به گزارش صراط به نقل از فارس؛ شهرستان دشتستان، زینب رنج کش: در راهرو قدم می‌زدم و منتظر او بودم، دراین بین کنجکاویم عجیب گل کرده بود که تعمیرات برای چه چیزی است دقیقا و نتوانستم این کنجکاوی را سرکوب کنم پس در نهایت قدم به طرف اتاق ۱۴ تند کردم و قبل از رسیدنم به اتاق صدای آواز خواندن یکی از کارگران لبخند به لب‌هایم آورد گمان می‌کنم او از قوم بختیاری باشد چون به خوبی یکی از آواز‌های زیبای بختیاری را به زیبایی خود خواننده می‌خواند و در آن دمای ۳۵ درجه و شرجی و گرمای نفس بر برازجان گویی برایش حکم دوپینگ داشت.
کمی آمدنش به درازا کشید و من که منصرف شده بودم، وارد اتاق شوم به سمت انتهای راهرو رفتم و رو به روی آینه قدی ایستادم که صدای قدم‌هایی که به سمتم می‌آمد را شنیدم به سمت صدا برگشتم و در نگاه اول نه او مرا شناخت و نه من او را پس جلوتر رفتم و سلام گفتم حالا که گویا او همان شخص مورد نظرش را دیده باشد سلام کرد.
با هم وارد اتاقی شدیم که وضعیتش به نسبت دیگر اتاق‌ها کمی بهتر بود و حداقل تعمیرات در آن نبود. وقتی روی مبل‌های قهوه‌ای رنگ نشستیم گفتگو را از معرفی او شروع کردیم او روح الله سلیمی فرد است، که درحال حاضر به عنوان دبیر و یا تسهیل‌گر در تیم بچه‌های سامانه دانش آموزی شفافیت در کنارشان بود. شاید برایتان سوال پیش بیاید سامانه شفافیت دانش آموزی دیگر چیست؟ سامانه شفافیت دانش آموزی توسط چند دانش آموز خوش ذوق و دغدغه‌مند استان بوشهری در شهرستان دشتستان و شهر برازجان طراحی شد که کار این سامانه کمک به دستگاه‌ها اجرایی و اداری از جمله شهرداری و شورای اسلامی شهر بود تا مشکلات مردم را بشناسند و پیگیر مسائل مردم باشند تا زود‌تر مشکلشان رفع شود و به نوعی به پیشرفت جامعه کمک کنند.
سلیمی فر می‌گوید: از سال ۱۳۸۹ در آموزش و پرورش تدریس می‌کنم و حدود هفت یا هشت ماه است که سامانه راه اندازی شده در کنار بچه‌ها به عنوان دبیر یا تسهیل‌گر در امور هماهنگی و یا تسهیلگری سامانه را انجام می‌دهم.
به دنبال تحقق عدالت اجتماعی هستیم
او در مورد سامانه شفافیت می‌گوید: سامانه شفافیت یک هدف و یک مسیر دارد که یک نقطه شروع دارد که نقطه شروع، دانش آموز است و دبیر و دانش آموز عنصر‌های اصلی آن هستند و در مسیری حرکت می‌کنند این دو عنصر که باعث می‌شود بقیه اعضای جامعه در آن نقش آفرینی کرده و هویت پیدا کنند علاوه بر آن دانش آموز و معلم نیز خود هویت جدیدی پیدا می‌کنند. آن مسیر یک مسیر تربیتی و اجتماعی است و آن هدف یک هدف عدالت اجتماعی است.
در این مسیر تحقق عدالت اجتماعی یک خواستگاهی دارد اقدام می‌کند که آن خواستگاه مردمی‌سازی حکمرانی است. در یک مدل کوچک مدرسه و یک مدل بزرگتر جامعه و مدیریت شهری که قابلیت تکثیر و مقیاس‌پذیری در سطح ملی و جهانی را دارد که آن هم حکمرانی مردمی و عدالت اجتماعی است.
هدف سامانه شفافیت تعالی است
اما مسیری که در سامانه شفافیت دنبال می‌کنیم یک مسیر تربیتی و فرهنگی است چرا اصرارمان بر روی تربیت و فرهنگ است؟ زیرا افرادی به دنبال شفافیت هستند گاهی دیدی مچ گیرانه داشته باشند و یا پیدا کردن فساد باشند اما ما هدفی که داریم از این سامانه دانش آموزی شفافیت پازل‌هایی از جامعه هستند که از دانش آموز، معلم، شهروند، خانواده، مسجد هستند و این پازل‌ها در کنار هم قرار است عنصر همدلی و عدالت و وجدان در کنارهم قرار بگیرند و به سوی حکمرانی مردمی و تعالی هرچه بیشتر حرکت کنیم.
