احسان جمالی در چهارمین همایش ملی «ارزیابی کمی و کیفی برنامه ریزی و گسترش علوم جغرافیایی در آموزش عالی»، در دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به وضعیت رشته جغرافیا طی ۱۰ سال گذشته افزود: براساس آخرین آمار موسسه پژوهش و برنامه ریزی در سال ۹۵.۹۶، تعداد دانشجویان کل کشور حدود ۴ میلیون و ۷۳ هزارو ۴۷۶ نفر است.
به گزارش مهر وی ادامه داد: از این تعداد ۲۷ هزار و ۹۶۲ نفر در تمام مقاطع تحصیلی، رشته جغرافیا تحصیل می‌کنند که شامل مراکز آموزش عالی دولتی و غیردولتی می‌شود از تعداد مذکور ۴۶ درصد را دانشجویان پسر و ۵۴ در صد را دانشجویان دختر تشکیل می‌دهند.
معاون سازمان سنجش ادامه داد: دانشگاه‌های تحت نظارت وزارت علوم بیشترین تعداد دانشجو جغرافی را دارد که حدود ۴۳ درصد است و در مرتبه بعد، دانشگاه پیام نور با ۳۴ درصد است.
وی ادامه داد: درمقطع کارشناسی، بیشترین تعداد دانشجویان جغرافیا در دانشگاه‌های وزارت علوم تحصیل می‌کنند که البته این آمار به غیراز دانشگاه‌های پیام نور، غیرانتفاعی و فرهنگیان است. تعداد دانشجویان مقطع کارشناسی در دانشگاه آزاد ۴ درصد است.
جمالی افزود: در مقطع کارشناسی ارشد وزارت علوم سهم کمتری از دانشجویان جغرافیا دارد که ۳۹ درصد را به خود اختصاص داده و دانشگاه آزاد نیز ۳۱ درصد دانشجویان جغرافیا در مقطع کارشناسی ارشد را به خود اختصاص داده است.
وی ادامه داد: درحال حاضر ۵۲ درصد دانشجویان دکتری جغرافیا در وزارت علوم و ۴۵ درصد در دانشگاه آزاد تحصیل می‌کنند و بسیار تعداد جزیی هم در دانشگاه‌های پیام نور و غیرانتفاعی در حال تصحیل هستند.
معاون سازمان سنجش افزود: ظرفیت پذیرش دانشجوی جغرافیا در آزمون سراسری فقط در بخش کارشناسی، از سال ۸۷ تا ۹۶ از ۸ هزار ۱۴۹ نفر به ۱۷ هزارو ۵۷۵ نفر افزایش یافته است. هر سال به طور متوسط، رشدی معادل ۸ و هشت دهم درصد داشته است.
وی ادامه داد: بیشترین رشد ظرفیت دانشجو جغرافیا در سال ۹۲ بوده است. در سال ۹۶ ظرفیت دانشجویی رشته جغرافیا ۱۷ هزار و ۵۷۵ نفربوده که فقط ۳ هزارو ۵۵۸ نفر پذیرش شدند یعنی رقابی برای پذیرش دانشجوی جغرافیا وجود ندارد.
جمالی افزود: برآورد‌ها نشان می‌دهد در مجموع، ۳۰ درصد این افراد بنا به دلائلی در دانشگاه پذیرفته شده ثبت نام نمی‌کنند، بنابراین تعداد ثبت نام هر سال به دو هزارو ۶۰۰ یا ۷۰۰ نفر نمی‌رسد.
معاون سازمان سنجش افزود: طی ۱۰ سال گذشته بیشترین ظرفیت پذیرش دانشجوجغرافیا در دانشگاه پیام نور بوده که دراین سال‌ها بیشرین نرخ رشد برای سال ۹۲ بوده است.
وی خاطرنشان کرد: پذیرفته شدگان این دوره‌ها نیز، ۱۰.۴ درصد به طور متوسط در هر سال نسبت به سال قبل کاهش داشته اند که از دلائل آن می‌توان به کاهش تعداد افراد پشت کنکور با افزایش ظرفیت‌ها درسنوات گذشته، بحث بازارکار رشته هادر سنوات اخیراشاره کرد.
