امروز مسئولان وزارت بهداشت خبر دادند که مجوز واکسن کوویران برکت صادر شده و از هفته آینده این واکسن به سبد واکسن‌های کشور اضافه می‌شود.
این در حالی است که به نظر می‌رسد همچنان نگرانی‌های زیادی نسبت به ایمنی این واکسن در کشور وجود دارد و بسیاری عدم انتشار مقالات مربوط به این واکسن در نشریات علمی را به چالش کشیده‌اند.
محمدرضا صالحی، مجری مطالعات بالینی واکسن ایرانی کرونا، در این رابطه به خبرآنلاین می‌گوید: «بحث اعلام ژورنالی نیاز به ثبت کردن اطلاعاتی به عنوان مقاله، مطالعه آن توسط داورها و ... دارد. این فرایند چند ماه طول می‌کشد و در این مدت ممکن است که افراد زیادی فوت شوند. به همین دلیل نتایج مطالعات را برای متخصصان سازمان غذاودارو در کشورهای مختلف می‌برند و این متخصصان نسبت به ارائه مجوز اضطراری تصمیمی می‌گیرند و ارائه مجوز کار کسانی که مقالات را می‌نویسند یا می‌خوانند نیست.»
از سویی چندی پیش مینو محرز یکی دیگر از محققین واکسن کوویران برکت گفته بود که این واکسن ۹۵درصد ایمنی دارد.
توضیحات محمدرضا صالحی، مجری مطالعات بالینی واکسن ایرانی کرونا، در این رابطه و دیگر مسائل مربوط به واکسن ایرانی را اینجا بخوانید:
امروز واکسن کوویران برکت مجوز اضطراری گرفت و بسیاری منتظر انتشار مقالات مربوط به این واکسن هستند، این اتفاق چه زمانی رخ می‌دهد؟
نتایج فاز یک به زودی بیرون می‌آید و مقاله آن منتشر می‌شود. در پایان فاز یک با عوارض کمی مواجه شدیم و ایمنی زایی واکسن قابل قبول بود. در فاز دو هم که نتایج نهایی شد با وجود این که ایمنی زایی کاهش پیدا کرد، این عدد به حدود ۸۵ درصد رسید که انتظار این موضوع را نداشتیم.
خانم محرز گفته بودند که ایمنی این واکسن ۹۵ درصد است، علت این تفاوت چیست؟
معیارهای مختلفی برای اعلام شاخص ایمنی داریم، موضوعی که استاد محرز فرمودند با شاخصی که من گفتم متفاوت است و من کمترین میزان ایمنی واکسن را براساس شاخص دیگری عنوان کردم. معیار واکسن‌های دیگر در دنیا هم براساس همین شاخص اعلام می‌شود. ما برای این واکسن ایمنی بالای ۸۵ تا ۹۰درصد را قبول می‌کنیم. اگر دقت کرده باشید، برای واکسن‌های مختلف در دنیا هم مطالعات مختلف اعداد متفاوتی از ایمنی ارائه می‌دهند.
با توجه به ارائه مجوز اضطراری، فکر نمی‌کنید برای ارائه مقاله فاز دوم واکسن دیر کرده باشید؟
نتایج فاز دوم را دو هفته پیش به وزارت بهداشت تحویل دادیم، این نتایج هم با نتایج اولیه فاز دو منطبق بود، اما انتشار نتایج در مقالات زمان می‌برد.
هیچکدام از این کشورهای دنیا صبر نکردند که اول مقالات درباره واکسنشان منتشر بشود و بعد آن را تزریق کنند. اگر حساسیت موجود در کشور ما در دیگر کشورها وجود داشت، شاید تاکنون هیچ کسی در دنیا واکسن فایزر یا مدرنا تزریق نکرده بود.
