تا چه حد اعتیاد افراد را به جرائمی می‌کشاند که جنایی محسوب می‌شوند. یک از کارآگاهان حوزه جنائی، معتقد است ردپای مواد را می‌توانیم در اغلب جرائم جنایی ببینیم. چه در اقشار معتاد فقیر که دست به خشونت و جنایت می‌زنند، چه در اقشار متمول که نه به خاطر تهیه هزینه مواد، بلکه از سر توهم یا بی اختیاری نشعگی دست به جنایت می‌زنند. مانند ان کسی که کودک خود را از پنجره به بیرون پرت کرد، زیرا شیشه کشیده بود.
به گزارش رکنا موضوع مواد مخدر، بویژه از زمانی که مواد محرک مانند شیشه پا به بازار گذاشتند، با موضوعات جنائی عقد شد. البته منظور ما این نیست هر فرد مبتلا به اعتیاد مرتکب جرائم جنائی می‌شوند. اما سرهنگ مصطفایی، کارآگاه جنائی می‌گوید تقریبا همیشه رد پای مواد را در جرائم و بویژه جرائم جنائی مشاهده می‌کنیم. چه جرائمی به مواد مخدر ارتباط پیدا می‌کنند؟ کدامین یک از انان مربوط به حوزه جنائی می‌شوند؟ مربوط به چه اقشاری هستند؟ چه تفاوت‌هایی دارند؟ آیا مقابله با فروشندگان مواد تاثیری دارد؟
سرهنگ کارآگاه هادی مصطفائی، کارآگاه حوزه جنایی و استاد دانشگاه، در گفتگو با خبرنگار ما این موضوعات را شرح می‌دهد.
سرهنگ مصطفائی، در پاسخ به این پرسش که «چرا خرده فروشان مواد مخدر همه جا حضور دارند، اما با معتادان (بویژه متحاهران) برخورد بیشتری نسبت به آنان می‌شود؟»، گفت: تعداد خرده فروشان بالا است. نیروی انتظامی می‌تواند به راحتی این خرده فروشان را جلب کند. اما چه حاصلی دارد؟ آیا این افراد محکومیت‌های سنگینی خواهند داشت؟
خیر. این افراد سازوکار‌های خودشان را دارند و اعلام نمی‌کنند که خرده فروش هستند. نهایتا به عنوان مصرف کننده حکم می‌گیرند که هیچ بازدارندگی‌ای نخواهد داشت. تنها هزینه ملی است که صرف می‌شود و ما باز به خانه نخست برمی گردیم. زیرا که همراه یک خرده فروش، خیلی بیشتر از موادی نیست که دست یک مصرف کننده است. خیلی وقت‌ها که این افراد گیر می‌افتند، نهایتا با یک وثیقه آزاد می‌شوند و به کار خودشان بازمی گردند. کمتر حتی نگران محکوم شدن هستند. ما این کار‌ها را سابقا انجام دادیم. این راه‌ها امتحان شدند، اما فهمیدیم که آب در هاونگ کوبیدن است.
دستگیری خرده فروش‌ها آب در هونگ کوبیدن است
این کارآگاه جنایی، گفت: حتی برای افسر پرونده مواد مخدر مقرون به صرفه است که زمان خود را صرف گیر انداختن دانه درشت‌ها کند. وقتی که تعداد خرده فروش زیاد است، هر چقدر هم که دستگیر کنید، آثار محسوسی را مشاهده نخواهید کرد. به فرض اگر ما ۱۰۰ هزار خرده فروش داشته باشیم، بیش از ۴ هزار نفر از آنان را قانون به چنگ نمی‌اندازد؛ بنابراین منطق می‌گوید باند، سازمان و ... را منهدم کنیم.
جرائم جنایی اغلب با مواد مخدر تنیده اند
سرهنگ مصطفائی در خصوص در هم تنیدگی جرائم حوزه جنائی و مواد مخدر گفت: در اکثر جرائم ما رد مواد مخدر را میبینیم. معتاد درخواست و اشتیاق شدید برای مواد مخدر دارد. برای برآورده کردن آن هر اقدامی می‌کند. جنایت هم شامل آن می‌شود. وقتی از طریق مشروع پول خود را بدست نیاورد، به روش‌های غیرعادی و قانونی متوسل می‌شود.
