یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین، نحوه برخورد با اشتباهات کودک است. کودکان با رفتارهای اشتباه خود بزرگ می‌شوند و شخصیت خود را شکل می‌دهند، لذا کودکان با اشتباه کردن، رفتارهای درست را یاد می‌گیرند اما رفتار والدین در این زمینه بسیار مهم و تاثیرگذار است و موجب یادگیری درست یا غلط در کودک می‌شود.
رفتارهای غلط، آسیب‌های جدی بر شخصیت کودک وارد می‌کند که یکی از آن‌ها کمبود اعتماد به نفس است. برخورد با اشتباهات کودکان، اصولی دارد که با رعایت آن‌ها می‌توانید به بهترین نحو به کودک خود پاسخ دهید و او را تربیت کنید.
اشتباهات کودکان و برخورد با آن‌ها
اشتباه کردن یک امر معمول و عادی برای رشد و پرورش کودکان است. هیچ کودکی نیست که کارهایش را مطابق انتظار والدین انجام دهد و همه آن‌ها اشتباهاتی را انجام می‌دهند، اما آنچه که اهمیت دارد، نحوه برخورد والدین با این گونه اشتباهات است، چرا که باعث عبرت آموزی و تغییر رفتار صحیح کودکان می‌شود.
بهترین شیوه برخورد با اشتباهات کودک
والدین لازم است از هرگونه تنبیه بدنی و فریاد زدن بر سر کودک خودداری کنند، چرا که رفتار آن‌ها باید با توجه به نوع رفتار اشتباه کودک باشد و سعی کنند یک ارتباط عاطفی قوی میان خود و فرزند شکل دهند تا کودک نیز حرف شنوی بیشتری از آن‌ها پیدا کند و در صورتی که کودک اشتباه خود را پذیرفت، والدین نیز رفتار درستی را با کودک داشته باشند.
جواد عینی پور روانشناس بالینی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران درباره رفتار اصولی در برخورد با اشتباهات کودکان اظهار کرد: اگر برخوردی از کودک سر زد که از نگاه ما اشتباه بود برچسب منفی به کودک نچسبانیم و بعد بر اساس آن برچسب با او برخورد کنیم، یعنی (گستاخی، تو نمی‌فهمی، بی ادبی و...) چرا که برچسب زدن در ارتباط با کودکان اقدامی مضر است و سبب می‌شود که بچه‌ها بر حسب آن واکنش‌های هیجانی از خود نشان دهند و نسبت به تحقیر و توهین صورت گرفته رفتار‌هایی تدافعی داشته باشند و بروز انزوا و نافرمانی مقابله‌ای را در آن‌ها شاهد باشيم.
وی با بیان اینکه برخورد والدین در هر مقطع سنی بستگی به دوره سنی رشد کودک دارد، ادامه داد: این امر مهم است که والدین بدانند در هر مقطعی سنی رشد چه چیز‌هایی مهم است و برخوردی که والدین با اشتباهات کودکان می‌کنند بستگی دارد که کودک در چه سنی است و در آن مرحله سنی کودک در چه مرحله‌ای از رشد قرار داشته باشد.
وی افزود: از صفر تا ۳ سالگی دوره اعتماد و استقلال در کودک است. کار‌هایی که از بچه در این سنین سر می‌زند که از نگاه والدین اشتباه تلقی می‌شود، اما باید به مفهوم استقلال در کودکان توجه کنیم، چرا که می‌خواهد به استقلال برسد، اما والدین این را به عنوان یک عمل اشتباه در نظر می‌گیرند یعنی نوشیدن آب، پوشیدن کفش و... که کودک اصرار دارد به تنهایی این عمل را انجام دهد، اما والدین سعی بر این دارند که خود این کار را اجام دهند و زمانی که کودک مقابله می‌کند آن‌ها گمان می‌کنند بچه لجباز حرف گوش نمی‌کند.
این روانشناس بالینی ادامه داد: بنابراین والدین در این دوره سنی برخوردی که می‌کنند با در نظر گرفتن اینکه کودک در پی چیست؟! بچه در پی این هست که به استقلال برسد، بنابراین برخوردی که باید صورت گیرد نباید به استقلال آن آسیب رساند یعنی بگویند باشه تو پاتو بزار تو کفش و سپس کمک کنند بند کفشش را ببندد و سپس کودک را تشویق کنند که آفرین خودت کفشت را پوشیدی.
وی تصریح کرد: سنین ۳ تا ۶ سالگی دوره ابتکار و خلاقیت است و بچه‌ها در این سن کار‌هایی انجام می‌دهند که از نگاه والدین عجیب است یعنی اسباب بازی‌ها را خراب می‌کند، چرخ ماشین را در می‌آورد که از دید والدین خطا است، اما از دید کودکان خلاقیت و نوآوری بوده که اگر چرخ ماشین را در می‌آورد و... اصلا قصد تخریب ندارد، بلکه می‌خواهد خلاقیت به خرج دهد و اثر عمل خود را نشان دهد، بنابراین هر کاری انجام می‌دهد که عمل تازه‌ای را تجربه کند.
اين روانشناس افزود: والدین گمان نکنند که بچه‌ها با انجام یکسری از کار‌ها خرابکاری یا شیطنت دارند و بعضا برخی از پدرها و مادر‌ها کودک را خرابکار قلمداد می‌کنند یعنی به بچه می‌گویند مگر ما روی گنج قارون نشسته‌ایم که برای تو مدام اسباب بازی بخریم. این امر مهم است که والدین با تهیه یکسری از وسایل به کودک اجازه دهند تا خلاقیت و ابتکار خود را بر روی آن وسایل تجربه کند.
عینی پور گفت: مقطع سنی ۶ تا ۱۲ سالگی دوره لیاقت و کارایی است. عملکرد‌های کودک در این سن در راستای اثبات توانمندی و لیاقت است. پدر و مادر نباید این احساس را در فرزند تضعیف کنند، بلکه با برخورد‌های اصولی بايد سعی در تقویت این احساس در کودک برآیند.
وی خاطر نشان کرد: سن ۱۲ تا ۲۰ سالگی دوره هویت یابی در فرزند است، یعنی با انتخاب نحوه‌ای از پوشش، مدل اصلاح سر و... می‌خواهد ثابت کند که من کی هستم؟! به نوعی سعی در تعریف خود دارد. همچنین والدین در این دوره به این تعریف و احساس آسیب وارد نکنند و در مسیر درست قرار دهند یعنی نوجوان به شدت از عقیده‌ای حمایت می‌کند که از نگاه خانواده درست نیست، والدین نباید با رفتاری اشتباه سعی در خلع هویت فرزند داشته باشند، بلکه با حوصله آن را متوجه عمل و رفتار خود کنند که آیا تو متعلق به این عقیده‌ای یا اینکه این عقیده درستی برای تو نیست.
