تلاش های شورای شهر تهران برای به کرسی نشاندن مصوبه خود درباره زیست شبانه با فاصله یکساله بالاخره به ثمر رسید. در اردیبهشت سال 98 و بعد از کشمکش میان فرمانداری و شورای شهر، در نهایت این طرح با عنوان حیات شبانه به صورت پایلوت در چند منطقه تهران اجرایی شد.
به گزارش فارس هرچند در ماه مبارک رمضان در تعدادی از نقاط تهران، زیست شبانه به صورت آزمایشی اجرا شد اما با پایان یافتن ماه رمضان، پلیس با ادامه طرح مخالفت کرد.
زهرا نژاد بهرام، عضو شورای شهر پنجم تهران از طراحان و حامیان اصلی طرح زیست شبانه است. وی در دفاع از طرح گفته است: « یکی از دستاوردهای گسترش زیست شبانه، حل مشکل فضاهای بی دفاع شهری است و همچنین توسعه زیست شبانه موجب ارتقای امنیت و نشاط اجتماعی می‌شود. توسعه زیست شبانه موجب فعال شدن اقتصاد می‌شود و بر همین اساس برای پویایی طرح مذکور، مذاکراتی با ناجا و سایر نهادهای مرتبط انجام دادیم تا این مهم توسعه یابد و خوشبختانه رویکرد ناجا هم در این زمینه مثبت بوده است. زیست یا زندگی شبانه شامل کار، فعالیت یا تفریح در فضاهای شهری در ساعات شب است. این زیست بر دو نوع است: زیست شبانه درونی و زیست شبانه بیرونی. زیست شبانه درونی همان زیست یا فعالیتی است که در داخل فضاهای بسته شهر ــ همانند کارگاه ها، کافه ها، باشگاه ها و پاساژها ــ در جریان است. زیست شبانه بیرونی، فعالیت شبانه ای است که در فضای بیرونی شهر و خیابان ها شکل می گیرد.
آیا شهرداری با وجود مخالفت پلیس تصمیم بر اجرای طرح زیست شبانه دارد
با وجود مخالفت برخی از نهادها از جمله نیروی انتظامی و فرمانداری، شورای حل اختلاف به نفع مصوبه شورای شهر رای داد. حالا طرح زیست شبانه تهران روی میز شهرداری قرار گرفته و تصمیم بر آن است اجرا شود.
اما به طور کلی آنچه در زیست شبانه اهمیت دارد و در برخی از شهرهای جهان اجرایی می شود، زیرساخت های فرهنگی، بومی، زیست پذیری و گردشگری آن شهرها نیز است. بسیاری از ساکنان پایتخت در طول روز نیازهای اصلی خود را تامین می کنند و تنها درصد اندکی به خاطر مشغله یا هر دلیل دیگر، روزهای تعطیل را برای این امر اختصاص می دهند.
خداکرمی: بنده جزو مخالفان اجرای طرح زیست شبانه بودم
ناهید خداکرمی عضو شورای شهر تهران در این باره به خبرنگار فارس، گفت: بنده یکی از مخالفین اجرای طرح زیست شبانه در تهران بودم و به این طرح رأی مخالف دادم.
وی با بیان اینکه البته می‌توان در برخی از مال‌ها و راسته‌های بازار این کار را با برنامه‌ریزی و مثلا در هفته یکبار انجام داد، گفت: می‌توان اقداماتی در چهار جوب برنامه و همخوانی با فرهنگ در تهران اجرا کرد.
این عضو شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه پلیس برای اجرای این کار اظهار نگرانی کرده است، گفت:باید همدل باشیم و با یک برنامه درست کارها را پیش ببریم.
امنیت و نشاط در شب!؟
به هر حال حامیان طرح زیست شبانه امنیت، نشاط و رفع مشکل فضاهای بی دفاع شهر را دلایل اصلی خود برای اجرایی کردن طرح عنوان می کنند که در همین زمینه نیز نقدهای جدی وجود دارد. اساسا یکی از مهمترین ارکان احساس امنیت در زیست بوم ایران، حضور افراد خانواده در کنار یکدیگر در خانه در طول ساعات شب است.
هاشمی: مخالف دیر آمدن بچه ها به خانه هستم
محسن هاشمی رفسنجانی؛ رئیس شورای شهر تهران در نخستین واکنش خود به طرح زیست شبانه عنوان کرده بود: «مخالف حضور فرزندانم در زیست شبانه هستم. ما دوست نداریم فرزندانمان دیر به خانه بیایند، بنابراین تمایلی به این طرح ندارم.
در صورتی که فرزندان جداگانه برنامه‌هایی برای زیست شبانه داشته باشند نگران می‌شوم و به‌نظرم این مسأله در صورتی که در چارچوب خانواده باشد، مشکل‌زا نیست. در صورتی که در یک خانواده نیز پدر به‌تنهایی در زیست شبانه باشد، قطعاً نگرانی‌هایی برای زنان ایجاد می‌کند.»هرچند بعدها، هاشمی سخنان خود را تعدیل کرد ولی نگرانی درباره اجرای طرح را کتمان نکرد.