خیلی وقتا نمی‌توانید در مخیله بگنجانید که معتادان چه‌ها می‌کنند تا موادشان را تهیه کنند. شما از باز کردن لامپ خانه تا دزدی از فرزند خود فرض کنید تا کسانی که به مادر خود حمله می‌کنند یا صدمه می‌زنند تا طلای آن‌ها را بدزدند که مواد تهیه کنند. خیلی از این جرائم هم جناوی هستند. دیدیم که فرد هنگام دزدین از مادربزرگ خود او را کشته است، زیرا مادربزرگ مقاومت کرد ه بود.
مواد مخدر عامل دعوا‌های خانگی تا قتل‌های خانوادگی
وی افزود: در مباحث خانوادگی (از خشونت تا جنایت) هم روشن است نقش مواد چیست؟ خود نفس اعتیاد چالش ساز است. عدم دسترسی به مواد یا خماری چالش ساز است. مصرف روانگردان در خانه‌ها تا آنجا می‌تواند سبب جنایت شود یا کم رنگ‌تر سبب آزار و اذیت شود، چالش ساز است. گمان نمی‌کنم نیاز به توضیح داشته باشد که یک فرد مصرف کننده شیشه چه رفتار‌های ناجوانمردانه‌ای را در محیط خود می‌کند یا ممکن است بکند. از ضرب و شتم و تجاوز خط را بکشید تا توهم و قتل فرزند و همسر و مادر و ...
این کاراگاه اداره آگاهی گفت: نمی‌توانیم بگوییم معتاد عملی، دزدی و خفت گیری و جنایت نمی‌کند. با آن‌ها اگر صحبت کنید می‌گویند که «من عملی جان دزدی ندارم. من معتادم دزد دزدی می‌کند». اما آن فرد هم کیشان خود رارا نمی‌بیند. همه معتاد‌ها که کارتون خواب نیستند و عملی و بی جان نیستند. هر کس بنا به بنیه خود وارد بزه می‌شود. یکی زورش نمی‌رسد زباله گردی می‌کند. اما دیگری که قوای تنی دارد، مواد صنعتی مصرف می‌کنند، ظاهر عادی دارند، دست به کار‌های جنایت آمیز هم می‌زنند.
مواد مخدر سبب جرائم تکان دهنده در خانواده‌ها
سرهنگ مصطفائی بیان کرد: فجایعی که در خانواده‌ها اتفاق می‌افتد برای شخص من (در طول کار حرفه ایم) تکان دهنده‌تر بوده است. بطور مثال پرونده‌ای داشتم که پدر مواد زده است و فرزند خود را از پنجره آپارتمان پایین انداخته بود. پرونده‌هایی داشتم که افرادی نشئه در خیابان برای زوج جوانی که می‌گذشتند مزاحمت ایجاد کردند و منجر به اتفاقی شده است که کارشان به حوزه ما کشیده شده است.
جنایات متفاوت به دلیل قشربندی متفاوت در مصرف کنندگان
وی گفت: اقشار مختلف به شیوه‌های مختلف به خاطر مصرف مواد درگیر با حوزه جنائی می‌شوند. کسی که قادر به معاش و تهیه مبلغ خرید مواد خود نیست، وضعیت مشخصی دارد. ممن است کار بکشد به جائی که به این سبب قتل هم انجام دهد. اما اقاضر متمول‌تر مشکل تامین هزینه مواد را ندارند.
اما آن‌هایی که از حال عادی خود خارج می‌شوند ممکن است هر کاری بکنند. ممکن است پارتی برگزار کنند و یکی از پنجره سقوط کند، مسقوطش کنند یا خودکشی کند. یا به پیشنهاد‌هایی تن بدهند که خلاف عرف و منطق است. گاهی مواقع هم به حوزه جنائی راه پیدا می‌کنند.
مصطفایی گفت: مگر در موارد استثنا، جرائم جنائی معتادان تا حدی وایبسته به سن است. آن‌هایی که سنی گذرانده اند، راه و روشی منسجم‌تر برای امرار معاش پیدا کرده اند. شیوه‌ای که اغلب یکنواخت‌تر است. اما افرادی که در سال‌های اول اعتیاد خود هستند، بیشتر دست به جرائمی می‌زنند که به حوزه جنائی می‌کشاندشان.
