بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور، ستاد ملی مبارزه با این ویروس، تجمعات مختلف را برای جلوگیری از انتشار هرچه بیشتر آن لغو کرد. هیأت‌های مذهبی و سپس اماکن متبرکه و مساجد نیز به پیروی از این تصمیم، ابتدا محدویت‌هایی را برای حضور افراد در این اماکن پیش‌بینی کردند، اما نهایتا درهای همه مراکز و اماکن متبرکه به روی زائران و ارادت‌ورزان بسته شد.
اولین اقدامات حرم رضوی برای مقابله با کرونا در ۷ اسفندماه
مصطفی فیضی، سرپرست معاونت اماکن متبرکه و امور زائران آستان قدس رضوی در ۷ اسفندماه در تشریح جزییات اقدامات این آستان اظهار داشت: در راستای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا از خدام حضرت امام رضا (ع) که در شهرستان‌ها سکونت دارند، خواستیم تا اطلاع ثانوی از حضور در خدمت خودداری فرمایند. همچنین برای جلوگیری از شیوع این ویروس محلول‌های ضدعفونی دست در سالن‌های مهمان‌سرای حرم مطهر رضوی نصب شده و در اختیار زائران قرار گرفته است. مکان‌های دارای بار آلودگی بالا نظیر درب‌ها، سنگفرش‌ها، سطوح رواق‌های متبرکه، سرویس‌های بهداشتی و ... با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده در چند نوبت طی شبانه روز ضدعفونی می‌شوند.
البته در این ایام، برخی از زائران که بعدها مشخص شد از جریان خاصی هم خط گرفته بودند، اقدام به لیسیدن ضریح حرم امام رضا (ع) و حرم حضرت معصومه (س) کردند که بازتاب‌های گسترده‌ای در فضای مجازی داشت و این افراد بعداً دستگیر شدند.
محدودیت‌ها برای زائران در حرم شاهچراغ و عبدالعظیم حسنی (ع) در اسفندماه
آیت الله ری‌شهری تولیت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) نیز در ۱۲ اسفندماه از تدابیر بهداشتی این آستان برای مقابله با این بیماری در زمان زیارت زائران خبر داد و اعلام کرد که آمادگی کامل برای همکاری با مسئولین بهداشتی را دارند. همچنین حرم احمد بن موسی الکاظم (ع) در شیراز نیز از ابتدای اسفندماه ورود زائران به حرم را محدود به در باب‌الرضا (ع) کرد.
حرم شاهچراغ، اولین مکان مقدسی که اعلام تعطیلی کرد
این روند ادامه داشت تا ۲۳ اسفندماه تولیت حرم مطهر حضرت احمد بن موسی شاهچراغ (ع) طی نامه‌ای به وزیر بهداشت، خبر تعطیلی این حرم مطهر را طبق مصوبه شورای ملی مبارزه با کرونا، مبنی بر تعطیلی اماکن عمومی در جهت پرهیز از شیوع و گسترس این بیماری را تا اطلاع ثانوی اعلام کرد. در این نامه ذکر شده بود که باتوجه به آغاز سال جدید و احتمال حضور جمع زیادی از علاقه‌مندان اهل بیت (ع) هنگام تحویل سال نو در حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) و خطر شیوع بیماری کرونا بر این اساس، این حرم تا اطلاع ثانوی تعطیل است.
بیانیه مشترک ۳ آستان برای تعطیلی حرم‌ها در ۲۷ اسفندماه
در نهایت در روز ۲۷ اسفندماه طی بیانیه‌ای مشترک، تولیت آستان حرم امام رضا (ع)، حرم حضرت معصومه (س) و حرم عبدالعظیم حسنی (ع) از تعطیلی این حرم‌ها خبر دادند که در این بیانیه آمده بود: با ورود و شیوع بیماری کرونا و توصیه‌های مقامات بهداشتی در مخاطرات جدی تجمعات، مدتی است که کلیه اجتماعات و برنامه‌های گروهی عتبات مقدسه به حال تعلیق درآمد و اکنون با گسترش و مخاطرات جدی‌تر کرونا در سطح کشور و جهان، با قلبی شکسته و دلی پردرد، تصمیم سخت ایجاد محدودیت موقت انجام گرفت و لذا با حزن و اندوه فراوان عذرخواهی خود را به پیشگاه اهل بیت (ع) در عدم امکان ارائه خدمات به زائران عزیز حرم‌های مطهر ابراز می‌داریم.
هتک حرمت به حرم حضرت معصومه (س)
بعد از این تصمیم البته اتفاقات ناشایستی در دو شهر قم و مشهد رخ داد و برخی از متعصبین و بعضی پیروان جریان‌های خاص در برابر حرم‌ها تجمع کردند که در قم به شکسته شدن درب حرم منجر شد و انزجار و ناراحتی شیعیان و شیفتگان اهل بیت (ع) را در پی داشت.