محمد مهدی فتوره چی، استاد دانشگاه تهران و کارشناس اجتماعی درباره افزایش ناامنی در زیست شبانه گفت: « زیست شبانه علاوه بر سست کردن بنیان خانواده و مغایرت آن با اصول و ارزش های دینی و فرهنگی منجر به افزایش ناامنی در کلان شهرهای پرآسیبی چون تهران شده و زمینه ی ارتکاب جرائمی چون کیف قاپی، گوشی قاپی و مزاحمت های نوامیسی را بشدت افزایش خواهد داد و سارقان و خلافکاران با استفاده از تاریکی معابر و محله ها و کاهش شمار ماموران انتظامی بدون مزاحمت های ترافیکی و ترددی یحتمل از مهلکه و یا محل ارتکاب جرم بسادگی خواهند گریخت.»
وی درباره آسیب پذیری برخی از خانواده ها و افراد به هنجار در طول شب به خاطر اجرای زیست شبانه و افزایش خطرات حضور افراد نابهنجار نیز خاطر نشان کرده: « در زیست شبانه معمولا افراد مجرد، و احتمالا بیکار و بی هدف به چنین زیست غیر متعارفی تمایل نشان داده و بی تردید تجمع و پرسه زنی این افراد خوشگذران و یا حتی جویای کسب و کار در زیستگاه های شبانه احتمالا منجر به رنجش و نگرانی معدود خانواده های شب بیدار هنجارگرا و افراد ناتوان و ضعیف خواهد شد.»
افزایش ناهنجاری و بی بندباری
طرح اولیه زیست شبانه از سوی شورای شهر پنجم با 14 رای از 21 عضو شورا تصویب شد. در بیش از دو سال عمر شورای شهر پنجم، شاهد حواشی بسیاری از سوی آن بوده ایم. تنها در یکسال، سه شهردار بر کرسی شهرداری نشستند که این نشان از بی برنامگی مدیریتی پایتخت دارد. شهردارانی که بسیاری از پروژه های عمرانی شهر را به سوی تعطیلی کشانده اند. برخلاف دوره قبل، هیچ تحرکی در بخش عمرانی و زیرساختی پایتخت مشاهده نمی شود.
به طور کلی اعضای شورای شهر و مدیران جدید شهری توجهی به حوزه فرهنگی و اجتماعی ندارند و بیشترین تلاش خود را برای ترویج سبک زندگی غربی و مقابله با نمادهای دینی صورت داده اند. در ماه محرم و پیاده روی اربعین که شهرداری تهران یکی از مهمترین مشارکت کنندگان در جهت تسهیل برگزاری مراسم ها بود، در دو سال گذشته مشارکت خود را کاهش داده است. برخی از اعضای شورای شهر از جمله زهرا نژاد بهرام، محمدجواد حق شناس و علی اعطا، بارها مخالفت خود را برای اختصاص بودجه به مراسم اربعین حسینی و پیاده روی زائران اعلام کرده اند.
حجت الاسلام پژمانفر درباره افزایش ناهنجاری ها در این طرح گفته است: « گزارشاتی که نیروهای انتظامی درباره این طرح ارائه کرده‌اند، بیانگر بزهکاری‌های فراوانی است که در قابل چنین طرح‌هایی رخ می‌دهد، ما در جامعه با معدود افرادی مواجه هستیم که در فضاهای ناسالم دارند زندگی می‌کنند و نگاه‌شان این است که در روزها ممکن است عمل آنها مورد توجه دیگران قرار بگیرد، لذا سعی می‌کنند برنامه‌های خود را در شب‌ها اجرا کنند، گزارشاتی که مأموران نیروی انتظامی به مجلس شورای اسلامی ارائه کردند نشان می‌دهد استفاده از مواد مخدر، مشروبات الکلی و ارتباطات غیر اخلاقی در بستر شب بیشتر فراهم می‌شود، در واقع نیروهای انتظامی به خاطر چنین دلایلی است که با راه‌اندازی چنین طرح‌هایی در شهر مخالف هستند.»
میرلوحی: احتمال دارد شهرداری طرح زیست شبانه را اجرا کند
محمود میرلوحی عضو شورای شهر تهران هم در این باره به خبرنگار فارس، گفت:تهران روزانه 10 میلیون جمعیت و شب‌ها 8.5 میلیون جمعیت دارد.
وی با تأکید بر این موضوع که بسیار از مراکز خدماتی مانند بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها در شب باز هستند، گفت: ما منظورمان این نیست که کارهای نادرست انجام دهیم ما می‌خواهیم زندگی را به شهر بازگردانیم.
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه احتمال دارد شهردار تهران درصدد اجرای این کار باشد گفت:قرار بود در اردیبهشت شهرداری لایحه‌ای د ر این باره به شورا ارائه کند که البته نشد و ممکن است به زودی برنامه بیاورد چرا که ما مصوبه داریم و منع قانونی در این موضوع وجود ندارد و حتی مصوبه ما به هیأت حل اختلاف رفته و تأیید نشده است.
بر اساس این گزارش، ارائه طرح زیست شبانه از سوی کسانی صورت گرفته که با مشارکت شهرداری در برگزاری مراسم های محرم، کمک به حسینه ها و تکایا و مشارکت در ساخت مساجد مخالفت زیادی داشتند. برخلاف آنچه در حال حاضر به عنوان مزایای اقتصادی و ایجاد نشاط در طرح زیست شبانه مدنظر است، هدف اصلی افزایش ترویج سبک زندگی غربی و مخالف آیین ها و روش های اسلامی و ایرانی است. حال این مسائل را باید در کنار افزایش هزینه های بی مورد بودجه ای برای نیروی انتظامی و نهادهای قضایی، امنیتی و اطلاعاتی نیز قرار داد که برای برخورد با ناهنجاری ها در طول زیست شبانه هزینه های بسیاری بر دوش بودجه کشور قرار می‌دهد.