مشارکت مردمی که موجب تعالی حکمرانی و مدیریت می‌شود نه بلکه دنبال مچ گیری باشد و خیلی از وقت‌ها اگر نگاهمان مچ گیرانه باشد در گوشه‌ای می نشینیم و نگاهمان فقط معطوف به این است که این مسؤول کی خطا می‌کند و همان لحظه مچ اورا بگیریم و یک ذره بین روی کارهایش می‌گیریم و دیگر به چیز دیگری توجه نمی‌کنیم اما در مدلی که ما از آن حرف می‌زنیم و ادعا می‌کنیم یک فضای تربیتی است نه صرفا با ذره بین بلکه با همراهی و همدلی به تعالی کمک خواهیم کرد و هویت پیدا می‌کند.
دانش آموزان مشکلات کف محله‌ها ها را می‌بینند
دانش آموزی که می‌آید مشکلات را کف محله و جامعه‌اش می‌بیند و در می‌آورد و به سمت احصاء نظام مسائل می‌رود مسائلی که از دیروز هرچه بود همانی بود که از بالا دیده می‌شد یعنی اگرمسؤولی می‌خواست مسائل شهر را بررسی کند از دید خودش بررسی می‌کرد و می‌گفت: از دید من مشکل این محله بلوار است، از دید من مشکل این محله روشنایی است و… درحالیکه شاید مشکل آن محله اصلا این نباشد و این را فقط با تحقیق می‌توان فهمید و اینکه اصلا مردم آن محله چه می‌گویند.
تفاوت حرکتی که سامانه شفافیت ایجاد می‌کند این است که دانش آموزان به عنوان عنصر اصلی و افرادی که تعارض منافعی ندارند و فطرت بیداری دارند و منفعت سیاسی این وسط ندارند؛ از کف جامعه مثلا بقال، مغازه‌دار، پدر و مادر یک سوال ساده می‌پرسد و کنشگری خود را نشان می‌دهد و می‌پرسد مشکل شما در این محله یا مکان و کوچه چیست؟
وقتی که نظام مسائل از دل جامعه احصاء شد ما به یک داده خیلی بزرگ می‌رسیم و این داده نه تنها از یک دانش آموز بلکه از دانش آموزان یک شهر به دست آمده است پس تمام دانش آموزان می‌توانند به این کنشگری برسند.
پویش ۴۸۴۸و سامانه شفافیت
دانش آموزان به عنوان فردی با فطرت بیدار، روحیه عدالت جو و آن تعارض منافعی که دارند، وقتی می‌آید و نظام مسائل را از کف جامعه احصاء می‌کند اینجا نقش دیگری را نیز ایفا می‌کند او می‌آید و تمام این مشکلات را به جلسات شورا می‌برد و مسؤولان را با مشکلات مواجهه می‌کند در فضای فنی یا نرم افزاری که خود سامانه می‌شود یا پویش ۴۸۴۸ که مردم مشکلاتششان را بیان می‌کردند تا یک جایی مسؤولان پاسخگوی مردم بودند اما همان‌جا در مسجد و رسیدگی بالاتر نداشت اما سامانه شفافیت این مشکلات مردم در پویش را به جلسات شورا کشاند و باعث شد دید مردم تغییر کند.
شاید قبلا مردم علاقه‌ای به جلسات نداشتند اما اکنون می‌دانند اگر امروز شورا جلسه‌ای داشته باشد حول مسائل و مشکلاتی است که در فلان محله از شهرشان در حال رخ دادن است و مشتاقانه توجه می‌کنند تا ببینند کار محلشان به کجا می‌رسد و حتی نتیجه‌ای که آن جا حاصل می‌شود هم باید به نفع مردم و قشر مستضعف جامعه باشد.
این اتفاق با حضور دانش آموزان سر هر جلسه تکرار می‌شود و موضوعات توسط مردم انتخاب می‌شود که با یک دوربین یا گوشی برنامه زنده از جلسات برای عموم مردم قابل روئیت است و مصوبات نیز توسط خود دانش آموزان در سامانه قرار می‌گیرد.