لغو نماز جمعه و جماعات بعد از تعطیلی حرم‌ها
تصمیم تعطیلی حرم اهل بیت (ع) با توجه به شیوع این بیماری منحوس شامل امامزادگان کشور هم شد و در نهایت در روزهای پایانی سال ۹۸، اقامه نماز جماعت و حتی نماز جمعه نیز در سراسر کشور لغو شد.
تعطیلی حرم‌ها در طول تاریخ بی‌سابقه است
مقام معظم رهبری در سخنرانی نوروزی‌شان در روز ۴ فروردین‌ماه با اشاره به موضوع تعطیلی امکان دینی فرمودند: من توصیه می‌کنم مجدّداً که این دستوراتی را که مسئولین ستاد ملّی مبارزه با کرونا پخش کرده‌اند و گفته‌اند و اعلام کرده‌اند، انشاءالله همه عمل بکنند. حتّی اجتماعات دینی را تعطیل کرده‌اند که خب این در طول تاریخ ما به این شکل بی‌سابقه است که همه جا حتّی مثلاً حرم‌های مطهّر و نمازهای جمعه و جماعت تعطیل بشود؛ این بی‌سابقه است، ولی خب چاره‌ای نبوده است؛ این جور مصلحت دانسته‌اند و این جوری عمل کرده‌اند؛ این‌ها را رعایت بکنند تا انشاءالله خدای متعال هر چه زودتر این بلا را از سر ملّت ایران و همه‌ی ملّت‌های مسلمان و همه بشریّت کم و کوتاه کند.
تدوین دستورالعمل بازگشایی حرم‌های مطهر
روند تعطیلی اماکن زیارتی، نماز جماعت مساجد و نماز جمعه سراسر کشور تاکنون و در آستانه ماه رمضان ادامه داشته است؛ تا اینکه روز ۲۹ فروردین‌ماه، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی، تولیت آستان قدس رضوی در یادداشت اینستاگرامی در رابطه با محدودیت‌های ایجاد شده در تشرف به حرم مطهر رضوی به سبب پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، عنوان کرد: خوشبختانه با هماهنگی وزارت بهداشت و با همکاری آستان‌های مقدس حضرت معصومه، حضرت احمدبن موسی، حضرت عبدالعظیم حسنی سلام الله علیهم اجمعین، مسجد جمکران و سازمان اوقاف، دستورالعمل بازگشایی حرم‌های مطهر با رعایت ضوابط بهداشتی به منظور میزبانی اماکن مقدس از زائران و دلدادگان تهیه کرده‌ایم که انشاءالله با فراهم آمدن مقدمات لازم، میزبان زائران حرم‌های مطهر خواهیم بود.
حرم‌ها و مساجد تا ۱۵ اردیبهشت‌ماه تعطیل می‌ماند
این خبر بارقه‌هایی از امید را برای بازگشایی حرم‌های زیارتی در میان مردم در پی داشت تا اینکه امروز یکشنبه ۳۱ فروردین‌ماه، در حالی که گمان می‌رفت با فروکش کردن موج قوی شیوع کرونا، اماکن متبرکه در آستانه ماه مبارک رمضان دوباره باز شوند، حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس جمهور در ستاد ملی مبارزه با کرونا اظهار داشت: یکی از شرایطی که برای ما سخت‌تر کرده و شاید برای همه مسلمانان چنین باشد، ماه مبارک رمضان است که پیش رو داریم. خیلی روی این فکر شده که چه باید بکنیم. مسجد و اماکن مقدس چون جزو مکان‌هایی است که در آن تجمع می‌شود، همیشه برای ما جاذبه دارد و در ماه رمضان جاذبه‌اش بیشتر می‌شود.
وی تاکید کرد: ناچاریم به مردم بگوییم شرایط قبلی را همچنان تا نیمه اردیبهشت ادامه می‌دهیم. نیمه اردیبهشت باز جلساتی برگزار می‌کنیم و شرایط کشور را در نظر می‌گیریم و اگر توانستیم تصمیمات جدیدی اتخاذ کنیم، اطلاع داده می‌شود.
روحانی گفت: به خاطر این شرایط حتماً راز و نیاز فردی خیلی عمیق‌تر و بهتر از گذشته داشته باشند. چون راز و نیاز جمعی نداریم. دل‌های مردم سوخته است و خدا دعای مردم را مستجاب می‌کند. قرار بود مساله بررسی موضوع بازگشایی اماکن مقدس را آخر اردیبهشت قرار دهیم، اما به درخواست آقای اعرافی از حوزه علمیه و اجماع اعضا، قرار شد اماکن مقدس، تا نیمه اردیبهشت همچنان بسته باشند و در جلسه نزدیک به آن زمان مجددا بررسی شود.
حال باید تا ۱۵ اردیبهشت ماه منتظر باشیم تا در صورت بهبود شرایط کشور، شاید امکان زیارت حرم‌های شریف و مبارک و همچنین حضور در مساجد فراهم شود.
