در ادامه مطالب مربوط به لزوم بی اعتمادی به اروپایی ها به خروج شرکت های اروپایی از ایران و همگام بودن سران سیاسی این کشورها با آمریکایی ها برای مقابله با ایران خواهیم پرداخت. حالا و با توجه به خبری مبنی اجرای طرح مسدودسازی قوانین تحریمی به مواضع ضد و نقیض اروپایی ها در قبال ایران می پردازیم.
راهی جدید ولی بی اثر
روز گذشته خبرگزاری های اروپایی از پیشنهاد طرحی به نام «مسدود سازی قوانین تحریمی» سخن گفتند که بر طبق آن قرار است دولت های اروپا فرایند مصون سازی شرکت های خود را در مقابل تحریم های آمریکایی اجرا کنند. در واقع این قانون این اجازه را به شرکت های اروپایی فعال در ایران می‌دهد که زیر بار قوانین تحریمی دولت آمریکا نرفته و به فعالیت خود در ایران ادامه دهند. پاسکال دلکومینت مدیرعامل آژانس صادرات بلژیک در گفتگویی که با یورونیوز داشته درباره اجرای این قانون گفته : «بسیاری از شرکت هایی که در ماه های اخیر برای سرمایه گذاری جدید به ایران رفته بودند تا سرمایه گذاری را آغاز کنند با تصمیم دونالد ترامپ از حضور در بازار ایران منصرف شدند.» از نظر او همین مسئله موجب شده است تا بسیاری از شرکت های بلژیکی نیز از سرمایه گذاری در بازارهای ایران منصرف شوند.
حتی اگر خوشبین باشیم و بگوییم که حتما این طرح قابلیت اجرا دارد، باید گفت که مجددا رفع تحریم ها در گرو یک قانون داخلی در اتحادیه اروپا خواهد بود. یعنی چنانچه اروپایی ها بر سر مسئله ای همچون مسئله موشکی با ایران با اختلاف نظر مواجه شوند(که تاکنون چنین بوده) آنها می توانند اجرای طرح را متوقف کرده و عملا موجب بازگشت شرکت های اروپایی از ایران شوند.
خروج تدریجی شرکت‌های اروپایی از ایران
آنچه که از سخنان فعالان اقتصادی اروپایی برداشت می شود این است که تامین منافع اقتصادی ایران بدون حضور آمریکا در برجام عملا میسر نیست. طی روزهای گذشته نیز خبر خروج شرکت های اروپایی حاضر در ایران بیشتر بر این واقعیت تاکید کرد که نمی توان به برجام بدون آمریکا به چشم یک قرارداد برد-برد نگاه کرد.
مدیر عامل توتال فرانسه یکی از شرکت های بزرگ نفتی در جهان اعلام کرده بود که نمی تواند به همکاری با ایران ادامه دهد زیرا ادامه همکاری با ایران در حالی که تحریم های ثانویه اعمال شوند به معنی از دست دادن 10 میلیارد دلار سرمایه موجود در آمریکا و عدم دسترسی به نظام بانکی این کشور است.
در کنار شرکت توتال، شرکت زیمنس آلمان هم از ادامه همکاری با ایران منصرف شد. روز گذشته نیز شرکت مرسک دانمارک که بزرگترین شرکت کشتیرانی در جهان است به دنبال خروج آمریکا از برجام فعالیت خودش را در ایران متوقف کرد. سورن اسکو مدیرعامل این شرکت در گفتگویی که با رویترز داشته است گفته: «با تحریم‌هایی که آمریکایی‌ها قرار است وضع کنند، اگر در این کشور کسب‌وکار داشته باشید نمی‌توانید با ایران کار کنید و میزان کار ما در آمریکا بسیار گسترده است.»