اینجا در مرحله دوم بچه‌ها می‌آینده مصوبات و صحبت‌هایی که حول آن مشکل ثبت می‌شود را دانش آموزان می‌آیند شفاف و ثبت می‌کنند با چه ابزاری؟ با چه خواستگاهی؟ خواستگاهش که می‌شود ذی نفع بودن خود مردم یعنی موضوعات جلسه توسط خود مردم تعیین شود مصوبات بابت مشکلات مردم باشد و سوم حضور مردم در جلسات که این خیلی کمرنگ بود اما با گذاشتن برنامه زنده از جلسات و از دوربین دانش آموزان این مشکل حل شد و سامانه شفافیت به عنوان یک میانجی این نقش را ایفا می‌کند.
مردم برای ارتباط می‌توانند وارد سامانه شده و بر روی گزینه ارتباط با ما کلیک کنند و مشکلات محله و شهرشان را بیان کنند تا پیگیری شود.
دانش آموزان خلاقیتی که داشتند در خصوص مصوبات، اگر مصوبات برروی کاغذی باشد آن را از همان عکس یا کاغذ به متن تبدیل می‌کنند و رای‌های موافق و مخالف هر عضو را با دلیل آن می‌نویسند که مردم در جزئیات کامل مصوبات محله و شهر خود قرار بگیرند.
بچه‌های ما پس از هر مصوبه دو سوال می‌پرسند که نتیجه هر مصوبه در شورای تطبیق چه بود؟ چه کسی رای مثبت و چه کسی رای منفی داده است و دلیلش را باید بگوید و این‌ها همه در سامانه ثبت می‌شود و این پیامدی که داشت این بود همه بعد از دیدن این اتفاق همه اعضای شورا واکنش نشان می‌دادند.
پخش زنده در سامانه شفاف‌سازی
اتفاق خوب دیگر که افتاد همان پخش زنده بود حدود 10 یا 12 هفته پیش شاید تا قبل از این ما نمی‌دانستیم در جلسات شورا چه خبر است و بعد از پخش زنده از خیلی از حواشی حتی مطلع شدیم من به خوبی بیاد دارم جلسه اول نظرها باز بود و مردم همه به حواشی توجه می‌کردند یا می‌گفتند چرا فلان مسؤول الان در حال خوردن میوه است یا چرا فلان مسؤول اینطوری نشسته و… اما از جلسه دوم به بعد مسؤولین روی تمام رفتارهایشان دقت کردند و مردم نیز دیگر به جای رفتن به دنبال حواشی و فرعیات به اصل موضوع پرداختند و به مشکل محله خود که در حال پیگیری در جلسه بود توجه کردند و این یک اتفاق خیلی خوب بود و بار فرهنگی و تربیت اجتماعی بسیار قوی داشت و وارد بحث مدیریت می‌شدند.
چطور بدانیم چه اعتباری صرف کدام عملکرد در محله‌مان شده است؟
در این سامانه می‌توانند نام محلات خود را بیابند و ببییند چه مقدار اعتبار صرف آن محله شده است و یا اینکه صرف چه اموری شده است و اینطور شفافیت را می‌توانیم شاهد باشیم وقتی وارد سامانه شوید درک این توضیحات راحت‌تر خواهد بود.
پس از چند جلسه مسؤولان به این پی بردند که قصد ما مچ گیری نیست و اتقاقا هدفش همراهی است چرا که گاها پیش می‌آید که در جلسه حاشیه به وجود بیاید اما به جای تمرکز بر حاشیه به اصل توجه می‌کند و این همدلی و صداقت بچه هارا می‌دیدند احساس اعتماد می‌کردند.
از آن رو ما نیز به عنوان دبیر نقش و وظایفی داشتیم یکی از این‌ها آموزش انصاف بود و باید برای همه این اتفاقات تمام پازل‌ها همه از خوبی تا بدی را کنار هم بچینیم. در این بین دانش آموزان ما با چالش‌هایی در این فضای تربیتی رو به رو شدند که ما اصلا آن‌ها را تنها نگذاشتیم از پس همه چالش‌ها بر آمدیم.
بعد از این قضیه خود روابط عمومی شورای اسلامی شهر برازجان با ما تماس گرفتند که چطور پخش زنده انجام می‌دهید؟ ما هم از این به بعد به صورت پخش زنده می‌خواهیم جلسات را پوشش دهیم. اینجا فضایی بود که بچه‌ها غرور خود را کنترل کنند و به این پی بردند که امر به معروف را با صدای بلند نمی‌شود انجام داد بلکه با اقدام و ملایمت و همراهی امر به معروف اثر بیشتری دارد.
حضور دهه هشتادی‌ها در میدان عمل
اینجا دهه هشتادی‌ها به شورا رفتند و آموزش دادند و به طور میدانی متوجه شدند امر به معروف را چطور باید انجام داد.