بحث اعلام ژورنالی نیاز به ثبت کردن اطلاعاتی به عنوان مقاله، مطالعه آن توسط داورها و ... دارد. این فرایند چند ماه طول می‌کشد و در این مدت ممکن است که افراد زیادی فوت بشوند. به همین دلیل نتایج مطالعات را برای متخصصان سازمان غذاودارو در کشورهای مختلف می‌برند و این متخصصان نسبت به ارائه مجوز اضطراری تصمیمی می‌گیرند و ارائه مجوز کار کسانی که مقالات را می‌نویسند یا می‌خوانند نیست.
اما بهتر نیست برای حل بی‌اعتمادی موجود این مقالات زودتر منتشر شوند؟
بی‌اعتمادی فقط مخصوص واکسن برکت نیست و درباره اسپوتنیک و آسترازنیکا هم وجود دارد، این بی‌اعتمادی می‌تواند بخاطر نگرش‌ها، گرایش‌ها و افکار افراد باشد. ما سعی می‌کنیم هرچه زودتر با انتشار داده‌ها اعتماد بیشتری را از هم وطنانمان جذب کنیم.
فاز سوم آزمایش واکسن کرونا در چه وضعی است؟
در فاز سوم از حدود ۲۰هزار داوطلب، آزمایش روی بیشتر از دو سوم داوطلبان کامل شده است و حدود ۱۵هزار نفر حداقل دوز اول واکسن را دریافت کردند، درباره فاز سوم با ارائه اطلاعات اولیه می‌توانیم گزارشات لازم را ارائه کنیم. هدف ما این است که تا اواسط تیرماه نتایج اولیه از فاز سوم به وزارت بهداشت ارائه بدهیم.
در این مرحله دوباره ایمنیِ اندازه‌گیری شده واکسن، کاهش پیدا می‌کند؟
ما معمولا بیشترین ایمنی را در بالغان سالم داریم، هرچقدر به سمت افراد سالمند و دارای بیماری زمینه‌ای برویم، عملا سطح ایمنی واکسن‌ها کاهش پیدا می‌کند. بخاطر همین در مطالعات مختلف بخاطر تغییر محل انجام واکسیناسیون و تعداد کسانی که در آزمایش شرکت می‌کنند میزان ایمنی ناشی از واکسن‌ها متفاوت است.
در این مراحل آزمایش واکسن برکت، هیچ پیامدی دیده نشده است؟
پیامدهای خفیقی وجود داشتند، اما پیامدهایی که خدایی نکرده منجر به بستری یا مرگ افراد بشود وجود نداشته است. حساسیت پوستی هم در حد چند مورد داشتیم.
این که قرار است به افراد زیر ۱۸ سال واکسن کرونا برکت تزریق شود در راستای فاز سوم است؟
با توجه به این که نتایج اولیه نشان دهنده امن بودن واکسن است، تصمیم گرفتیم که سن ۱۲ تا ۱۸ سال را در مطالعه شرکت قرار دهیم، نه این که این گروه مورد واکسیناسیون عمومی قرار بگیرند. اگر در آن مطالعه به این نتیجه برسیم که واکسن برای این گروه سنی واکسن بی‌ضرر است، با وزارت بهداشت مکاتبات لازم برای انجام اینکار انجام می‌دهیم. در حال حاضر واکسیناسیون براساس همان اولویت‌بندی وزارت بهداشت انجام می‌شود.
گفته می‌شود که ممکن است از دوز دوم واکسن برکت به جای سینوفارم استفاده شود، این موضوع چقدر صحت دارد؟
تصمیم‌گیری این رابطه با وزارت بهداشت و سازمان غذاودارو است و ما نظری در این رابطه نداریم. اگرچه توصیه ما از نظر علمی این است که تا جای ممکن واکسن از پلتفرم‌های مختلف تجویز نشود و مثلا کسی که فایزر زده سینوفارم تزریق نکند. اما برای پلتفرم‌های یکسان چنین چیزی ممکن است.
به هر حال امیدوارم با گسترش واکسیناسیون در کشور به کمک واکسن‌های داخلی و همچنین واردات واکسن که در کشور لازم است، بتوانیم جمعیت زیادی را واکسینه کنیم تا افراد کمتری به این ویروس کشنده مبتلا شوند.
