عقیده کرد: باید بدانید که رهبری در مواردی دخالت میکنند که به بن‌بست رسیده باشیم در حالی که در وقایع سال 88 قانون مسیر را مشخص کرده بود و این‌که در هر موضوعی رهبری را وارد کنیم درست نیست.
وی در پاسخ به سئوال یکی از دانشجویان درباره این اظهار نظر که در ایران زندانی سیاسی نداریم، با بیان این‌که «موافق این حرف نیستم» مدعی شد: بعضی زندانیان نقشی در وقایع سال 88 نداشتند، ولی به صرف این‌که تفکر اصلاح‌طلبی دارند یا در دوران اصلاحات فعال بودند در زندان به سر می‌برند و من شخصاً متوجه نشدم که جرم این‌ها چیست.
مطهری همچنین با بیان این‌که «از مناظره علمی در شرایط مناسب استقبال میکنم»، اظهار کرد: با شکل فعلی مناظرات مخالفم.
وی در پاسخ به سوالی درباره حق نظارت بر عملکرد رهبری از سوی مجلس خبرگان نیز گفت: مجلس خبرگان حق نظارت بر رهبری را دارند و این جزو اختیارات آنان است و در خیلی از مواقع میتوانند سئوال کنند و جواب بگیرند هر چند ممکن است این‌ها علنی نباشد.
وی در ادامه به سئوالی در خصوص طریقه و نقش ازدواج موقت در جامعه پاسخ داد و گفت: ازدواج موقت در اسلام از جایگاه ویِژه و از احکام قابل توجهی برخوردار است. در نگاه اسلام هیچ تبعیض و محرومیتی در خصوص جنسیت وجود ندارد، بلکه افراد را در وادی نخست تشویق به ازدواج دائم میکند و در شرایطی خاص که امکان این ازدواج برای فرد مقدور نباشد موضوع ازدواج موقت را بیان میکند، ولی متاسفانه امروزه عده‌ای قصد کوچک جلوه دادن امر ازدواج را در جامعه دارند و این در حالی است که ازدواج در اسلام جزو مهم‌ترین موضوعات است.
این نماینده مجلس در پاسخ به سئوال دیگری در واکنش به اظهاراتی مبنی بر این‌که برای پوشش افراد در جامعه تعیین تکلیف میشود، افزود: این‌که طرز پوشش افراد در جامعه را مشخص میکنند حرف نادرستی است، بلکه افراد در ایران به عنوان یک حکومت اسلامی و با تبعیت از این احکام، باید درست رفتار کنند. در احکام اسلامی حدود پوشش مشخص و معین است و افراد باید در قالب این احکام به تعیین پوشش خود در جامعه بپردازند و نباید به گونهای باشد که این بیحجابی به یک نقطه خطرناک برسد که کشور را دچار مشکل کند. این نکته را باید بدانیم که آزادی زن به معنای بی‌وبند و باری او نیست.
