علیرضا نوروزی مدیر درمانگاه مرکز ملی مطالعات اعتیاد کشور با تاکید بر اینکه همه بیماری های روانپزشکی از جمله اختلالات مصرف مواد مخدر، تک عاملی نیستند یعنی عوامل متعددی در گرایش به سمت مصرف آن دخالت دارند، گفت: این اختلالات همانند بیماری های عفونی یا کرونا نیست که فرد در مواجهه با فردی که کرونا مثبت است، کرونا می گیرد.
به گزارش ایرنا وی توضیح داد: مجموعه ای از دلایل فردی، خانوادگی، گروه های همسالان، محله، اجتماع و مدرسه در اینکه فرد به سمت مصرف مواد مخدر کشیده شود، دخالت می کنند.
نقش مخاطره‌جویی نوجوانان در گرایش به مصرف مواد مخدر
روانپزشک درمانگاه مرکز ملی مطالعات اعتیاد کشور درباره دلایل فردی توضیح داد: افرادی که درجه مخاطره جویی آنان نسبت به دیگران بیشتر است یعنی به لحاظ سرشتی، بیشتر در برابر خطر تجربه مصرف مواد هستند یا افرادی هستند که نگرش های مثبتی در خود و گروه های همسالانشان نسبت به مواد وجود دارد.
به گفته نوروزی، به طور کلی در افرادی که انتظارات مثبتی از مواد مخدر دارند یا تصور می کنند که مصرف مواد منافعی دارد، کشش به سمت مصرف مواد بیشتر است.
وی، با تاکید بر اینکه در خانواده هایی که نظم و انضباط و نظارت بر فرزندان کم است و از آن سو گرما و صمیمیت و دلبستگی در محیط خانواده پایین است احتمال مصرف مواد مخدر در فرزندان افزایش دارد، افزود: ترکیبی از محبت و انضباط و نظارت در خانواده اثر پیشگیری کننده دارد.
جابجایی، مهاجرت و داشتن تعلق خاطر پایین نسبت به محله از دیگر عواملی است که به گفته این روانپزشک، فرد را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد.
نوروزی ادامه داد: تبعیض زیاد در اجتماع هم از جمله عوامل دخیل در اعتیاد افراد است.
مصرف مواد مخدر صنعتی به صورت فانتزی درآمده است
روانپزشک درمانگاه مرکز ملی مطالعات اعتیاد کشور در پاسخ به این پرسش که شاهدیم مصرف مواد مخدر صنعتی در خانواده های متمول شایع و به صورت فانتزی درآمده، گفت: در گروه جوانان و نوجوانان سلسله مراتب ارزشی تغییر یافته و اینکه فرد چقدر در زمینه ای پیشرو باشد ارزش محسوب می شود؛ ممکن است در جمعی موضوعاتی مانند ورزشی، درسی و مثبت ارزش محسوب شود اما در برخی گروه ها موضوعات منفی این حالت را پیدا کند یعنی فرد هر چقدر خلاف تر باشد یا کارهای خلاف شدیدتری انجام داده باشد جایگاه و اهمیتش در آن گروه یا خرده فرهنگ مهم تر است.
نوروزی ادامه داد: در نتیجه در برخی مناطق، ارزش های مورد تایید اجتماع حاکم نیست و شاهدیم که خرده فرهنگ هایی حاکم است که هر چقدر طرف در انجام کار خلاف خلاق تر باشد پذیرفتنی تر است.
وی تاکید کرد: در میان نوجوانان خانواده های مرفه هم به همین نسبت جایگاه ارزش ها تغییر کرده و مصرف مواد مخدر صنعتی به شکلی فانتزی و پرستیژ درآمده است اما نکته حائز اهمیت اینکه علل و گرایش نوجوانان به سمت مواد مخدر در این خانواده ها با سایر مناطق متفاوت است و آسیب کمتری به جامعه می زند چرا که می توان این نوجوان را با آموزش مهارت های زندگی از خطر دور کرد اما نوجوانی که دغدغه اقتصادی و فضای محیط زندگی او را رها نمی کند کمتر آموزش پذیر است.
میانگین سن شروع مصرف مواد مخدر سنتی و صنعتی
نوروزی درباره سن مصرف مواد مخدر یادآور شد: در بیشتر مطالعاتی که انجام شده میانگین سن افراد درگیر ۳۰ سال است و این کم نشده است. اما زنگ خطر زمانی به صدا درآمد که میانگین سن شروع مصرف مواد مخدر سنگین مانند تریاک به ۲۰ سال و مصرف مواد صنعتی به کمتر از ۲۰ رسید.
مدیر درمانگاه مرکز ملی مطالعات اعتیاد کشور با بیان اینکه موضوع مصرف مواد مخدر به اندازه کافی مهم است و نیاز به اعلام کاهش سن نیست، یادآور شد: چرا که گاه اینقدر در رسانه ها عنوان می شود که سن مصرف مواد در ایران کاهش یافته که در اذهان عمومی تصور دیگری پیدا می شود و این ترویج مصرف مواد محسوب می شود.
وی تاکید کرد: اتفاقا در رسانه باید عنوان شود که سن مصرف کاهش نیافته بلکه ۹۵ درصد جامعه مواد مصرف نمی کنند و شما هم یکی از آنان هستید. همان ۵ درصد مصرف کننده به اندازه کافی مهم است و نیاز نیست که خبرها روی کاهش سن مانور داده شود.
سرمایه‌گذاری امروز در قشر محروم برای پیشگیری از اعتیاد فردای نوجوان
مدیر درمانگاه مرکز ملی مطالعات اعتیاد کشور با یادآوری اینکه در جمعیت هایی که آسیب پذیری بالایی دارند خصوصا در شرایط کشور که نگرانی های اقتصادی خیلی جدی است برنامه ریزی باید قبل از تولد صورت گیرد، توضیح داد: بعبارتی فاصله گذاری بین تولدها و حمایت اقتصادی و اجتماعی از مادران بارداری که در شرایط محروم زندگی می کنند باید در اولویت قرار گیرد.
وی ادامه داد: زیرا گروه های در معرض خطر و فرزندانی که از این افراد متولد می شوند، ۲۰ سال بعد افرادی درگیر آسیب های اجتماعی مختلف از جمله اختلالات مصرف مواد و اعتیاد خواهند بود. بنابراین در گروه هایی که وضع اقتصادی و اجتماعی آنان از یک حدی پایین تر است تامین یک رفاه حداقلی اثر پیشگیرانه کننده دارد.
نوروزی تاکید کرد: باید هر چه اتفاق افتاده را کنار بگذاریم و از امروز برنامه ریزی برای فرزندانی که قرار است در این خانواده ها متولد شوند داشت تا ۲۰ سال آینده کمتر شاهد آسیب اجتماعی و اعتیاد بود؛ خانواده هایی که اقلیتی کوچک در حاشیه شهرهای بزرگ هستند.
این روانپزشک، آموزش مهارت های زندگی را نکته ضروری بعدی عنوان و خاطرنشان کرد: آموزش به والدین برای افزایش مهارت فرزندپروری، مهارت های زندگی و مقابله با نفوذ اجتماعی در سطح نوجوانان می تواند اثر پیشگیرانه کننده داشته باشد.
