سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در برنامه تلویزیونی پرسشگر با موضوع «پدافند غیرعامل»، درباره ارتباط پدافند غیرعامل و مدارس و دانشگاه‌ها اظهار کرد: پدافند غیرعامل، دفاع در برابر یک تهدید یا حادثه و خطر بدون استفاده از سلاح و تجهیزات است.
به گزارش فارس وی افزود: نظامیان برای دفاع از سلاح استفاده می‌کنند اما پدافند غیرعامل، دفاع بدون استفاده از سلاح است؛ به عنوان مثال فرار کردن و مخفی شدن می‌تواند ابزاری برای دفاع در فضایی باشد که فرد مورد تهدید قرار گرفته است.
سردار جلالی با بیان اینکه ۲ دسته تهدیدات طبیعی مانند سیل و زلزله و دوم تهدیدات انسان ساخت و با منشأ انسانی مانند دزدی، سرقت و جنگ داریم، درباره حوادثی مانند آتش‌سوزی در مدرسه زاهدان گفت: هرجا مخاطره و تهدیدی وجود دارد باید با روش‌های خاصی آن را به صفر نزدیک کنیم؛ در بحث نظری هر حوزه‌ای، مخاطرات و ریسک‌هایی دارد و باید شدت، احتمال و پیامد خطر را بسنجیم.
جلالی ادامه داد: اگر ریسک یک ماجرا از سطح قابل قبول عبور کرد باید سریعاً اقدام و آن را به سمت صفر برد اما در بسیاری مواقع این تناظر وجود ندارد، به عنوان مثال در همین حادثه دانشگاه آزاد شیب زیاد جاده، عدم وجود عوامل کنترل کننده در جاده، مشکلات فنی خودرو، تغییر و تحولات مدیریتی و... از جمله عوامل خطر بودند؛ امروز در دنیا در داشبوردهای مدیریتی حوزه‌های دارای ریسک را شناسایی می‌کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که در حوادثی چون زاهدان و دانشگاه آزاد آیا دستگاه‌ها نباید در برابر سازمان پدافند غیرعامل پاسخگو باشند، افزود: در تقسیم کار سازمانی، موضوعات در سه سطح ایمنی، امنیتی و دفاعی دیده می‌شوند؛ در سطوح ایمنی معمولاً خود دستگاه‌های اجرایی مسؤولیت را برعهده دارند؛ این حادثه دانشگاه آزاد نیز در حیطه ایمنی قرار می‌گیرد. وقتی جاده‌ای در داخل دانشگاه وجود دارد باید دارای استانداردهای ایمنی باشد باید پیگیری کرد که چرا استانداردهای ایمنی موجود اعمال نشده‌اند؟
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در پاسخ به این پرسش که «آیا نباید یک دستگاه بالاسری وجود داشته باشد؟»، گفت: روال کار در هر حوزه‌ای مشخص است؛ در حوزه ایمنی و زیرساخت، دانشگاه و وزارت علوم مقصرند. یک حادثه دارای ابعاد مختلفی است؛ یک بُعد احساسات است ولی نباید منجر به تصمیم احساسی شود؛ یک بُعد دیگر قانونی است و به قوه قضائیه برمی‌گردد؛ بُعد سوم نیز داخلی است و وزارت علوم و دانشگاه آزاد باید پیگیر آن باشند و در نهایت هر کس مقصر است باید برابر قانون با وی برخورد شود.
وی با بیان اینکه در هر حوزه‌ای می‌توان نکات پدافند را برشمرد، افزود: خطر، تهدید و ریسک سه عنصر مهم هستند که سطح اینها قابل شناسایی و بررسی است؛ در حادثه دانشگاه آزاد، دانشجویان همواره احساس خطر می‌کردند که باید اطلاع می‌دادند و مطالبه می‌کردند و مسؤولان نیز باید ریسک خطر را ارزیابی و نواقص را اصلاح می‌کردند.
سردار جلالی ادامه داد: در فضاهای مسکونی، کارخانجات، مدارس و بسیاری مکان‌های دیگر نیز شناسایی و تعیین سطوح پدافند غیرعامل امکان پذیر است و باید انجام شود.
وی افزود: ما یک وظیفه قانونی داریم هم هشدار می‌دهیم و هم برخورد می‌کنیم؛ مثلا بازدیدی از مدرسه‌ای داشتیم که در مجاورت آن مواد شیمیایی خطرناک تولید می‌شد و امنیت نداشت یا در اصفهان 10 کارخانه در بافت شهری است که خطر، ریسک و تهدید برای مردم ساکن دارد که موارد اینچنینی را دنبال می‌کنیم.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در واکنش به درخواست و پرسش برنامه پرسشگر برای ایجاد بستری که مردم و مدارس بتوانند موارد دارای خطر را به سازمان پدافند غیرعامل گزارش دهند، گفت: معمولاً در کنار شناسایی عوامل خطر و پیگیری آنها، آموزش و مانورهای آمادگی برگزار می‌کنیم که تأثیرات خوبی هم دارد.
وی تصریح کرد: سامانه اختصاصی ویژه‌ای تا دو هفته آینده راه‌اندازی خواهیم کرد که مردم موارد خطرآفرین و مدارس ناایمن را گزارش کنند.
سردار جلالی با بیان اینکه مبنای دفاع همه کشورهای دنیا مدارس هستند، گفت: در قاطبه کشورها مردم در حوزه احتیاط و دفاع در قالب بسیج و سرباز دفاع، لایه اصلی دفاع را شکل می‌دهند. مباحث دفاعی در مدارس مورد توجه قرار دارند. بازدیدی از کشور کره داشتم و دانشجویان دختر و پسر آنجا آموزش های نظامی را می‌گذراندند.
وی افزود: باید به دختران مان آموزش دهیم اگر زمانی جنگ رخ داد، در زمان غیبت پدر، همسر و برادرتان باید چه نقشی ایفا کنید؟ درس آمادگی دفاعی نیز ضروری است. در طول دوره‌های مختلف تحصیلی 15 اثر پدافند غیرعاملی را به کمک سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تهیه کردیم که قرار شد ابتدا به صورت مکمل ارائه شود.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور به تکلیف مدارس در برابر حوادث اشاره کرد و گفت: در دوره دفاع مقدس برای مدارس پناهگاه می‌ساختیم و آموزش می‌دادیم؛ پدافند غیرعامل قصد دارد بدنه دفاع را در مدارس نهادینه کند.
وی ادامه داد: موضوع «مدرسه آماده در تهدید» از رویکردهای جدی ماست، الگویی را در قالب جزوات درسی برای آمادگی در مقابل حوادث تهیه کردیم که هرسال تمرین می‌کنیم؛ این طرح سال قبل از طریق بسیج دانش آموزی در سه هزار مدرسه اجرا شد.
سردار جلالی افزود: منشأ تهدیدات انسان خواسته، فناوری است. با سرعت عجیبی از تغییرات فناوری‌ها روبرو هستیم که هم قابلیت های بسیاری و هم تهدیداتی دارند.