شعار ما این است تربیت در میدان واقعی رخ می‌دهد مثلا اگر من به بچه‌ها بگویم که به بزرگتر خود احترام بگذارید کجا تا اینکه خودم با بزرگتر رفتار مودبانه داشته باشم کجا؟ و این خود نوعی از تربیت است که بچه‌ها این را بیشتر می‌پذیرند و این کار هم در این راستا انجام شد یا اگر من به دانش آموزانم از تعارض منافع بگویم شاید متوجه منظورم نشوند اما وقتی خودشان در موقعیتش قرار بگیرند متوجه می‌شوند که آن‌ها نباید تحت تاثیر قرار بگیرند.
مثلا وقتی در یکی از جلسات اعضای شورا به عنوان قدردانی و تقدیر و حمایت قرار شد به آن‌ها هدایایی داده شود به بچه‌ها گفتم این یعنی تعارض منافع یعنی شما نباید برای منفعتتان شفاف‌سازی کنید و بچه‌ها خوب به خاطر دارم که هدیه را نپذیرفتند تا زیر دین نباشند و کارشان را به نحو احسن انجام دهند.
یکی از ویژگی‌های خوب سامانه شفافیت آرشیو کردن مصوبات به همراه فیلم آن جلسه است که متاسفانه روابط عمومی شورا این کار را نمی‌کند اما در سامانه شفافیت این اتفاق افتاده است و هرگاه هرکس بخواهد می‌تواند به آرشیو مراجعه کند و فیلم مصوبه محله خود را ببیند.
ما همه توانمندی‌ها را در بچه‌ها می‌پذیریم و از همه توانایی‌ها استقبال می‌کنیم یکی در عکاسی، یکی خبرنویسی، یکی نرم‌افزار و کامپیوتر همه در یک رشته و حرفه توانمند هستند؛ انقلاب اسلامی یک تجربه‌ای دارد که امام فضای نقش آفرینی و هویت‌یابی را به اندازه تمام اقشار جامعه از همان کودکی که در گهواره است تا همان پیرمردی که می‌آید در جبهه‌های جنگ و آب یا شربت بین رزمندها پخش می‌کند.
سربازان من در گهواره هستند
امام خمینی(ره) زمان تبعید از او می‌پرسند چه کسی به تو کمک می‌کند؟ امام می‌گوید سربازان من در گهواره هستند. یعنی با همین جمله نقش آفرینی می‌کنند برای کودکی که در گهواره است و آن کودک ۱۵ سال بعد انقلاب اسلامی را رقم می‌زند.
این عنصر بخشی و نقش را امام به کودکان داد حالا جنگ هشت سال دفاع مقدس را نگاه کنید که پسر بچه‌ای که گریه می‌کند تا به جبهه برود و جبهه برای جوانان نوعی مدرسه بود، مدرسه امام بود لذا ما اینجا هم به جای اینکه فقط به دنبال برنامه‌نویس باشیم به دنبل شخصیت‌های مختلف با استعداد‌های مختلف هستیم.
حتی بچه‌ها خارج از فضای شورا کار قشنگی کرده بودند و در سامانه پخش شد و آن حرکت این بود که در مدرسه‌شان فوتبال جام رمضان پخش شد که یکی از بچه‌ها فیلم می گرفت و دیگری گزارشگری می‌کرد و خیلی مورد استقبال مردم نیز قرار گرفت می‌خواهم بگویم شما وقتی فرصت رشد دادید به او نقش دادید قطعا در جای دیگر نیز نقش آفرینی می‌کند.
الان که خیلی‌ها فکر می‌کنند این نسل دچار بحران و سرشار از مشکلات است برای حاکمیت، تبدیل شده به فرصت و نقش آفرینی و بازوی پیش ران برای مردم و حاکمیت و تعالی حاکمیت شده است. دانش آموزان ما از سن 10 سال تا نوجوان ۱۹ساله هستند.
روایت اتاق ۱۴
سامانه شفافیت چیزی نبود که از یک شخص سرمنشا بگیرد یا ایده اولیه هم با ما بوده باشد اما از آنجا اتفاق افتاد که دو تن از دانش آموزان گفتند یک کا واقعی می‌خواهیم انجام دهیم و ایده سامانه شفافیت شکل گرفت و ما با دو دانش آموز این حرکت را در اتاق ۱۴ کانون پرورش فکری امام خمینی(ره) با یک سیستم روی زمین شروع کردیم تا الان که حدودا به ثمر نشسته است و اکنون حدود ۵۳ دانش آموز و 10 دبیر بر روی این سامانه تلاش شبانه روزی می‌کنند تا به ثمر برسد.