جمالی افزود: داوطلبان گروه علوم انسانی و ریاضی به شدت کاهش یافته وردی‌های آموزش و پرورش برای مقاطع متوسطه به سمت رشته‌های تجربی سوق یافته است به طوریکه ۶۴ درصد داوطلبان آزمون سراسری امسال در گروه تجربی هستند که این چالش بزرگی در آینده برای نظام خواهد داشت.
وی ادامه داد: تا سال ۹۲ رشته جغرافیا چندین گرایش داشت که از سال ۹۳ به بعد در تمامی رشته گرایش‌ها حذف شد و جغرافیا از سال ۹۳ به بعد بدون گرایش پذیرش می‌شود.
معاون سازمان سنجش افزود: در سال ۹۶، از ۳ هزار۵۵۸ نفری که در آزمون جغرافیا قبول شدند هزارو ۹۲۴ نقر دردوره روزانه بودند.
وی ادامه داد: براساس مصوبه مجلس رشته محل‌هایی که اقبال عمومی داوطلبان نسبت به آن‌ها کمتر است، امسال ۸۵ درصد این رشته محل‌ها براساس سوابق تحصیلی آموزش و پرورش پذیرش می‌شوند.
معاون سازمان سنجش افزود: برخی از رشته محل‌های جغرافی نیز این گونه بوده، ولی آن‌هایی که با آزمون بودند، ۲ هزارو ۵۴۴ رشه محل بوند که یک هزارو ۹۲۴ رشته محل آن دردوره روزانه و کیفی بوده است.
وی ادامه داد: از سال آینده براساس مصوبه مجلس از تعداد رشته‌های با آزمون کاهش می‌یابد تا سقف قانونی ۸۵ درصد پذیرش از طریق سوابق تحصیلی تکیمل شود.
جمالی افزود: یک هزارو ۱۴ نفر نیز از طریق سوابق تحصیلی در رشته محل‌های سال ۹۶ جغرافیا پذیرش شدند.
وی افزود: از این پذیرفته شدگان دانشگاه تهران با ۶۷ نفر بیشترین پذیرش را داشت و پس از آن دانشگاه‌های فردوسی مشهد، شهید بهشتی، اصفهان، تبریز و شیرازبودند.
جمالی با اشاره به مقطع کارشناسی ارشد رشته جغرافیا در روند ۱۰ ساله گفت:، طی ۱۰ سال گذشته هر سال حدود ۲۸ درصد به طور متوسط ظرفیت آزمون کارشناسی ارشد رشه جغرافیا افزایش داشته است.
وی ادامه داد: بطوریکه در سال ۹۶ ظرفی این رشته به ۶ هزارو ۶۴۰ نفر رسیده است و عمده ظرفیت در رشته‌های جغرافیای برنامه ریزی شهری است.
جمالی ادامه داد: سال ۹۶، شرکت کننده علوم جغرافیا ۵ هزارو۵۲۶ نفر، و ظرفیت آن ۶ هزار ۶۴۰ نفربوده است و، ۲ هزارو ۸۳۹ نفر پذیرفته شده است یعنی تعداد شرکت کننده کمتر از ظرفیت بوده است.
معاون سازمان سنجش افزود: ظرفیت رشته جغرافیا در مقطع دکتری هر سال ۲۰ درصد افزایش داشته که بیشترین ظرفیت در رشته‌های شهری و بعد آب و هوا شناسی بوده است.
وی ادامه داد: رشته‌های علوم پایه و ریاضی فیزیک نیز به همین صورت است و این رشته‌ها نیز با مشکل رشته جغرافیا مواجه هستند ۲۵ تا ۳۰ رشته آموزش عالی با مشکل رشته جغرافیا روبر هستند؛ بنابراین لزوم بازنگری حتی توقف ایجاد ظرفیت جدید بالاخص در دوره‌های غیر روزانه برخی از رشته‌ها دیده می‌شود.