بازگشت تحریم های ثانویه آمریکا به معنی توقف فعالیت شرکت های اروپایی و آسیایی در ایران است. اما شاید جالب باشد که بدانیم همچنان هیچ بندی مبنی بر دریافت خسارت درصورت خروج شرکت های اروپایی از قرارداد با ایران بین مسئولین ایرانی و این شرکت ها وجود ندارد. بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان که به ژنرال نفتی معروف است در گفتگو با خبرنگاران گفته بود: «برای خروج توتال از قرارداد جریمه‌ای وجود ندارد.»
این جمله زنگنه بسیاری از صاحبنظران اقتصادی شوکه کرد که چطور ممکن است قراردادی در سطح بین المللی بسته شود و بدیهی ترین اصل یعنی جبران خسارت در آن دیده نشود.
هدف آمریکا و اروپا یکی است؛ برنامه موشکی
اما لزوم بی اعتمادی به اروپایی ها در سطح شرکت های اروپایی باقی نمی ماند. نگاهی به سخنان مقامات سیاسی کشورهای اروپایی و آمریکا نشان می دهد که غربی ها و کدخدایشان هر دو یک هدف را دنبال می کنند.
امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه روز پنجشنبه در سخنرانی خود بیان کرده بود که نمی‌توانیم شرکت های فرانسوی را مجبور به حضور در ایران کنیم، البته در کنار این سخنان از تضمین حضور شرکت های اروپایی در ایران سخن گفته بود. ماکرون در این سخنرانی به یک نکته مهم اشاره کرده که اکنون به کلیدواژه مشترک میان اروپا و آمریکا تبدیل شده است؛ برنامه موشکی.
او گفته بود که «توافق هسته‌ای با ایران باید تکمیل شود و ادامه مذاکرات در این خصوص بویژه در رابطه با برنامه موشکی ایران، ضروری است.»
آنگلا مرکل صدراعظم آلمان نیز در سخنانی بار دیگر این کلید واژه را تکرار کرد و گفت «همه در اتحادیه اروپا دیدگاه مشابهی دارند و معتقدند که این توافق کامل نیست اما تأکید بر این است که باید در این توافق ماند و مذاکرات بیشتری با ایران بر اساس دیگر مسائل نظیر برنامه موشکی بالستیک این کشور انجام داد».
اما پازل لزوم بی اعتمادی به اروپایی ها اینگونه کامل می شود که بدانیم سناتور جیم ریش، سناتور ارشد جمهوری خواه که جانشین باب کورکر نیز است در گفتگویی با بی بی سی فارسی که در 21 اردیبهشت ماه منتشر شد، گفته بود که هدف ما و اروپایی ها در برخورد با ایران یکی است. هر دوی ما معتقد هستیم که ایران باید از برنامه های موشکی و حضورش در منطقه خاورمیانه عقب نشینی کند.
پشت پرده لبخند اروپایی‌ها زمانی آشکار می شود که به این نکته توجه کنیم که اروپایی ها در طرح های خود به دنبال حضور شرکت های کوچک در ایران برای ادامه برجام هستند. ژان کلود یونکر رئیس کمیسیون اروپا از لزوم حمایت از شرکت های کوچک و متوسط برای حضور در ایران سخن گفته بود. پیش از اون نیز امانوئل مکرون و آنگلا مرکل نیز گفته بودند که باید به دنبال حمایت از حضور شرکت های کوچک در ایران باشیم.
همه اینها نشان دهنده این است که باید پذیرفت خروج آمریکا از برجام، دیگر این قرارداد را در قالب برد – برد جلو نمی برد. کشورهای اروپایی با لبخندی موزیانه که چندی پیش رهبر انقلاب به آن اشاره کردند و بدون هیچگونه تضمینی، ممکن است شرکت های کوچک خود را روانه ایران کرده تا بتوانند طرف ایرانی را راضی به حضور در برجام کنند. در کنار این منافع حداقلی، فشارها بر ایران درباره موضوع موشکی و یا حضور مستشاری ایران در سوریه به حداکثر خود برسد.
یعنی بازی برد- برد تبدیل به یک بازی باخت – برد تبدیل شود .