ما حتی برای همین می‌گوییم روایت اتاق ۱۴ و این نشان دهنده تمام روزهای سخت و اما شیرینی است که ما پشت سرگذاشته‌ایم و نمی‌توان از روایت اتاق ۱۴ غافل شد و الان هم در حال تعمیر این اتاق هستیم.
سامانه شفافیت باید توسط افرادی ساماندهی یا شکل می‌گرفت که ذی نفع نباشند و این توسط افراد در مدارس امکان‌پذیر بود و دانش آموزان نقش مهمی داشتند که به مدارس و مساجد به وسیله خانواده‌شان وصل می‌شدند و باید بگویم دانش آموزان در این بین هیچ نفعی نباید داشته باشند و از نظر مالی هیچ حمایتی را نپذیرفتند.
اگر بگوییم دانش آموزان نسل آینده هستند و برای آینده نقش آفرینی می‌کنند سخت در اشتباهیم بلکه دانش آموزان همین امروز نقش آفرینی می‌کنند و به حل مسائل می‌پردازند و مدارس باید این دانش آموزان را برای حل مسائل امروز و زمان حال آماده کند و بزرگترین و نزدیکترین مسئله بحث مدیریت شهری بود نزدیکترین از این جهت که دانش آموز از محیط مدرسه بیرون می‌رود با مدیریت شهری رو به رو است، روشنایی مدیریت شهری است، آب برق کوچه و… همه به او نزدیک هستند و این یعنی مدیریت شهری پس همه به او نزدیک و مرتبط است.
هدفمان تحقق عدالت اجتماعی است، می‌خواهیم عدالت اجتماعی در تمام مناطق به وقوع بپیوندد و جامعه و حکمرانی به تعالی برسد و هر دستگاهی که این را بخواهد و در این زمین کمک کننده باشد و به مردم مرتبط باشد. شفافیت مهم است نه فقط شهرداری و شورا‌ها درست است که ما نیتمان تعالی مدیریت اجتماعی و شهری است اما تمام دستگاه‌ها می‌توانند این کار را بکنند. نقطه شروع شورا و شهرداری بود اما نقطه پایان نیست و ما به دنبال پلتفرم‌هایی هستیم تا مردم را به قدرت برسانیم نه به عنوان مچ گیری بلکه به عنوان صاحبان اصلی قدرت می‌خواهیم مردم به حکمرانی کمک کنند تا جامعه‌ای بهتر داشته باشیم.
اکنون چهار شورا تحت سامانه دانش آموزی شفافیت هستند و ما ابتدا استارت کارمان را از شهرداری و شورای آبپخش زدیم، بعد بوشهر و برازجان و شورای شهر کاکی پذیرفتند و در کشور هم دعوت از استان‌های مختلف داشتیم.
سامانه شفافیت خیل مردم را پشت خود دارد
وقتی سن بچه‌ها را در ابتدا می‌دیدند می‌گفتند شاید ما الان این اجازه را بدهیم اما هرکس جای ما بیاید ممکن است این اجازه را ندهد و این خود باعث شد یکی از دبیران ما حرف خوبی بزند او گفت: مردم ما مردم گذشته نیستند زیرا که جامعه ما از لحاظ علمی و سیاسی و فرهنگی کاملا رشد یافته‌اند و تغییر کرده‌اند دیگر طرف شما مردم هستند شما فقط با دانش آموزان طرف نیستند که بگویید من اجازه دادم چند دانش آموز کار را انجام دهند دیگری نمی‌گزارد اصلا اینطور نیست شما باید پشت این دانش آموزان خیل مردم رشد یافته را ببینید.
سخن پایانی
ما به دنبال نشان دادن جایگاه بچه‌های این نسل هستیم و سامانه دانش آموزی شفافیت از طرف دولت نیست و یک اثرپذیری واقعی دارد زیرا از خواست مردم می‌آید و درخواست‌های مردم را در خود دارد و همگام با مردم رشد می‌یابد. به دنبال دو چیز هستیم یکی مشارکت مردم یعنی خود مردم دعوت می‌کنیم که بیایند و بخواهند از مسؤولان و حمایت کنند از این طرح و دانش آموزان، دو نیز تکثیر این پلتفرم‌ها را در جامعه و سازوکارهای دیگری است که ممکن از در جایگاه دیگری به وجود بیاید.
